نهمین پیش‌نشست علمی همایش مردمی‌سازی اقتصاد و اقتصاد مقاومتی با موضوع «مردمی‌سازی انرژی‌های تجدیدپذیر» با همکاری پژوهشکده هوا خورشید دانشگاه فردوسی مشهد و با حضور میهمانانی از انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، و شرکت توزیع نیروی برق مشهد در روز سه‌شنبه 5 بهمن 1400 به میزبانی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
در این نشست که به صورت وبینار برگزار شد، ابتدا دکتر وحید ارشدی عضو هیات علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد و دبیر همایش مردمی‌سازی اقتصاد و اقتصاد مقاومتی، ضمن بیان اهداف برنامه‌ریزی و اجرای پیش‌نشست‌های علمی و تخصصی همایش گفت: هدف اصلی همایش، بررسی ابعاد مختلف مقاوم‌سازی اقتصادی در مقابل تکانه‌های گوناگون است و برای این منظور نیازمند تدوین مبانی نظری، سیاست‌گذاری و اصلاح وظایف حکمرانی، تجربه‌نگاری ملی و بین‌المللی و مطالعات میان رشته‌ای هستیم.
وی افزود: اقتصاد دولتی و ساختار نهادی اقتصاد در ایران و مجموعه سیاست‌گذاری‌ها یک حالت بحرانی را ایجاد کرده و سبب شده که در این ساختار نقش مردم به درستی تبیین نشود و مردم هم نقش خود را پیدا نکرده و به نوعی از صحنه اقتصاد خارج شوند.
دکتر ارشدی با اشاره به این که تعریف از مردم به معنای فقط سرمایه‌داران و بخش خصوصی متداول نیست، گفت: تلقی ما، مردم در تمامی طبقات و تنوع‌های سرمایه‌ای است که می‌توان از ظرفیت‌های آنان استفاده نمود و بخش‌های مختلف اقتصادی را فعال کرد.
وی افزود: برای مردمی‌سازی اقتصاد و تدوین مدل‌ها و برنامه‌های آن نیازمند شناخت تنوع مردم و چگونگی ایفای نقش توسط آنان هستیم که در همایش مردمی‌سازی اقتصاد و اقتصاد مقاومتی و پیش‌نشست‌های علمی و تخصصی آن به دنبال این مفهوم هستیم.
عضو هیات علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی گفتمان غالب در قرن بیست و یکم را موضوع دموکراسی اقتصادی عنوان کرد و گفت: با توجه به آسیب‌های نظام سرمایه‌داری و ایجاد شکاف‌های طبقاتی در کشورها، گفتمان دموکراسی سیاسی کم‌رنگ‌تر شده و دموکراسی اقتصادی به موضوع تاثیرگذار در این حوزه تبدیل شده است.
وی افزود: در مردمی‌سازی اقتصاد دنبال کاهش تصدی‌گری دولت و افزایش نقش بسترساز دولت هستیم به نوعی که دولت در رقابت با مردم نباشد. این نشست با موضوع مردمی‌سازی انرژی‌های تجدیدپذیر نیز با همکاری نهادهای پژوهشی و دانشگاهی و انجمن‌های تخصصی این حوزه و دستگاه‌های اجرایی مرتبط در راستای این هدف برنامه‌ریزی شده است.
در ادامه دکتر حسن قرشی، مدیر دفتر طراحی توربین بادی پژوهشکده هوا خورشید ضمن معرفی این پژوهشکده گفت: پژوهش، فناوری، طراحی و تجاری‌سازی در حوزه انرژی‌های نو از جمله مولدهای بادی و نیروگاه‌های خورشیدی به عنوان ماموریت پزوهشکده هوا خورشید دانشگاه فردوسی مشهد تعریف شده است.
در ادامه آقای سیدمحمدقائم ذبیحی، دانشجوی دوره دکترای اقتصاد انرژی و پژوهش‌گر پژوهشکده هوا خورشید دانشگاه فردوسی مشهد مقاله خود با عنوان مردمی‌سازی انرژی‌های تجدیدپذیر را ارائه داد و گفت: مردمی‌سازی برق به معنای تولید برق توسط مردم و مصرف آن برای مردم است و هدف غیرمتمرکزکردن تولید برق با هدف تولیدکننده‌شدن مصرف‌کنندگان را دنبال می‌کند
.
وی افزود: در کشورهای پیشرفته، انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان منبع انرژی ارجح برای بخش برق تعریف شده است و پیاده‌سازی نیروگاه‌های توزیع‌شده ضمن کاهش سرمایه‌گذاری در توسعه خط انتقال و توزیع، به کاهش تلفات انتقال نیز می‌انجامد.
وی با اشاره به مزیت‌های نیروگاه‌های خورشیدی و فتوولتائیک در کاهش مصرف گاز طبیعی و نفت خام و صرفه‌جویی در این فرآورده‌ها گفت: بر اساس هزینه‌ها و درآمدهای فعلی یک نیروگاه 100 کیلو واتی فتوولتائیک، دوره بازگشت سرمایه کمتر از 4 سال خواهد بود.
آقای ذبیحی ضمن پیشنهاد طرح خود مبنی بر مشارکت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مجموعه دولت در کنار مردم برای ایجاد این نیروگاه‌ها و کاهش دوره بازگشت سرمایه آن گفت: با توجه به سرمایه کم و سودآور، کاهش میزان آلاینده‌های زیست محیطی، کاهش تلفات شبکه، ارتقای امنیت انرژی و بهبود پدافند غیرعامل، این سرمایه‌گذاری می‌تواند مورد علاقه سرمایه‌گذاران خرد و متوسط و مجموعه حاکمیت باشد.
در ادامه دکتر سیدمسلم موسوی، مدیرعامل انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران به بیان دیدگاه‌های خود در مورد طرح ارائه شده پرداخت و گفت: در بخشی از این طرح که سرمایه‌گذاری نهادی مانند ساتبا پیش‌بینی شده است، به دلیل موانع قانونی و اجرایی و منابع مالی، امکان‌پذیر نمی‌باشد و به نظر می‌رسد که کاهش دوره بازگشت سرمایه نیاز به بازنگری دارد.
وی افزود: هم‌اکنون دو قانون خرید تضمینی برق تجدیدپذیر و سوخت صرفه‌جویی شده در قالب قوانین اصلاح الگوی مصرف و رفع موانع تولید وجود دارد که باید در تدوین هر طرحی تفاوت‌های آن مورد ملاحظه قرار گیرد.
وی شاخصه انرژی‌های تجدیدپذیر را قدرت‌مندکردن مردم به عنوان تولید‌کننده و مصرف‌کننده عنوان کرد و گفت: با قانون خرید تضمینی برق تجدیدپذیر، مشارکت مردم افزایش خوبی داشت ولی متاسفانه با وقفه‌ای که در پرداخت‌ها و عدم رشد قیمت بر مبنای نرخ ارز اتفاق افتاد و از طرفی ماده 12 قانون رفع موانع تولید که بیشتر شرکت‌های بزرگ از آن استفاده می‌کنند، جایگاه مردم و مشارکت آنان رو به کاهش است.
دکتر موسوی گفت: سیاست‌هایی که هم‌اکنون توانیر دارد، فضا را برای بخش خصوصی هموار نمی‌کند و عملاً با فضای بسته‌ای مواجه هستیم و احساس می‌کنم بدنه وزارت نیرو از کم‌شدن قدرت خود در بخش تولید و توزیع نیروی برق در هراس است.
نماینده سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) نیز در جلسه از سیاست استفاده از انرژی تجدیدپذیر برای بخش خانگی افراد کم‌برخوردار در این سازمان اشاره کرد.
مهندس علی قاسمی‌نژاد گفت: در مجموعه ساتبا در حال برنامه‌ریزی هستیم که با همکاری نهادهای مردمی و عام‌المنفعه بتوانیم نیروگاه‌های 5 کیلو واتی را توسعه دهیم.
مهندس رامین افشار، معاون مهندسی شرکت توزیع نیروی برق مشهد نیز از سیاست‌های تشویقی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد و گفت: خرید تضمینی از لحاظ مالی فشار سنگینی را روی دولت گذاشته است و قصد داریم در این زمینه تولید‌کننده را به مصرف‌کننده متصل نماییم.
وی افزود: در تعاملی که با شهرداری مشهد و نظام مهندسی ساختمان داریم در حال پیگیری موضوع استفاده از این انرژی‌ها در ساختمان‌های جدید هستیم.
رویداد نهایی همایش مردمی‌سازی اقتصاد و اقتصاد مقاومتی توسط پژوهشکده مطالعات علوم اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد در 28 بهمن1400 برگزار خواهد شد.
وبینار برگزارشده در نشانی الکترونیکی زیر قابل دسترس پژوهش‌گران است:
https://vroom.um.ac.ir/pulgqovi8gas