مقاله ها
A distinct look at a transcendental phenomenon: the grounded theory model of leader humour
- عنوان: A distinct look at a transcendental phenomenon: the grounded theory model of leader humour
- نویسندگان:Mohammad Gholami , Fariborz Rahimnia , Gholamreza Malekzadeh , Alireza Khorakian
- چکیده:Background Humour is an essential quality and key factor in communication, particularly in leadership. This study explores leader humour within university departments to design a comprehensive model using grounded theory. The study also examines the effects and dynamics of humour in leadership and its influence on followers. Methods This qualitative study employed Glaser’s 6 C family approach. Data were collected from 18 Iranian university professors, selected via purposive sampling until theoretical saturation was reached. Semi-structured interviews were conducted, and data were analysed using MAXQDA2020 software to facilitate the coding process. Results The axial category was named ‘leader humorous behaviour’ and the main attributes of humour were ‘benign violation’ and ‘moderation’. This study highlights the importance of moderation in humorous behaviour (frequency and repetition) as an important attribute of leader humour alongside benign violation, which can have negative and unwanted outcomes for both leader and followers despite positive and constructive content. The final model identifies a sense of humour as the central cause and organisational factors as correlated causes. It also identifies the mediators, moderators, context, and consequences of leader humorous behaviour. Sense of humour is found to be the most important factor in followers’ perception and interpretation of leader humour. Conclusions Leader humour can have positive ethical implications in organisations, thus enhancing relationships and communication when employed appropriately. The findings suggest that positive outcomes of leader humour over time foster greater expression and mitigate misunderstandings. This study offers a foundational understanding of leader humorous behaviour and its potential positive outcomes in organisational setting
- کلمات کلیدی:Sense of humour, Humour (Humor), Leadership, Grounded theory (GT), Education
- محل انتشار:BMC Psychology, Volume (13), No (1), Year (2025-3)
پیوند مقاله
Investigating the effect of smart tourism on behavioral intention through the mediating role of destination image and moderating the information search
- عنوان: Investigating the effect of smart tourism on behavioral intention through the mediating role of destination image and moderating the information search
- نویسندگان:yeganeh nasiraei , Azar Kaffashpoor , Fariborz Rahimnia
- چکیده:Abstract Today, tourism industry is growing significantly and it is an important factor in the economic development. Technology is critical in many situations and receives many attentions; although smart tourism is a concept that has received less attention, while it can be very effective in the growth of tourism industry. There are some beliefs that destination image is an important factor in attracting tourists and positive and strong images can play a role in people decision- making and their behavioral intentions. Tourist behavioral intentions are assessed by consumers\\\' willingness to visit or revisit, their verbal communications and feedbacks to service providers. Moreover, information search can have a moderate role. Therefore, this study aims to investigate the effect of smart tourism on behavioral intention mediated by destination image and moderation of information search. The population included visitors who have traveled to Mashhad in past three years, which was unclear. The model was tested by 440 valid responses. The data were collected through valid questionnaires in which reviewed and confirmed items for content and construct validity. Cronbach\\\'s alpha coefficient was used to determine questionnaire reliability. It was higher than 0.8 for all questionnaire variables that indicate high questionnaire reliability. SPSS and AMOS software, and Structural equation modeling were used to analyze the data. The results showed that smart tourism influence behavioral intentions directly and indirect through that destination image. The results also show that information search moderates the relationship between smart tourism with destination image and behavioral intention.
- کلمات کلیدی:Smart tourism, behavioral intention, destination image and information search
- محل انتشار:چهاردهمین کنفرانس بین المللی تجارت الکترونیک , 2025-02-12
- پیوند مقاله
The Impact of Attitude Toward the Region on Preference for Regional Products: Mediating role of Perceived Value
- عنوان:The Impact of Attitude Toward the Region on Preference for Regional Products: Mediating role of Perceived Value
- نویسندگان:Alireza Abbasian , Fariborz Rahimnia
- چکیده:In today's world, regional marketing is a crucial strategy for enhancing local economies and fostering cultural connections. However, numerous challenges exist regarding the impact of attitudes toward a region on the intention to purchase regional products. Many consumers lack a positive attitude due to insufficient knowledge of the features and benefits of these products, leading to decreased purchase intention and sales. Weak branding and the inability to highlight unique benefits are significant challenges. Many regional producers fail to properly introduce their products to the market, resulting in negative consumer attitudes. Concerns about quality, stemming from inadequate standards or lack of guarantees, also deter purchases. Research shows that perceived value and consumer preferences are critical factors influencing attitudes and purchase intentions. Managing these factors is a fundamental challenge. Regional products must compete with non-regional products, which often have more recognized brands and greater marketing resources, weakening consumer attitudes toward regional products. Rapidly changing consumer preferences require regional products to adapt quickly. Failure to align with these preferences can decrease purchase intention. Cultural differences among consumers lead to varying attitudes and may directly impact purchase intention. Trust in local producers plays a vital role in purchase intention; if consumers do not trust local producers, their intention to buy regional products decreases. Understanding the quality and price of regional products compared to non-regional ones significantly influences purchase intention. Therefore, the aim of this research is to examine the Impact of attitude toward the region on preference for regional products with the mediating role of perceived value. In this regard, papers that are related to this field are going to be reviewed properly.
- کلمات کلیدی:Attitude towards the region , Preference for regional products , Perceived value of regional products
- محل انتشار:دومین همایش ملی بازاریابی (رویکرد نوین) , 2024-10-30
- پیوند مقاله
Identification of Strategic Human Capital Components and Examination of Its Impact on Innovative Work Behaviors with Job Embeddedness Moderation
- عنوان: Identification of Strategic Human Capital Components and Examination of Its Impact on Innovative Work Behaviors with Job Embeddedness Moderation
- نویسندگان:Hasan Alluhaibi , GHasem Eslami , Fariborz Rahimnia , Alireza Khorakian
- چکیده:Objective: This study aimed to identify the components of strategic human capital and its impact on employees innovative work behaviors with the moderating role of job embeddedness in Karbala municipal offices. Methodology: The present research adopted a mixed-method (qualitative and quantitative) approach, gathering data through systematic review, Delphi method, and questionnaires. Findings: In the systematic review section, 27 primary indicators of strategic human capital were identified, from which, following Delphi surveys and exploratory factor analysis, three main components were extracted: "value creation and strategic competitiveness," "agility and strategic adaptability," and "alignment and strategic participation." In the quantitative phase, using structural equation modeling, the positive impact of strategic human capital on innovative work behaviors was confirmed, and the moderating role of job embeddedness in this relationship was found to be significant. Conclusion: The results indicate that strategic human capital effectively enhances innovative behaviors and creates a conducive environment for improving organizational performance. By identifying the components of strategic human capital and examining its effective mechanisms, this study contributes to filling gaps in the research literature and provides practical suggestions for enhancing human resource management.
- کلمات کلیدی:Strategic Human Capital, Innovative Work Behavior, Job Embeddedness, Karbala Municipalities, Human Resource Management
- محل انتشار:International Journal of Innovation Management and Organizational Behavior, Volume (4), No (4), Year (2024-11) , Pages (1-9)
- پیوند مقاله
Hot Topics and Directions of Human Resource Analytics Based on a Hybrid Method (Bibliometric Analysis, Fuzzy Delphi Method and SWARA)
- عنوان:Hot Topics and Directions of Human Resource Analytics Based on a Hybrid Method (Bibliometric Analysis, Fuzzy Delphi Method and SWARA)
- نویسندگان:Mona Kardani Malekinezhad , Fariborz Rahimnia , GHasem Eslami , Mohammad Mahdi Farahi
- چکیده:Due to the emergence of big data during the recent decades, data analytics played an important role in organizations, especially in human resource management (HRM). Despite increasing attention to data analytics in HRM, there is still a gap in this research scope. According to the dispersion of existing relevant studies, this study aimed to reveal the hot topics, as well as the future directions of this field. Therefore, the present study utilized a hybrid method based on bibliometric analysis (co-word analysis), Fuzzy Delphi, and SWARA (Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis) and evaluated 87 articles from the Scopus database. The co-word results extracted a total of 40 keywords, and then the indicators were measured according to experts' opinions and the fuzzy Delphi method (FDM) and were prioritized using the SWARA method. Based on the analysis results, HR analytics and human resource data analytics are the most important cases, and then people analytics, human capital analytics, workforce analytics, data analytics, big data, analytical competencies, predictive HR analytics capability, and HR analyst are ranked third to tenth. The top 6 keywords for future directions are strategy, HR processes, big data, competencies, technology, and evidence.
- کلمات کلیدی:Co-word Analysis, Fuzzy Delphi Method, Hot Topics, Human Resource Analytics, SWARA
- محل انتشار:International Journal of Information Science and Management, Volume (23), No (1), Year (2025-1) , Pages (147-169)
- پیوند مقاله
Optimal Preventive Maintenance Planning Considering Human Error: A Cost‐Effective Approach
- عنوان:Optimal Preventive Maintenance Planning Considering Human Error: A Cost‐Effective Approach
- نویسندگان: Vahideh Bafandegan Emroozi , Mostafa Kazemi , Mahdi Doostparast , Alireza Pooya
- چکیده:Proper preventive maintenance (PM) not only reduces equipment failure costs but also effectively minimizes direct operational expenses. Optimal planning of PM operations plays a crucial role in reducing equipment damage and enhancing organizational efficiency. Human error is a decisive factor in maintenance operations but is often overlooked in achieving optimal maintenance implementation. In this paper, a novel mathematical model aimed at minimizing maintenance-related costs is proposed. This model investigates the impact of human errors on the effective rate of equipment aging and maintenance costs. The results obtained from the proposed model provide valuable insights for decision-makers, enabling them to implement maintenance operations that are optimal by reducing costs and human errors. To validate the developed model, real-world testing is conducted, and its effectiveness is assessed using a sensitivity analysis. The sensitivity analysis is performed on the Weibull distribution parameters and the length of each maintenance period. The research findings indicate that the optimal human error, based on its associated costs, is determined to be 0.020. This finding encourages decision-makers to reduce the human error probability to 0.020 to achieve cost savings.
- کلمات کلیدی: Vahideh Bafandegan Emroozi , Mostafa Kazemi , Mahdi Doostparast , Alireza Pooya
- محل انتشار:Quality and Reliability Engineering International, ( ISI ), Year (2025-4)
- پیوند مقاله
Enhancing industrial maintenance planning: Optimization of human error reduction and spare parts management
- عنوان:Enhancing industrial maintenance planning: Optimization of human error reduction and spare parts management
- نویسندگان: Vahideh Bafandegan Emroozi , Mostafa Kazemi , Mahdi Doostparast
- چکیده:Maintenance is pivotal in the industrial sector, influencing efficiency, reliability, safety, and profitability. An organized spare parts inventory supports maintenance efforts by minimizing downtime, ensuring safety, and optimizing maintenance budgets. Effective spare parts management enhances maintenance operations and improves cash flow. Conversely, human error can greatly diminish the effectiveness of maintenance efforts. This paper presents a mathematical model aimed at minimizing costs through optimized preventive maintenance (PM) planning, effective spare parts inventory control, and reduction of human error. The study provides decision-makers with crucial insights for strategically managing maintenance procedures while accounting for the effect of human error. The model is validated in real-world scenarios through sensitivity analysis, focusing on the shape parameter of the Weibull distribution, and the equipment's effective rate. Findings reveal that as the number of periods increases, maintenance operations follow a specific, predictable cycle. Moreover, the optimal human error probability (HEP) for cost minimization is identified as 0.02. These insights guide decision-makers in recognizing factors influencing human error and implementing proactive strategies to enhance maintenance performance.
- کلمات کلیدی: Vahideh Bafandegan Emroozi , Mostafa Kazemi , Mahdi Doostparast
- محل انتشار:Operations Research Perspectives, Volume (14), Year (2025-4)
- پیوند مقاله
Cyberloafing in public sector of developing countries: job embeddedness as a context
- عنوان:Cyberloafing in public sector of developing countries: job embeddedness as a context
- نویسندگان:Ahmadreza Karimi Mazidi , Fariborz Rahimnia , Saeed Mortazavi , Mohammad Mehraeen
- چکیده:Purpose – This study aims to investigate the possible negativity of job embeddedness in developing countries. Operationally, the study aimed to configure the relationship between job embeddedness and cyberloafing with respect to both contextual (job satisfaction) and individual (internet addiction) factors. Design/methodology/approach – Incorporating the conservation of resources theory and reactance theory into the theory of job embeddedness, the present study adopted a resource-based approach to job embeddedness to examine its main and moderated effects on cyberloafing in a three-way interaction model. With the focus on public organizations, 500 administrative employees from an Iranian university were surveyed using self-reporting measures, and the collected data were analyzed using partial least squares– structural equation modeling and hierarchical moderated multiple regression. Findings – As predicted, job embeddedness was positively associated with cyberloafing; however, in contrast with predictions, job satisfaction had no inverse impact on the job embeddedness–cyberloafing relationship, and its role was limited to neutralizing the increasing effect of internet addiction. Practical implications – Consideration should be given to how job embeddedness interacts with contextual and individual moderators to affect cyberloafing. In particular, this study implicated some practical procedures to provide employees with on- and off-the-job resources and avoid fighting over the organization’s resources. Additionally, this study provides insights into embeddedness-satisfaction interplay to provide employees with propitious work conditions in line with organizational productivity. Originality/value – There is little research on the association between job embeddedness and counterproductive work behaviors, and the findings are inconsistent. A review of the literature revealed no study addressing cyberloafing implications of job embeddedness. This study expands the literature by theoretically and empirically correlating job embeddedness and cyberloafing in a non-western developing country. Accordingly, the significance of this study is its capability in mitigating cyberloafing behaviors by promoting the adverse job embeddedness.
- کلمات کلیدی:Counterproductive work behavior, Employee deviance, Internet, Cyberloafing, Job embeddedness
- محل انتشار:Personnel Review, Volume (50), Year (2020-9) , Pages (1705-1738)
- پیوند مقاله
Evaluating human error probability in maintenance task: An integrated system dynamics and machine learning approach
- عنوان:Evaluating human error probability in maintenance task: An integrated system dynamics and machine learning approach
- نویسندگان: Vahideh Bafandegan Emroozi , Mostafa Kazemi , Alireza Pooya , Mahdi Doostparast
- چکیده:Human error is often implicated in industrial accidents and is frequently found to be a symptom of broader issues within the sociotechnical system. Therefore, research exploring human error during maintenance activities is important. This article aims to assess the probability of human error in maintenance tasks at a cement factory using the Cognitive Reliability and Error Analysis Method (CREAM) and System Dynamics (SD) modeling. Given that Human Error Probability (HEP) is influenced by various Common Performance Conditions (CPCs) and their sub-factors, and changes dynamically in response to other variables, the SD method offers a practical approach for estimating and predicting human error behavior over time. This study identifies and quantifies the variables affecting HEP, explores their interactions and feedback in maintenance tasks, and assesses the associated costs. The machine learning technique is then used to estimate the relationship between HEP and these costs. The optimal value of the HEP function, 0.000772, is determined by identifying the minimum point of a cubic function, thereby minimizing associated costs and occupational accidents. Determining the optimal HEP is crucial for minimizing excessive costs and investing in improved ergonomics and CPCs for better performance. This addresses a significant gap in existing research where the impact of human error on maintenance tasks has not been estimated as a function. Furthermore, three scenarios are presented to help managers allocate the organization's budget more effectively.
- کلمات کلیدی:میترا محمدزاده کلاتی , غلامرضا معمارزاده طهران , محمد جواد Vahideh Bafandegan Emroozi , Mostafa Kazemi , Alireza Pooya , Mahdi Doostparast
- محل انتشار:Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, Volume (35), No (1), Year (2024-10)
- پیوند مقاله
Dynamic modeling of human error in industrial maintenance through structural analysis and system dynamics
- عنوان:Dynamic modeling of human error in industrial maintenance through structural analysis and system dynamics
- نویسندگان:Vahideh Bafandegan Emroozi , Mostafa Kazemi , Alireza Pooya , Mahdi Doostparast
- چکیده:Human error constitutes a significant cause of accidents across diverse industries, leading to adverse consequences and heightened disruptions in maintenance operations. Organizations can enhance their decision-making process by quantifying human errors and identifying the underlying influencing factors, thereby mitigating their repercussions. Consequently, it becomes crucial to examine the value of Human Error Probability (HEP) during these activities. The objective of this paper is to determine and simulate HEP in maintenance tasks at a cement factory, utilizing Performance Shaping Factors (PSFs). The research employs the Cross-Impact Matrix Multiplication Applied to Classification (MICMAC) analysis method to evaluate the dependencies, impacts, and relationships among the factors influencing human error. This approach classifies and assesses the dependencies and impacts of different factors on HEP, occupational accidents, and related costs. The study also underscores that PSFs can dynamically change under the influence of other variables, emphasizing the necessity to forecast the behavior of human error over time. Therefore, this paper utilizes the MICMAC method to analyze the interdependencies, relationships, and impact levels among different variables. These relationships are then utilized to optimize the implementation of the System Dynamics (SD) method. An SD model is employed to forecast the system's behavior, and multiple scenarios are presented. By considering the HEP value, managers can adjust organizational conditions and personnel to ensure acceptability. The paper also presents various scenarios related to HEP to assist managers in making informed decisions.
- کلمات کلیدی:Maintenance; Human error probability (HEP); Occupational accidents, Performance shaping factors (PSFs); System Dynamics (SD).
- محل انتشار:Risk Analysis, Year (2024-10)
- پیوند مقاله
Integrated resilient and sustainable gasoline supply chain model with operational and disruption risks: a case study of Iran
- عنوان:Integrated resilient and sustainable gasoline supply chain model with operational and disruption risks: a case study of Iran
- نویسندگان: Seyed Mohammad Khalili , Alireza Pooya , Mostafa Kazemi , Amir Mohammad Fakoor Saghih
- چکیده:Recent extreme economic, social, and environmental changes have made the design of gas- oline supply chain (GSC) networks a major challenge, while sustainability and resilience are emerging as the concerns of communities. This paper presents a novel two-stage sce- nario-based mixed stochastic-possibilistic programming model for designing a three-eche- lon GSC by considering sustainability and resilience criteria simultaneously. The configu- ration of the network and pre-disruption risk mitigation options are determined in the first stage of the model, whereas distribution plans, reconfiguration of the chain, and restoration of the lost capacities are delineated in the second stage. Resilience dimensions, includ- ing design quality, and proactive and reactive capabilities, are considered in the design of the chain, and sustainability criteria are addressed via the cost of network establishment, environmental effects of CO2 emissions, and social effects of the network development on improving job opportunities or economic conditions of local areas. The solution procedure includes scenario planning, handling imprecise parameters, determining scenario-based variables, and finding the Pareto Front. Notably, for the sake of handling high-impact, low- probability disruption scenarios, i.e., disruption scenarios, this research proposes a novel version of the conditional value at risk measure called augmented-CVaR. The validation of the proposed model is examined through a real-world case study in Iran.
- کلمات کلیدی:Supply chain · Resilience · Sustainability · Gasoline · Possibilistic programming
- محل انتشار:Environment Development and Sustainability, ( ISI ), Year (2024-7)
- پیوند مقاله
A new supply chain design to solve supplier selection based on internet of things and delivery reliability
- عنوان:A new supply chain design to solve supplier selection based on internet of things and delivery reliability
- نویسندگان:azam modares , Mostafa Kazemi , Vahideh Bafandegan Emroozi , Pardis Roozkhosh
- چکیده:In this study, an attempt is made to examine the planning for supply, production, and distribution with an integrated approach to reduce waste and returned products in such a way that the supplier and manufacturer exchange information in supply chain. In this paper, manufacturer share information with suppliers through IoT and blockchain. For best implementation of supply chain based on these technologies, a manufacturer must chose the optimal combination of suppliers that can better meet the criteria of technologies implementation. In this paper, IoT and blockchain are examined to supply chain management by considering the impactful criteria of implementation in suppliers\\\\\\\' selection and optimization. For this purpose, this paper applies the multi criteria decision making (MCDM) methods for prioritizing the suppliers. Then, the obtained weights are plugged into the model as the inputs of the designed model. In this study chance constraint programming (CCP) is leveraged to develop optimization models that take the uncertainties and randomness into account. Since the developed model is a non-differentiable and non-convex, genetic algorithm (GA) and particle swarm optimization (PSO) are leveraged to solve the formulated model. Finally, the efficiency of the presented method is verified through a case study from the food supply chain.
- کلمات کلیدی:Bayesian BWM, chance constraint, closed-loop supply chain, reliability, internet of things
- محل انتشار:Journal of Industrial and Management Optimization, Volume (19), No (11), Year (2023-11) , Pages (7993-8028)
- پیوند مقاله
Prioritizing industrial wastes and technologies for bioenergy production: Case study
- عنوان:Prioritizing industrial wastes and technologies for bioenergy production: Case study
- نویسندگان:fatemeh najafi , Mostafa Kazemi , Ali Mostafaeipour , Phoolenrda Mishra
- چکیده:Energy supply stability in the industrial sector is crucial to maintain operational efficiency and avoiding costly disruptions. In the face of pressing environmental challenges, transitioning to sustainable, efficient, and eco- friendly energy sources is imperative. This study aims to assess the potential of industrial waste for bioenergy production in Khorasan Province, Iran, addressing the research gap of developing a comprehensive framework of criteria that was lacking in previous studies. Employing a combined technology and material assessment methodology, the research began with the collection and analysis of questionnaires to identify and weight critical criteria using Shannon Entropy and expert insights. The Additive Ratio Assessment method was then used to rank various types of industrial waste and technologies according to established value criteria. The Findings reveal that anaerobic digestion of organic waste emerges as the most viable bioenergy solution with an 85 % desirability score, followed by anaerobic digestion of sewage sludge and gasification of plastic waste, scoring 77.31 % and 69.41 %, respectively. The innovative aspect of this study is the development and implementation of five novel evaluation criteria, including process temperature, technology lifetime, production cost, waste collection cost, and waste separation cost, which have not been previously applied to the assessment of industrial waste for renewable energy production, especially in developing countries.
- کلمات کلیدی:fatemeh najafi , Mostafa Kazemi , Ali Mostafaeipour , Phoolenrda Mishra
- محل انتشار:Renewable and Sustainable Energy Reviews, ( ISI ), Volume (207), Year (2025-1) , Pages (114818-114832)
- پیوند مقاله
شناسایی مؤلفههای رفتار شارلاتانی در بخش دولتی (مطالعه پدیدارشناسی)
- عنوان: شناسایی مؤلفههای رفتار شارلاتانی در بخش دولتی (مطالعه پدیدارشناسی)
- نویسندگان:محرم ابراری رومنجان , فریبرز رحیم نیا , غلامرضا ملک زاده , آذر کفاش پور
- چکیده:هدف: یکی از رفتارهای غیراخلاقی شایع رفتار شارلاتانی است. با توجه به پیامدهای منفی آن در بخش دولتی، این مطالعه با هدف شناسایی مؤلفههای این رفتار صورت گرفت. روش پژوهش: فلسفه پژوهش تفسیری است که با رویکرد کیفی و از طریق راهبرد پدیدارشناسی انجام گرفت. این تحقیق در قلمرو سازمانهای دولتی استان خراسان جنوبی و در سال 1403 صورت گرفت. دادهها بر اساس تجربه زیسته تعداد 16 نفر از کارکنان و مدیران این بخش که به روش هدفمند انتخاب شدند، از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته جمعآوری و سپس با استفاده از نرمافزار مکسکیودا و روش کلایزی تحلیل گردید. یافتهها: این رفتار در قالب چهار مؤلفه، پانزده زیرمؤلفه و سی و چهار درونمایه اصلی قابل احصا و مفهومسازی میباشد. چهار مؤلفه این رفتار شامل: اعتمادآفرینی کاذب (متخصصنمایی، متعهدنمایی، قانونمداری ظاهری، متدیننمایی، تقلید نمایشی)، تحریف آگاهانه واقعیت (ترجیح منافع فردی، عدمتوجه به نیازهای واقعی سازمان، عدمشفافیت، عملکردسازی)، فریب و اقناعنمایی مخاطب (سوءاستفاده از عواطف، مبالغه و بزرگنمایی، انجام انواع رفتارهای غیراخلاقی)، حفظ تصویر مثبت ساختگی از خود (کسب رضایت مقامات به هر قیمت، تمایل افراطی به تشکیل گروههای حامی، میل افراطی برای کسب قدرت از طریق ارتباط با افراد ذینفوذ) میباشد. نتیجهگیری: این تحقیق با توجه به زمینه محور بودن آن سبب شد زوایا و مفاهیم جدیدی برای رفتار شارلاتانی در بخش دولتی شناسایی گردد. شناسایی دقیق این مؤلفهها به مدیران دولتی کمک میکند تا ضمن درک جامع ماهیت این رفتار و نحوه شکلگیری آن بتوانند در راستای پیشگیری و کاهش پیامدهای این رفتار در محیطهای دولتی گام مؤثری بردارند.
- کلمات کلیدی:رفتار شارلاتانی, رفتارهای غیراخلاقی, سازمانهای دولتی
- محل انتشار:حکمرانی و توسعه, دوره (4), شماره (4), سال (2025-3) , صفحات (1-23)
- پیوند مقاله
پایداری کسب و کارهای دانشبنیان پارک علم و فناوری خراسان
- عنوان:پایداری کسب و کارهای دانشبنیان پارک علم و فناوری خراسان
- نویسندگان:مهدی طالبی , فریبرز رحیم نیا , یعقوب مهارتی
- چکیده:مقدمه: در دنیای امروز، با سرعت گرفتن تغییرات درونی و بیرونی سازمانها، مسئله کشف مفاهیم اثرگذار بر حفظ و توسعه حیات سازمان اهمیت خاصی پیدا کرده است. پایداری کسب و کارها به عنوان یکی از ارکان اصلی ارزیابی رشد و موفقیت سازمانها شناخته میشود، که در دهههای اخیر حتی جایگزین موفقیت سازمانی نیز گردیده است و به نوعی ضامن تدوام حفظ و رشد حیات سازمانهاست. پژوهش حاضر به بررسی اثر انعطافپذیری راهبردی بر پایداری شرکتهای دانشبنیان در پارک علم و فناوری خراسان میپردازد. در این مطالعه نقش میانجی نوآوری مدل کسب و کار و تأثیر تعدیلگری پویایی محیطی نیز بر این رابطه انجام بررسی شده است. روششناسی: پارادایم این پژوهش از نوع کمی و روش تحقیق آن به لحاظ نوع جمعآوری و تحلیل دادهها پیمایشی-تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه شامل 55 شرکت دانشبنیان فعال و رشدیافته در پارک علم و فناوری خراسان میباشد. روش نمونهگیری نیز تصادفی ساده بود که تعداد آن به کمک جدول مورگان 48 شرکت تعیین گردید. همچنین کانون تحلیل این پژوهش نیز سازمان میباشد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شده که روایی آن با معیار فورنر و لارکر و نظر خبرگان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید گردید. تجزیه و تحلیل دادهها به کمک نرمافزار پیالاس و اسپیاساس انجام شده است. یافتهها: نتایج تجزیه و تحلیل دادههای این پژوهش نشان میدهد که انعطافپذیری راهبردی و نوآوری مدل کسب و کار تأثیر مثبت و معناداری بر پایداری شرکت دارند. همچنین، نقش نوآوری مدل کسب و کار به عنوان میانجی رابطه انعطافپذیری راهبردی و پایداری شرکت تأیید گردید. پویایی محیطی نیز نقش تعدیلگری بر رابطه میان انعطافپذیری راهبردی و نوآوری مدل کسب و کار ایفا میکرد. لذا، به صورت کلی، تمامی فرضیههای پژوهش مورد تأیید قرار گرفتند. نتیجهگیری/ دستاوردها: یافتههای پژوهش اهمیت توجه به عوامل محیطی را در طراحی راهبردهای کسب و کار نشان میدهد. در شرایط کنونی، کسب و کارهای دانشبنیان باید به دنبال ایجاد انعطافپذیری لازم در سطوح بالای سازمان باشند تا بتوانند به سرعت به تغییرات محیطی واکنش نشان دهند. نوآوری مدل کسب و کار، که شامل مجموعهای از فعالیتهای جدید برای خلق ارزش است، میتواند به شرکتها کمک کند تا در برابر رقبا مزیت پیدا کنند. همچنین، پویایی محیطی به عنوان یک عامل کلیدی در موفقیت این شرکتها شناخته شده است، زیرا تغییرات سریع در بازار نیازمند پاسخگویی سریع و مؤثر به آن است. این تحقیق پیشنهاداتی برای انجام مطالعات بیشتر در زمینه تأثیر عوامل محیطی بر پایداری کسب و کارها ارائه میدهد. همچنین، توصیه میشود که شرکتهای دانشبنیان با راهاندازی واحدهای تحقیق و توسعه بتوانند مدلهای نوآورانه کسب و کار را بررسی کرده و از آنها بهره جویند.
- کلمات کلیدی:انعطافپذیری راهبردی پایداری شرکت نوآوری مدل کسب و کار پویایی محیطی شرکتهای دانشبنیان
- محل انتشار:پژوهش های کار آفرینی, سال (2025-1)
- پیوند مقاله
مسائل پایدار زنان در سازمانهای آینده و راهبردهای مدیریت آن
- عنوان:مسائل پایدار زنان در سازمانهای آینده و راهبردهای مدیریت آن
- نویسندگان: فاطمه بیگی نصرابادی , محمدمهدی فراحی , علیرضا خوراکیان , فریبرز رحیم نیا
- چکیده:مطالعات نشان دادهاند که روندهای نقشآفرینی زنان در سازمانها بهگونهای است که در آینده، زنان سهم قابلتوجهی از پستهای مدیریتی و نقشهای رهبری را عهدهدار خواهند شد. این در حالی است که زنان به علت مواجهه با موانعی همچون تفکرات کلیشهای و مسئولیتهای چندگانه، در بستری پر چالشتر نسبت به مردان فعالیت میکنند. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی آن دسته از مسائل زنان در سازمانها است که در آینده نیز پایدار هستند و همچنین ارائه راهبردهایی برای آینده است. این پژوهش در فضای آیندهپژوهی، با استفاده از روش اکتشافی با رویکرد کیفی و استراتژی تحلیل مضمون انجام شد. بهگونهای که مصاحبه با 21 نفر خبرگان دانشگاهی و اجرایی انجام و مصاحبهها با استفاده از نرمافزار MAXQDA تحلیل شدند. سه دسته اصلی یافتهها شامل عوامل زمینهای، مسائل و راهبردها میباشند. عوامل زمینهای تحت مضمون «روندها و شرایط مرتبط با نقشآفرینی زنان در سازمانها» مانند روند توسعه فناوریها و تسهیل شرایط کاری برای زنان یافت شد. مسائل تحت مضمون «مسائل زنان که تا آینده پایدارند» مانند تفکرات کلیشهای ناخودآگاه یافت شد و راهبردها تحت مضامین «راهبردهایی برای تصمیمگیران و سیاستگذاران» مانند حمایت هدفمند از زنان و «راهبردهایی برای زنان» مانند تحول آگاهی و تحولآفرینی حاصل شدند. پژوهش حاضر تأکید بر انجام مطالعات گستردهتر آیندهپژوهانه در فضای سازمان و مدیریت و نقشآفرینی زنان در سازمانها دارد.
- کلمات کلیدی:آیندهپژوهی, مدیریت تحول سازمان, راهبردهای آینده, روند مسائل زنان
- محل انتشار:مدیریت سازمان های دولتی, دوره (12), شماره (48), سال (2024-12) , صفحات (147-166)
- پیوند مقاله
نوآوری داده محور و مدیریت منابع انسانی: ارائه چارچوب بکارگیری تحلیل منابع انسانی
- عنوان:نوآوری داده محور و مدیریت منابع انسانی: ارائه چارچوب بکارگیری تحلیل منابع انسانی
- نویسندگان:مونا کاردانی ملکی نژاد , فریبرز رحیم نیا , قاسم اسلامی , محمدمهدی فراحی
- چکیده:حلیل داده ها در مدیریت منابع انسانی به دلیل توانایی آن در ارائه بینش بر اساس فرآیندهای تصمیم گیری مبتنی بر داده اهمیت یافته است. با این حال، ادغام یک رویکرد مبتنی بر تحلیل در مدیریت منابع انسانی یک فرآیند پیچیده است. از این رو، بسیاری از سازمانها قادر به به کارگیری تحلیل منابع انسانی نیستند. مطالعه حاضر با استفاده از رویکرد سنتز چارچوب در مورد نقش نوآوری داده محور (تحلیل منابع انسانی) در مدیریت منابع انسانی به شناسایی و تجزیه و تحلیل مضامین مهم و نهایتا پیشنهاد یک چارچوب یکپارچه پرداخته است. بر اساس تجزیه و تحلیل و ترکیب مقالات بررسی شده، این مطالعه تلاش اولیه ای را برای ادغام به کارگیری نوآوری داده محور و مدیریت منابع انسانی با توسعه مدل انتشار نوآوری با دو فرآیند اصلی (پیش از به کارگیری و پس از به کارگیری) انجام می دهد، که در آن 29 زیر مولفه که میتوانند در سه دسته شروع/محرک، انتشار/به کارگیری و تاثیرات دستهبندی شوند، شناسایی شدند. در نهایت، بــه روش گلوله برفــی، داده های مستخرج از سنتز چارچوب در اختیار خبرگانی از متخصصان حوزه مدیریت منابع انسانی و علم داده قرار گرفت و اعتبار داده ها با استفاده از روش اعتبارسـنجی لاوشه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شد. در نتیجه، بر اساس مقادیر قابل قبول ضرایب لاوشه بر اساس تعداد خبرگان، اعتبار مدل پیشنهادی مورد تایید خبرگان واقع گردید.
- کلمات کلیدی:بکارگیری نوآوری؛ تحلیل منابع انسانی؛ سنتز چارچوب؛ مدیریت منابع انسانی؛ نوآوری داده محور
- محل انتشار:مدیریت منابع انسانی پایدار, دوره (6), شماره (11), سال (2024-12) , صفحات (215-241)
- پیوند مقاله
روشهای تحقیق کیفی در رفتار سازمانی: جستاری به تحولات اخیر
- عنوان:روشهای تحقیق کیفی در رفتار سازمانی: جستاری به تحولات اخیر
- نویسندگان:فریبرز رحیم نیا , علیرضا قزل
- چکیده:مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی روشهای تحقیق کیفی در زمینه رفتار سازمانی میپردازد. با توسعه سریع فناوری اطلاعات و تغییرات مستمر در محیط کسب و کار، روشهای تحقیقی نیز تحت تأثیر قرار گرفتهاند. در این مقاله، به بررسی روشهای پژوهش کیفی، از جمله تحلیل گفتمان، روش تئوری داده بنیاد (نظریه زمینه)، تحلیل مضمون پرداخته میشود. ضمناً، به بررسی چالشها و فرصتهای این روشهای تحقیقی پرداخته شده و نکاتی برای بهینهسازی استفاده از آنها در مطالعات رفتار سازمانی ارائه میشود. این مقاله نه تنها به محققان و پژوهشگران این حوزه کمک میکند تا با رویکردهای تحقیقی کیفی آشنا شوند، بلکه به افراد مدیریتی نیز ابزارهای بهروزتری برای درک و مدیریت بهتر رفتارهای سازمانی فراهم میکند. چراکه در این مقاله، مواردی چون اهمیت روشهای کیفی، پیچیدگیها و فرصتهایی که این روشها با خود به همراه دارند و چگونگی ادغام آنها با روشهای کمی بررسی شدهاند. با بررسی روش تحقیق های مذکور مشخص گردید این روش ها با ارائهی قابلیتها و امکانات جدید، تحقیقات را در موضوعات پیچیده و چندبُعدی به طور چشمگیر تسهیل میکنند و همچنین محقق را قادر می سازند مبتنی بر دیدگاهها و برداشت های متقن نتایج قابل تفسیر و قابل استنادی ارائه دهند.
- کلمات کلیدی:آیندهپژوهی, مدیریت تحول سازمان, راهبردهای آینده, روند مسائلتحقیق کیفی, رفتار سازمانی, تحلیل گفتمان, تئوری داده بنیاد, تحلیل مضمون
- محل انتشار:همایش ملی «روشهای پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی , 2024-02-18
- پیوند مقاله
شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر پیاده سازی اجرای خط مشی منابع انسانی با تاکید بر قانون مدیریت خدمات کشوری
- عنوان:شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر پیاده سازی اجرای خط مشی منابع انسانی با تاکید بر قانون مدیریت خدمات کشوری
- نویسندگان:میترا محمدزاده کلاتی , غلامرضا معمارزاده طهران , محمد جواد کاملی , میر علی سید نقوی , مصطفی کاظمی
- چکیده:پیاده ســازی الگــوی اجــرای خط مشــی منابــع انســانی در عمــل بــا مشــکلات و موانــع فراوانــی همــراه اســت. پیاده ســازی الگــوی اجــرای خط مشــی منابــع انســانی نیازمنــد ســازگاری بــا قانــون اســت. هــدف از پژوهــش حاضــر شناســایی و رتبه بنــدی عوامــل مؤثــر بــر پیاده ســازی الگــوی اجــرای خط مشــی منابــع انســانی بــا تأکیــد بــر قانــون مدیریــت خدمــات کشــوری اســت. در ایــن پژوهــش، از روش مطالعــۀ اســنادی بــرای شناســایی عوامــل مؤثــر بــر پیاده ســازی الگــوی اجــرای خط مشــی منابــع انســانی و از روش هــای دلفــی فــازی و دیمتــل فــازی بــرای رتبه بنــدی عوامــل مؤثــر بــر پیاده ســازی الگــوی اجــرای خط مشــی منابــع انســانی اســتفاده شــد. جامعــۀ آمــاری پژوهــش مدیــران عالــی اســتانداری خراســان رضــوی، روش نمونه گیــری در دســترس و حجــم عامــل اثرگــذار بــر پیاده ســازی الگــوی اجــرای خط مشــی 33نمونــه برابــر پانــزده نفــر اســت. ابتــدا منابــع انســانی از مطالعــات پیشــین اســتخراج شــد، در ادامــه براســاس مصاحبــۀ اکتشــافی بــا عامــل اثرگــذار بــر پیاده ســازی 37 تعدیــل گردیــد تــا خبــرگان عوامــل شناسایی شــده جرح و الگــوی اجــرای خط مشــی منابــع انســانی شناســایی شــود. براســاس نتایــج روش دلفــی فــازی، هفــت عامــل بــا بالاتریــن میــزان اثرگــذاری شناســایی شــد و ســپس براســاس نتایــج روش دیمتــل فــازی یــک عامــل حــذف گردیــد و الگــوی مربوطــه بــا شــش عامــل بــا بالاتریــن میــزان اثرگــذاری، شــامل دانــش و مهــارت تدوین کننــدگان خط مشــی، بی ثباتــی مدیریتــی در اجــرا، مهارت هــای دانشــی و فنــی مجریــان، سیســتم نظــارت و ارزیابــی و ارائــۀ بازخــور، منابــع مناســب بــرای اجــرا و تجربۀ تدوین کنندگان خط مشی، شناسایی شد.
- کلمات کلیدی:میترا محمدزاده کلاتی , غلامرضا معمارزاده طهران , محمد جواد کاملی , میر علی سید نقوی , مصطفی کاظمی
- محل انتشار:سیاستهای راهبردی و کلان, دوره (12), شماره (1), سال (2024-4) , صفحات (1-23)
- پیوند مقاله
راهبردهای توسعه شایستگیهای رهبری تحول آفرین هانی در وزارت نیرو ایران
- عنوان: راهبردهای توسعه شایستگیهای رهبری تحول آفرین هانی در وزارت نیرو ایران
- نویسندگان:پروانه یزدانی , علی شیرازی , فریبرز رحیم نیا , سعید مرتضوی
- چکیده:رهبری تحول آفرین جهانی (GTL) رویکردی است که بر درک، پذیرش و هدایت تغییرات با ایجاد یک شبکه جهانی و کار تیمی و محیط یادگیری به منظور رقابت در عرصه جهانی تمرکز دارد. رهبری تحول آفرین جهانی توجه سازمانهایی را که در سطح جهانی فعالیت میکنند به خود جلب کرده است، لکن در مورد ابعاد مختلف آن، بهویژه راهبردهای توسعه شایستگیهای آن در رهبران سازمانی، ابهاماتی وجود دارد. وزارت نیرو ایران (IME) به عنوان یک سازمان دولتی حیاتی، اهداف و مأموریت های جهانی دارد اما برای توسعه رهبران خود در بازار جهانی دارای رقابتی فزاینده با چالش هایی مواجه است. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی راهبردهایی برای توسعه شایستگیهای رهبری تحول آفرین جهانی در وزارت نیرو انجام شده است. روش تحقیق کیفی با رویکرد اکتشافی است. جامعه مورد مطالعه را مدیران با تجربه و تخصص در پروژه های بین المللی وزارت نیرو ایران تشکیل می دهند. برای جمع آوری داده ها، 15 نفر از این مدیران به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و در مصاحبه های نیمه ساختاریافته شرکت کردند. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از روش تحلیل مضمون استفاده شد. این یافته ها منجر به شناسایی راهبردهایی برای توسعه شایستگی های رهبری تحول آفرین جهانی در وزارت نیرو ایران شد. دو راهبرد کلی شناسایی شده، تحت عنوان راهبردهای توانمندسازی و راهبردهای توسعه فردی مورد بحث قرار گرفته و مفاهیم آن ها برای وزارت نیرو ایران تبیین شده است..
- کلمات کلیدی:جهانی شدن, رهبری تحول آفرین جهانی, راهبردهای پرورش شایستگی ها, وزارت نیرو ایران, تحلیل مضمون.
- محل انتشار:پژوهش های مدیریت عمومی, دوره (17), شماره (63), سال (2024-3) , صفحات (65-90)
- پیوند مقاله
طراحی الگوی رهبری تحول آفرین جهانی مبتنی بر رویکرد شایستگی محوری
- عنوان:طراحی الگوی رهبری تحول آفرین جهانی مبتنی بر رویکرد شایستگی محوری
- نویسندگان:پروانه یزدانی , علی شیرازی , فریبرز رحیم نیا , سعید مرتضوی
- چکیده:این پژوهش با هدف ارائه الگوی رهبری تحول آفرین جهانی در وزارت نیرو انجام شده است. در انجام این پژوهش از چارچوب رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد و مدل پارادایمی (طرح سیستماتیک) استفاده شده است. این الگو شامل شرایط علّی، مداخلهگر، زمینهای، راهبردها و پیامدهای شایستگیهای رهبران تحول آفرین جهانی در وزارت نیرو است. در این راستا پانزده نفر از معاونین وزیر، مشاورین وزیر و مدیران شرکتهای بینالمللی از شرکتهای وابسته به وزارت نیرو بهعنوان نمونه آماری مصاحبههای نیمهساختار یافته انتخاب شدند. مصاحبهها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. در مجموع 192 کد باز، 45 کد محوری و 16 کد انتخابی دسته بندی شد. یافتهها نشان داد که در وزارت نیرو ایران شایستگیهای رهبران تحولآفرین جهانی شامل مهارتهای شناختی، مهارتهای ارتباطی جهانی، دانش عمومی و تخصصی و نگرشهای خاص است. علاوه بر این شرایط علی شامل ویژگیهای شخصی، تجربه و عوامل سازمانی، راهبردها شامل توانمندسازی و توسعه فردی، شرایط زمینهای شامل فرهنگ سازمانی و نظام شایستهسالاری، و شرایط مداخلهگر شامل تحریمها، فرهنگ ملی و سیاستهای کلان ارائه شده است. در نهایت، پیامدها شامل تحقق اهداف و ماموریتهای وزارت نیرو، درآمد ملی بالاتر، توسعه پایدار و ارتقا امنیت ملی میباشد.
- کلمات کلیدی:رویکرد شایستگی محور, شایستگی های رهبری تحول آفرین جهانی, الگوی رهبری تحول آفرین جهانی, داده بنیاد
- محل انتشار:مطالعات مدیریت دولتی ایران, دوره (6), شماره (2), سال (2023-7) , صفحات (157-194)
- پیوند مقاله
تبیین نقش فروافتادگی شغلی در پیشبینی رفتار غیراخلاقی پرسهزنی سایبری
- عنوان:تبیین نقش فروافتادگی شغلی در پیشبینی رفتار غیراخلاقی پرسهزنی سایبری
- نویسندگان:احمدرضا کریمی مزیدی , فریبرز رحیم نیا , سعید مرتضوی , محمد مهرآیین
- چکیده:رفتارهای انحرافی، از مصادیق رفتارهای غیراخلاقی در سازمان و دارای اثر سوء بر بهرهوری آن هستند. این پژوهش با هدف تبیین رابطه بین فروافتادگی شغلی و رفتار غیراخلاقی پرسهزنی سایبری کارکنان در یک دانشگاه جامع دولتی انجام شده است. روش: درقالب روش پژوهش توصیفی- همبستگی که با هدف ایجاد دانش کاربردی در زمینه موردبحث انجام شد، نمونهای دردسترس از ۵۰۰ کارمند اداری دارای دسترسی به اینترنت سازمانی مورد پیمایش قرار گرفتند. سپس، کفایت نمونهگیری باتوجه به قدرت آزمون، تعداد پارامترها و مقدار ضرایب مدل پژوهش محرز گردید. دادههای میدانی بهوسیله پرسشنامههای پیشساخته موجود در مطالعات معتبر جمعآوری شد، که پایایی مرکب و روایی همگرا و واگرای آنها تأیید گردید. فرضیههای پژوهش با مدلسازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی در نرمافزار اسمارت پیالاس مورد آزمون قرار گرفتند. یافتهها :براساس یافتههای پژوهش، متغیر فروافتادگی شغلی بر بروز رفتارهای پرسهزنی سایبری در کارکنان اثر افزاینده دارد. بهعلاوه، رضایت شغلی تا حد بسیار زیادی اثر فروافتادگی شغلی بر پرسهزنی سایبری را کاهش میدهد. لازم به ذکر است که گرچه رضایت شغلی این رابطه را تقریباً خنثی میسازد، اما آن را معکوس نمیکند. بهطور کلی و باتوجه به شیب خط تعدیلگری، میزان مبادرت به رفتارهای پرسهزنی سایبری برای کارکنان فروافتاده در شغلی که رضایت آنها را برآورده میسازد، تقریباً صفر است. نتیجهگیری:کیفیت رابطه فروافتادگی شغلی و پرسهزنی سایبری به نگرش کارکنان نسبت به خود شغل و درک آنها از شرایط شغلی بستگی پیدا میکند، و لذا، رضایت شغلی میتواند بهطرز معناداری از اثر فروافتادگی شغلی بر پرسهزنی سایبری بکاهد.
- کلمات کلیدی:فروافتادگی شغلی, رضایت شغلی, اخلاق در محل کار, اخلاق و رایانه, پرسهزنی سایبری
- محل انتشار:اخلاق در علوم و فناوری, دوره (17), شماره (1), سال (2022-6) , صفحات (85-91)
- پیوند مقاله
تبیین نقش استانداردسازی در راهحلهای ارائه شده برای حفظ حریم خصوصی در دادههای سلامت
- عنوان:تبیین نقش استانداردسازی در راهحلهای ارائه شده برای حفظ حریم خصوصی در دادههای سلامت
- نویسندگان:بتول مهرشاد , محمد مهرآیین , محمد خوانساری , سعید مرتضوی
- چکیده:مقدمه:با توجه به اهمیت بهاشتراک گذاری داده در عصر دیجیتال و ملاحظات اصلی آن یعنی دو مقوله استانداردسازی و حفظ حریم خصوصی،در این مطالعه تلاش شده است تا به یک پرسش مهم پاسخ داده شود که آیا استانداردسازی در راهحلهای ارائه شده برای حفظ حریم خصوصی دادههای سلامت نقش دارد؟ روشها:مطالعۀ حاضر با روش مرور نظامیافته و با جستجو در پایگاههای اطلاعاتی مانند: Web of Sience، PubMed، SienceDirect، Springer، Magiran و SID و با محدودیت زمانی انجام شد. پس از اعمال معیارهای ورود و خروج و ارزیابی یافتهها،مطالعات مرتبط انتخاب شدند. یافتهها:مقالات حاوی موضوعات مرتبط با استانداردسازی و حفظ حریم خصوصی در دادههای سلامت با 5 شاخص مورد بررسی قرار گرفته است.نیاز به استانداردسازی و نقش آن برای حفظ حریم خصوصی در دادههای سلامت نیز با بررسی یافتهها تشریح و در مورد قوانین مختلف مرتبط با حفظ حریم خصوصی در حوزه سلامت و ارتباط آن با استانداردسازی بحث شده است.پس از بررسی مشخص شد با توجه به ساختار فنی نسل چهارم و پنجم مراقبت سلامت که استانداردپذیری را تسهیل کرده است، حفظ حریم خصوصی نیز از مسیر استانداردسازی قابل دستیابی است. در نهایت، جهتدهی برای تحقیقات آینده در این موضوع نیز انجام شده است. نتیجهگیری:نتایج این تحقیق نشان داد نسل چهارم و پنجم سیستمهای مراقبت سلامت که فناوری محور هستند مبتنی بر استانداردها شکل میگیرند و استانداردها امکان قابل ارزیابی شدن آنها را فراهم میکند.بنابراین اگر قوانین مرتبط با حفظ حریم خصوصی،مبتنی بر استانداردها تدوین شود ضمانت اجرایی بالایی خواهد داشت.این موضوع نقش نهادهای توسعهدهنده استانداردها را در این زمینه پررنگ میکند.
- کلمات کلیدی:استانداردسازی, حفظ حریم خصوصی, سلامت الکترونیک, سیستمهای مراقبت سلامت نسل 4 و 5
- محل انتشار:فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران, دوره (16), شماره (59), سال (2024-6) , صفحات (279-292)
- پیوند مقاله
طراحی مدل انتظارات مشتریان ایرانی در راستای رشد و توسعه پلتفرم با رویکرد شبیهسازی عامل بنیان (مطالعه موردی : اینستاگرام)
- عنوان:طراحی مدل انتظارات مشتریان ایرانی در راستای رشد و توسعه پلتفرم با رویکرد شبیهسازی عامل بنیان (مطالعه موردی : اینستاگرام)
- نویسندگان: رضا عامری سیاهوئی , مصطفی کاظمی , امید سلیمانی فرد , علیرضا پویا
- چکیده:یکی از با اهمیتترین عوامل اثرگذار در درک رفتار مشتریان، شناسایی انتظارات آنها میباشد. بههمین منظور، این پژوهش بهدنبال طراحی مدل انتظارات مشتریان پلتفرم با رویکرد شبیهسازی عامل بنیان است. لذا، از لحاظ هدف، یک تحقیق کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، یک تحقیق توصیفی- پیمایشی بوده و استراتژی تحقیق، استقرایی میباشد. در ابتدا از مصاحبه نیمهساختاریافته برای یافتن انتظارات خدمت دهندگان و خدمتگیرندگان استفاده گردید. در ادامه رویه، برای خوشهبندی خودکار و در راستای یافتن انواع عاملها از الگوریتمهای فراابتکاری بهره برده شد؛ سپس با رویکرد شبیهسازی عامل بنیان، طراحی مدل در نرم افزار انیلاجیک صورت گرفت. پس از طراحی مدل و با استفاده از روش آزمایشهای تاگوچی (نرم افزار کوالتیک چهار)، سناریوهایی در راستای رشد و توسعه پلتفرم بر اساس عوامل موثر (نقدینگی، کیفیت ایجاد ارتباط و اعتماد) در چهار سطح، طراحی و در نهایت به اجرای شبیهسازی و بررسی سناریوها در محیط شبیهسازی پرداخته شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که سطح مناسب هریک از عاملهای رشد و توسعه پلتفرم در عامل نقدینگی، کیفیت ایجاد ارتباط و اعتماد در سطح چهارم می باشد. در ضمن پس از پیادهسازی سناریوی مطلوب در محیط شبیهسازی مشخص گردید، درصد ارزش ایجادشده در پلتفرم اینستاگرام به واسطه اجرای سناریوی مطلوب، برابر با 934. 0 میباشد.
- کلمات کلیدی:fatemeh najafi , Mostafa Kazemi , Ali Mostafaeipour , Phoolenrda Mishra
- محل انتشار:مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند, دوره (10), شماره (38), سال (2022-2) , صفحات (204-235)
- پیوند مقاله
تأثیر مطالعه نمایش نامه های ابزورد بر ارتقاء مهارت گوش دادن: مداخله آموزشی
- عنوان:تأثیر مطالعه نمایش نامه های ابزورد بر ارتقاء مهارت گوش دادن: مداخله آموزشی
- نویسندگان:یاسر آسمان دره , سعید مرتضوی , علی شیرازی , مهری پریرخ خوراکیان
- چکیده:هدف تحقیق حاضر بررسی اثربخشی مطالعهی نمایشنامههای ابزورد بر ارتقاء مهارت گوش گوش دادن بود. بدین منظور در یک مطالعه کمی در قالب یک طرح شبهآزمایشی در دو گروه 9 نفره آزمایش و کنترل استفاده به عمل آمد. پس از اجرای پیشآزمون 9 فروشنده گروه آزمایش در 6 جلسه از طریق اجرای جلسات کتابدرمانی گروهی با مطالعه نمایشنامههای ابزورد آموزش لازم را دریافت کردند. چهار هفته پس از پایان جلسات از دو گروه آزمایش و کنترل پس آزمون به عمل آمد. بعد از جمعآوری دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS آزمون کوواریانس یکطرفه به کار برده شد. همچنین برای استحکامبخشی به یافتههای مرتبط با مرحله اول تحقیق دیدگاه مشتریان نیز در دو مرحله قبل و بعد از آموزش تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که مطالعه نمایشنامههای ابزورد بر بهبود مهارت گوش دادن فروشندگان تاثیر گذار است. بهکارگیری شیوهی متفاوتی برای ارتقاء مهارت گوش دادن از جمله نوآوریهای این پژوهش محسوب میشود و معرف تنوعبخشی به شیوههای یادگیری بهخصوص در ارتباط با موضوعات مدیریتی - رفتاری قلمداد میگردد.
- کلمات کلیدی:روابط متقابل بینفردی, گوش دادن, کتابدرمانی, نمایشنامههای ابزورد, مداخله
- محل انتشار:پژوهشهای مدیریت منابع سازمانی, دوره (12), شماره (1), سال (2022-6) , صفحات (7-30)
- پیوند مقاله
معرفی و آزمون الگوی پیشایندهای فردی- زمینهای رفتار پیشگامانه و نقش واسط متغیرهای شناختی– انگیزشی در صنعت قطعهسازی خودرو( استان خراسان رضوی)
- عنوان:معرفی و آزمون الگوی پیشایندهای فردی- زمینهای رفتار پیشگامانه و نقش واسط متغیرهای شناختی– انگیزشی در صنعت قطعهسازی خودرو( استان خراسان رضوی)
- نویسندگان: سارا کهربائی , سعید مرتضوی , علی شیرازی , علیرضا خوراکیان
- چکیده:ویژگیهای جدید سازمانهای امروزی در کنار پرداختن به تحولات ساختاری و فرایندی به ایجاد سازهها و مفاهیم نوین نیز منجر شده است. از جمله این مفاهیم میتوان به معرفی سازه رفتار پیشگامانه اشاره داشت. پیشگام بودن مبین تلاش آغازگرانه برای ایجاد تحول در محیط کار، شغل و فرد برای دستیابی به آیندهای متفاوت توسط خود کارکنان یا افراد است. پژوهش حاضر به معرفی و آزمون الگویی از پیشایندهای فردی(شخصیت پیشگامانه) و زمینهای(جوآغازگرانه، استقلال شغلی، رهبری تحولگرا) و متغیرهای واسط(شناختی- انگیزشی) در صنعت قطعهسازی خودرو پرداخته است. در این راستا با اتخاذ روش توصیفی-پیمایشی دادههای 392 نفر از کارکنان در قالب نمونهگیری تصادفی طبقهای مبنای پردازش واقع شد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه استاندارد استفاده به عمل آمد و روایی و پایایی آن به ترتیب از طریق تحلیل عاملی تاییدی و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. برای تحلیل دادهها و برازش الگوی پیشنهادی از معادلات ساختاری در قالب نرم افزار Amos استفاده به عمل آمد. نتایج نشان دادند پیشایندهای فردی و زمینهای به طور مستقل و به واسطهی حالت های انگیزشی- شناختی، منجر به بروز رفتار پیشگامانه میشوند.
- کلمات کلیدی:رفتار پیشگامانه, خودکارآمدی پهنای نقش, احساس مسئولیت برای تغییر, خودآغازگری, صنعت قطعهسازی
- محل انتشار:پژوهش های مدیریت عمومی, دوره (14), شماره (54), سال (2022-3) , صفحات (31-60)
- پیوند مقاله
ارائه مدل حکمرانی در سازمانهای موقوفه مطالعۀ موردی: آستان قدس رضوی)
- عنوان:ارائه مدل حکمرانی در سازمانهای موقوفه مطالعۀ موردی: آستان قدس رضوی)
- نویسندگان:سلمان سالاری , فریبرز رحیم نیا , علیرضا خوراکیان , سعید مرتضوی
- چکیده:وقف به عنوان یک سنت حسنه از قدیم در ایران مورد توجه بوده است. این پژوهش با بهرهگیری از روششناسی دادهبنیاد، به ارائه مدل حکمرانی سازمانی برای آستان قدس رضوی، بزرگترین سازمان موقوفه ایرانی و یکی از بزرگترین بنیادهای عامالمنفعه جهان اقدام کرده است. گردآوری دادهها از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با مدیران ارشد این نهاد با حداقل 10 سال سابقه فعالیت مدیریتی به انجام رسیده و تحلیل دادههای به دست آمده بر اساس رویکرد ظاهرشونده گلیزری و با استفاده از مدل خانواده C6 بوده است. نتایج تحقیق بیانگر اشتراک اکثر اصول حکمرانی احصا شده با اصول جهانی حکمرانی از جمله شفافیت و پاسخگویی بوده که البته مفهوم اصل پاسخگویی در مدل به دست آمده متفاوت است. نظریۀ استفاده شده با نظریۀ عاملیت و مدل حکمرانی به دست آمده نیز با مدل آنگلوساکسون نزدیکی نسبی دارد؛ اما در مواردی هم تفاوتهای مهمی دیده میشود. مطابق مدل به دست آمده، حیات اجتماعی، انگیزش و باورهای درونی منعکس کننده علل وقوع مقولۀ محوری یعنی حکمرانی موقوفاتی بوده و توسعۀ پایدار و حفظ کرامت انسانی پیامدهای اصلی این مقوله است.
- کلمات کلیدی:آستان قدس رضوی, حکمرانی سازمانی, موقوفات, شفافیت, پاسخگویی, ذینفعان.
- محل انتشار:فرهنگ رضوی, سال (2021-11)
- پیوند مقاله
تبیین مؤلفههای رفتاری رذیلت اخلاقی حرص در مدیران
- عنوان:تبیین مؤلفههای رفتاری رذیلت اخلاقی حرص در مدیران
- نویسندگان:جواد یغما , فریبرز رحیم نیا , علیرضا خوراکیان , سعید مرتضوی
- چکیده:با توجه به نقش راهبردی اخلاق در موفقیت و سودآوری سازمانی، و اهمیت رعایت اصول اخلاقی توسط مدیران، هدف این پژوهش تبیین مؤلفههای رفتاری رذیلت اخلاقی حرص در مدیران است. روش: روش پژوهش حاضر روشی ترکیبی (کیفی و کمی) است. جامعه مورد مطالعه، در هر دو بخش، مدیران ارشد (رده عالی و میانی) و مدیران عملیاتی شاغل در ستاد شهرداری مشهد هستند. در بخش کیفی، نمونه مورد مطالعه 16 نفر از خزانه کیفی می باشد که به روش غیر تصادفی هدفمند به دست آمده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه و برای تحلیل مصاحبه ها از روش پدیدارشناسی توصیفی کُلایزی اصلاحشده بهره گرفته شد. در بخش کمی نمونه مورد مطالعه 122 نفر از جامعه آماری 174 نفره است که با روش نمونه گیری طبقه ای بدست آمدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه و برای تحلیل آن از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. یافته ها: در بخش کیفی نتایج نشان داد که رفتار مبتنی بر حرص مدیران شامل 7 مؤلفه بروز رفتار سیاسی، نادیده گرفتن اخلاقیات، رفتار منفعت طلبانه، رفتار مادی گرایانه، تمایل به رفتار قدرتطلبانه، فقدان آینده نگری و آشفتگی رفتاری می باشد. در بخش کمی نتایج نشان داد که روایی پرسشنامه بر اساس اعتبار همگرایی (انسجام ساختاری ابزار)، اعتبار افتراقی (عدم همپوشانی بین سازه های پرسشنامه) و بهینه بودن مؤلفه های انتخابی مورد تأیید است. همچنین پایایی پرسشنامه تأیید گردید. نتیجه گیری: در این پژوهش مؤلفههای رفتاری رذیلت اخلاقی حرص در مدیران تبیین گردید. آشنایی مدیران سازمان با این مؤلفه ها، کمک می کند تا سازمانها با تغییر نگرش مدیران، زمینه لازم برای کاهش حرص آنان را فراهم نمایند.
- کلمات کلیدی: آشفتگی رفتاری, حرص مدیران, رذیلت اخلاقی, رفتار سیاسی, رفتار منفعت طلبانه
- محل انتشار:اخلاق در علوم و فناوری, دوره (16), شماره (2), سال (2021-9) , صفحات (10-17)
- پیوند مقاله
ارائه مدل الزامات طراحی شبکه همزیستی صنعتی با استفاده از روش فراترکیب (مورد مطالعه: شهرک صنعتی بابل عراق)
- عنوان:ارائه مدل الزامات طراحی شبکه همزیستی صنعتی با استفاده از روش فراترکیب (مورد مطالعه: شهرک صنعتی بابل عراق)
- نویسندگان:قاسم عبدالله حمد الزهیری , امیر محمد فکور ثقیه , مصطفی کاظمی , غلامرضا ملک زاده
- چکیده:چالش های زیست محیطی در پارک های صنعتی به طور فزاینده ای حیاتی شده اند که با دفع نامناسب زباله و کاهش منابع مشخص می شود. این مسائل نیازمند راه حل های نوآورانه برای توسعه صنعتی پایدار است. شبکه های همزیستی صنعتی یک رویکرد امیدوارکننده برای رسیدگی به چالش های پیچیده زیست محیطی و اقتصادی است. این تحقیق بر ارائه مدل الزامات طراحی شبکه همزیستی صنعتی برای شهرک صنعتی در شهر بابل عراق متمرکز است. روش تحقیق: تحقیق حاضر از نظر هدف توصیفی و از نظر نوع استفاده کاربردی است. جهت جمع آوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش از مطالعه کیفی فراترکیب استفاده شده است و منابع دانشگاهی منتشر شده بین سالهای 2016 و 2023 استفاده شده است. پیش از رسم مدل ابتدا باید مولفه های شناسایی شده توسط روش فراترکیب، غربالگری شده و با شرایط مورد مطالعه تطبیق داده شوند. برای این منظور از روش دلفی استفاده شده است. در این پژوهش، پنل خبرگان دلفی متشکل از 15 نفر شامل 8 نفر از مدیران ارشد شهرک صنعتی بابل (با حداقل 10 سال سابقه)، 4 نفر از اساتید دانشگاه با تخصص مدیریت تولید و زنجیره تأمین، و 3 نفر از مشاوران صنعتی با تجربه در حوزه همزیستی صنعتی است. روش دلفی طی سه مرحله انجام شده است. در نهایت با استفاده از نرم افزار Atlas.ti مدل نهایی برای الزامات مورد تایید خبرگان استفاده شد. یافته ها: در این تحقیق، پس از غربال گری مقالات، کتابها و پایاننامههای جستحو شده در پایگاه های معتبر علمی، در نهایت 46 مقاله انتخاب شدند. با پیروی از رویکرد هفت مرحلهای سندلوفسکی و باروسو، 46 الزام طراحی شبکه همزیستی شناسایی شده در پنج بعد فنی، سازمانی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی دستهبندی شدند. در نهایت 16 الزام به تشخیص خبرگان انتخاب و مدل اطلس برای آنها ترسیم شد. برای اعتبار سنجی مدل از روش آزمون فرضیات مبتنی بر روابط بین متغییرها استفاده شد. نتایج بدست آمده، اعتبار مدل طراحی شده را تایید می نماید. نتیجه گیری: این تحقیق چارچوبی جامع برای درک و اجرای شبکههای همزیستی صنعتی در بابل، عراق ارائه میکند .مدل طراحی شده برای شبکه همزیستی صنعتی شامل پنج بعد کلیدی است که در قالب یک ساختار یکپارچه ارائه شده است. این ابعاد شامل بعد سازمانی، اقتصادی، اجتماعی، نهادی و فنی هستند. هر یک از این ابعاد نقش منحصربه فردی در موفقیت شبکه ایفا می کنند و در عین حال، از طریق ارتباطات متقابل با یکدیگر تعامل دارند . بعد سازمانی پایه ای ترین مؤلفه برای ایجاد همکاری بین اعضای شبکه است که شامل عواملی است که به مدیریت و هماهنگی میان شرکت های عضو شبکه مربوط می شود، از جمله ظرفیت سازمانی، اعتماد متقابل، اشتراک دانش و نگرش مدیریت. از نظر وجه تمایز تحقیق حاضر باید گفت، تاکنون مطالعه اندکی از جنبه کاربردی، به شناسایی الزامات و مدل های متناسب با آن در رابطه با شبکه همزیستی صنعتی پرداخته اند. نکته قابل توجه دیگر، تعداد پایین مطالعات در رابطه با شبکه همزیستی در کشورهای در حال توسعه است. علاوه بر این، در حالی که اکثر پژوهش ها از روش های کمی یا داده بنیاد برای مدل سازی شبکه های همزیستی صنعتی استفاده کرده اند، این تحقیق با استفاده از فراترکیب تلاش کرده است تا مجموعه ای از یافته های موجود را ترکیب کند و مدلی جامع و نظام مند ارائه دهد.
- کلمات کلیدی:الزامات؛ شبکه همزیستی صنعتی؛ شهرک صنعتی بابل؛ روش فراترکیب؛ مدل اطلس
- محل انتشار:چشم انداز مدیریت صنعتی, دوره (16), شماره (2), سال (2025-3) , صفحات (1-38)
- پیوند مقاله
شناسایی مولفه های افتخار سازمانی در سازمان های دولتی
- عنوان: شناسایی مولفه های افتخار سازمانی در سازمان های دولتی
- نویسندگان:سید مهدی اکرانی , علی شیرازی , سعید مرتضوی , قاسم اسلامی
- چکیده:زمینه و هدف: افتخار سازمانی کارکنان یک عامل حیاتی در موفقیت سازمان ها است. این مفهوم ابعاد عاطفی و شناختی دارد که موجب می شود کارکنان ادراکات مثبتی نسبت به رویداهای موفقیت آمیز و جوی عمومی در سازمان را تجربه کنند. هدف از این پژوهش شناسایی مولفه های افتخار سازمانی در شرکت برق منطقه ای خراسان است. روش شناسی: فلسفه این پژوهش، تفسیری، و رویکرد و استراتژی آن به ترتیب کیفی و پدیدارشناسی است. داده های این پژوهش از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺠﺎم ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎی نیمه ساختار یافته با مدیران شرکت برق منطقه ای خراسان که نسبت به موضوع پژوهش آشنایی و تجربه دارند ﺟﻤﻊ آوری شده است. مشارکت کنندگان به صورت نمونه گیری هدفمند به روش گلوله برفی از میان 30 مدیر انتخاب شدند و داده ها پس از مصاحبه با 20 نمونه به اشباع رسید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که افتخار سازمانی شامل 2 مضمون در حوزه های فردی و سازمانی است که در 21 خوشه توضیح داده می شوند. نتیجه گیری : مطابق با چارچوب به دست آمده، مضمون فردی شامل افتخار به شغل، همکاران، شخصیت فرد، رفتار مناسب، هیجانات مثبت است و مضمون سازمانی شامل مقولاتی چون، افتخار تشکیلاتی، فرهنگی، رفتاری و عملکردی، و همچنین جو سازمانی، اهمیت فعالیت، بهرهوری، اهداف متعالی، حمایتهای سازمانی، اعتماد، سیستمهای انگیزشی و منابع انسانی، شاخصهای تولید، توزیع و بازار، افتخار به مشتریان و اعتبار برند می شود.
- کلمات کلیدی:افتخار سازمانی, مضمون های فردی, مضمون های سازمانی
- محل انتشار:مدیریت منابع در نیروی انتظامی, دوره (10), شماره (3), سال (2022-11) , صفحات (21-43)
- پیوند مقاله
ماموریت گرایی دانشگاه ها گامی موثر در راستای حکمرانی آموزش عالی
- عنوان:ماموریت گرایی دانشگاه ها گامی موثر در راستای حکمرانی آموزش عالی
- نویسندگان:مصطفی کاظمی , یعقوب مهارتی , الهه صابری
- چکیده:حکمرانی در نظام آموزش عالی یک ضرورت است و موفقیت آن در کشور ما برای تولید علم و دانش در گرو پایبندی دانشگاه به اصول و حکمرانی خوب است؛ این بدین معناست که دانشگاه باید در برابر جامعه، مردم و نهادهای مدنی پاسخگو و متکی به مشارکت دانشگاهیان و دانشجویان باشد. بدین منظور یکی از شیوه هایی که با توسل به آن مؤسسات آموزش عالی می توانند به این اهداف دست یابند، تدوین بیانیه مأموریت دانشگاه است. بیانیه مأموریت اساس برنامه های راهبردی و تدوین الگوهای ارزیابی مستمر پیشرفت با دانشگاه است. از سوی دیگر نگاهی به نقشه جامع علمی کشور به خوبی روشن می سازد که راهبردهای کلان و ملی، به موضوع جهت دهی به فعالیت های پژوهشی تاکید داشتهاند که از آن جمله میتوان به جهت دهی آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری به سمت حل مشکلات و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات کشور با توجه به آمایش سرزمین و نوآوری اشاره کرد. موارد یاد شده در سیاست ها و ضوابط اجرایی حاکم بر آمایش آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران مصوب جلسه 776 مورخ 18/12/1394 شورای عالی انقلاب فرهنگی، تحت عنوان ماموریت گرایی در موسسات آموزش عالی کشورآورده شده است، لازم به ذکر است واژه ماموریت گرایی به عنوان واژه بومی برای اولین بار در مصوبه مذکور عنوان شده است، و به واگذاری ماموریت های ویژه پایدار به موسسات آموزشعالی از سوی وزارت عتف و بر اساس ظرفیتهای محیطی آن موسسه اشاره دارد. بر این اساس ابتدا ماموریت محوله هر دانشگاه با روش کیفی و از طریق مصاحبه و مطالعه اسناد فرادستی، به لحاظ سطح عملکردی و همچنین موضوع فعالیت آنها مشخص شده است تا دانشگاه بتواند چشم انداز و اهداف خود را بر این اساس تنظیم نماید. نتایج این مطالعه نشان می دهد که با ماموریت گرا کردن دانشگاه های کشور شاخص های مهم حکمرانی خوب آموزش عالی همانند، اثربخشی و کارایی، عدالت، وضوح اختیارات و وظایف، پاسخگویی، شایسته سالاری، مشارکت و استقلال محقق خواهد شد
- کلمات کلیدی:ماموریت گرایی, حکمرانی, حکمرانی آموزش عالی, ماموریت, حکمرانی خوب
- محل انتشار:حکمرانی و توسعه, دوره (3), شماره (4), سال (2024-1) , صفحات (79-104)
- پیوند مقاله
بررسی تأثیر شایعهپراکنی و سخنچینی در سازمانهای بخش دولتی بر نگرشهای شغلی و عملکرد کاری کارکنان از طریق بدانگارپنداری سازمانی
- عنوان:بررسی تأثیر شایعهپراکنی و سخنچینی در سازمانهای بخش دولتی بر نگرشهای شغلی و عملکرد کاری کارکنان از طریق بدانگارپنداری سازمانی
- نویسندگان:حبیب اله دعائی , قاسم اسلامی , محمد غلامی
- چکیده:بهعنوان پدیدههای طبیعی اجتماعی، شایعهپراکنی و سخنچینی در محیطهای اجتماعی ازجمله محل کار اجتنابناپذیرند. تخمین زده میشود که افراد دوسوم از وقت خود را صرف بحث در مورد موضوعات اجتماعی میکنند، لذا محل کار زمینهای ایده آل برای این دو رفتار است. شایعهپراکنی و سخنچینی، رفتارهایی هستند که تقریباً همه افراد در هر سازمانی آنها را تجربه میکنند، میشنوند و احتمالاً در آن مشارکت میکنند. اینگونه رفتارها احتمالاً تأثیرات منفی بر سایر رفتارهای کارکنان دارد، لذا هدف این مطالعه بررسی تأثیر شایعهپراکنی و سخنچینی در سازمانهای بخش دولتی بر نگرشهای شغلی و عملکرد کاری کارکنان از طریق بدانگارپنداری سازمانی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش انجام کار، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کارکنان 20 سازمان دولتی در سطح شهر مشهد است که از آمادگی لازم برای همکاری و شرکت در پژوهش برخوردار بودند. بهمنظور جمعآوری دادهها از روش نمونهگیری طبقهای تصادفی استفاده شد. حداقل حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 467 نفر به دست آمد که درنهایت 480 پرسشنامه جمعآوری و تجزیهوتحلیل شد. روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی موردبررسی قرار گرفت و ضریب آلفای کرونباخ بزرگتر از 70/. برای سازههای مختلف پرسشنامه، پایایی آن را مورد تأیید قرار داد. یافتههای پژوهش نشان داد که سخنچینی شغلی و غیر شغلی و همچنین شایعهسازی بر بدانگارپنداری اثر مثبت و معنادار دارند. علاوه بر این اثر بدانگار پنداری بر رضایت شغلی، تعهد سازمانی و عملکرد کاری منفی و معنادار و بر قصد ترک سازمان مثبت و معنادار به دست آمد.
- کلمات کلیدی:سخنچینی شغلی شایعهسازی بدانگار پنداری نگرشهای شغلی سازمانهای دولتی
- محل انتشار:پژوهش نامه مدیریت تحول, دوره (13), شماره (1), سال (2022-5) , صفحات (56-84)
- پیوند مقاله
رابطه اقدامات منابع انسانی و میزان اجرای مدیریت دانش در دانشگاه فردوسی مشهد
- عنوان: رابطه اقدامات منابع انسانی و میزان اجرای مدیریت دانش در دانشگاه فردوسی مشهد
- نویسندگان:حسین افخمی روحانی , حبیب اله دعائی
- چکیده:هدف: مدیریت دانش فرآیندی است که بکارگیری آن منجر به رشد خلاقیت ، نوآوری و بالندگی منابع انسانی م یگردد و دانشگاه ها مشابه همه سازما نها نیازمند این هستند که نقش و ماهیت دانش را در پیشرفت خود شناسایی و هدایت کنند. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اقدامات منابع انسانی و میزان اجرای مدیریت دانش در شش حوزه ستادی دانشگاه فردوسی مشهد است. روش: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است که ضمن بررسی پیشینه موضوع، برای سنجش میزان اجرای مدیریت دانش از پرسشنامه و برای سنجش اقدامات منابع انسانی از سیستم جامع منابع انسانی دانشگاه استفاده شد و برای بررسی رابطه مذکور از روش تحلیل همبستگی اسپیرمن انجام شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش ارتباط معن اداری بین مولف ههای مدیریت دانش ( خلق، کسب، سازماندهی، ذخیره، انتشار و بکارگیری) و مولف ههای اقدامات منابع انسانی نشان داد. در بررسی همبستگی متغیرهای اصلی، یافته ها نشان داد که اقدامات منابع انسانی بطور معنادار و مثبتی با میزان اجرای مدیریت دانش در دانشگاه فردوسی مشهد مرتبط است. در پیشنهادهای این پژوهش راهکارهایی برای بهبود، به مدیران ارشد دانشگاه ارائه شده است.
- کلمات کلیدی:اقدامات منابع انسانی, دانشگاه فردوسی مشهد, مدیریت دانش , آموزش و بالندگی, تحرک کارکنان
- محل انتشار:پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی, دوره (2), شماره (1), سال (2012-4) , صفحات (55-70)
- پیوند مقاله
بررسی تأثیرگذاری وظایف مدیریت منابع انسانی بر تعهد سازمانی کارکنان با تأکید بر نقش قراردادهای روانشناختی
- عنوان:بررسی تأثیرگذاری وظایف مدیریت منابع انسانی بر تعهد سازمانی کارکنان با تأکید بر نقش قراردادهای روانشناختی
- نویسندگان:حبیب اله دعائی , سعید مرتضوی , مصطفی رضایی راد
- چکیده:منابع انسانی مؤسسات درمانی و بهداشتی، مهمترین سرمایهآنها میباشد، زیرا عملکرد آنها بهطور مستقیم بر جان بیماران و سلامتی جامعه تأثیرگذار است. مطالعهحاضر به بررسی تأثیروظایف مدیریت منابع انسانی بر منابع انسانی شاغل در حوزهدرمان پرداخته است. در این راستا قراردادهای روانشناختی نیز بهعنوان متغیر واسط و تعهد سازمانی کارکنان بهعنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدهاند.از استراتژی تحقیق پیمایشی- تحلیلی برای اجرای تحقیق استفاده شده است. جامعه آماری، کارکنان درمانی بیمارستان قائم (عج) شهرستان مشهد تعیین شده است.روش جمعآوری دادهها نیز از راه پرسشنامهاستاندارد بوده است. در این پژوهش از معادلات ساختاری و روش حداقلمربعهای جزئی به کمک نرمافزار اسمارت. پی. ال. اس بهمنظور تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها استفاده شده است.نتایج حاصل از پژوهش، حکایت از این مطالب دارد که نخست مدل به کار گرفته شده، مدل نظری قوی برای پیشبینی تعهد سازمانی کارکنان بوده است، دوم اینکه همهروابط مستقیم بین متغیرهای مدل، معنادار بودهاند.سوم، یافتهتحقیق بر این نکته تأکید میکند که اعمال مدیریت منابع انسانی وتوجه به اجرای قراردادهای روانشناختی، تأثیر تعیینکنندهای بر تعهد سازمانی کارکنان دارد. بنابراین توفیق در اجرای صحیح آنها قرین با ارتقای تعهد سازمانی خواهد بود.
- کلمات کلیدی:وظایف مدیریت منابع انسانی؛ قراردادهای روانشناختی؛ تئوری تبادلات اجتماعی؛ تعهد سازمانی
- محل انتشار:پژوهشهای مدیریت منابع سازمانی, دوره (1), شماره (4), سال (2012-1) , صفحات (81-100)
- پیوند مقاله
تبیین مدل تعاملی رویکرد استراتژیک، فرهنگ سازمانی و محیط (مورد مطالعه: سازمانهای صنعتی کوچک و متوسط شهرک صنعتی طوس استان خراسان رضوی)
- عنوان:تبیین مدل تعاملی رویکرد استراتژیک، فرهنگ سازمانی و محیط مورد مطالعه: سازمانهای صنعتی کوچک و متوسط شهرک صنعتی طوس استان خراسان رضوی
- نویسندگان:فریبرز رحیم نیا , حبیب اله دعائی , مسعود علیزاده بقال
- چکیده:دنیای امروز ما جهانی دانش مدار، پیچیده، نامطمئن و به شدت رقابتی می باشد. این موارد ایجاب می کنند که فرهنگ سازمانی و محیط به خوبی شناخته شوند تا سازمانها بتوانند با انتخاب استراتژی مناسب در دنیای رقابت باقی بمانند. در این تحقیق رابطه تعاملی بین استراتژی، فرهنگ سازمانی و محیط در سازمانهای صنعتی کوچک و متوسط مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور یک مدل مفهومی ارائه شده و چهار فرضیه تنظیم گردیده است. برای آزمون فرضیات سه پرسشنامه تحت عنوان پرسشنامه استراتژی های چهارگانه مایلز و اسنو، پرسشنامه فرهنگ سازمانی سازنده و تابع – تدافعی و پرسشنامه محیط پویا و پایدار، مدنظر قرار گرفته است. سپس کلیه سازمانهای صنعتی کوچک و متوسط مستقر در شهرک صنعتی طوس به عنوان جامعه آماری این تحقیق لحاظ شده اند و واحد آماری، مدیران ارشد این سازمانها می باشند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون دوجمله ای و آزمون استقلال کای دو صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان دادند که در محیط پویا، سازمانهایی که دارای فرهنگ سازنده هستند، از رویکرد استراتژیک آینده نگر تبعیت می کنند و سازمانهایی که دارای فرهنگ تابع – تدافعی هستند از رویکرد استراتژیک تحلیل گر پیروی می کنند. همچنین در محیط پایدار، سازمانهایی که دارای فرهنگ سازنده هستند از رویکرد استراتژیک تدافعی تبعیت می کنند و سازمانهایی که دارای فرهنگ تابع – تدافعی هستند از رویکرد استراتژیک انفعالی پیروی می کنند.
- کلمات کلیدی:استراتژی, فرهنگ سازمانی, محیط, مدل تعاملی, صنایع کوچک و متوسط
- محل انتشار:راهبردهای بازرگانی, دوره (19), شماره (1), سال (2012-9) , صفحات (121-134)
- پیوند مقاله
تحلیل تاثیر ادراک مشتریان از آمیخته بازاریابی بر ارزش نام و نشان تجاری (مورد مطالعه: محصولات مواد غذایی رضوی)
- عنوان: تحلیل تاثیر ادراک مشتریان از آمیخته بازاریابی بر ارزش نام و نشان تجاری (مورد مطالعه: محصولات مواد غذایی رضوی)
- نویسندگان:حبیب اله دعائی , مصطفی کاظمی , سیده منصوره حسینی رباط
- چکیده:از آنجایی که ارتقای جایگاه مناسب و رقابتی از طریق وفاداری مصرف کننده از اهمیت بسزایی برخوردار است، در این مقاله، ارزش نام و نشان تجاری به عنوان عاملی مؤثر در رسیدن به چنین جایگاهی مطالعه شده است . تجزیه و تحلیل انجام شده است . جامعه آماری شامل PLS داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار مشتریان محصولات مواد غذایی رضوی در شهر مشهد است و نمونه گیری به روش غیر تصادفی انجام شده است . برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه توسعه یافته چن ( 2007 ) استفاده شده است. یافته ها نشان دهنده ی آن است که ادراک مشتریان از آمیخته بازاریابی تأثیر مثبت و معناداری بر ارزش نام و نشان تجاری دارد؛ همچنین تأثیر غیرمستقیم آن از طریق ویژگی های خرید نیز تأیید شده است. به این ترتیب، ارائه محصولات با قیمت مناسب، تصویر ذهنی خوب، تبلیغات گسترده و توزیع بموقع در فروشگاه ها سبب درک بهتر مشتری از نام و نشان تجاری شده، به نوبه خود، موجب افزایش میزان و دفعات خرید و ارتقای ارزش نام و نشان تجاری می گردد
- کلمات کلیدی:آمیخته بازاریابی, نام و نشان تجاری, ارزش نام و نشان تجاری, محصولات رضوی
- محل انتشار:تحقیقات بازاریابی نوین, دوره (1), شماره (2), سال (2011-9) , صفحات (93-104)
- پیوند مقاله
اثر توانمندسازی بر تمایل به ترک خدمت کارکنان
- عنوان:اثر توانمندسازی بر تمایل به ترک خدمت کارکنان
- نویسندگان:حبیب اله دعائی , سعید مرتضوی , سید علی کوشازاده
- چکیده:تسهیم دانش، عاملی حیاتی در اقتصاد مبتنی بر دانش به ویژه در تعاملات میان تیم ها به شمار می آید و طفره رفتن اجتماعی، پدیده ای است که باعث کاهش تسهیم دانش در بین اعضای تیم و عملکرد آنها می گردد. در مطالعه حاضر با اتخاذ استراتژی تحقیق پیمایشی و به کارگیری نظریه مبادله اجتماعی به عنوان چهارچوب نظری تحقیق، به بررسی تاثیر ابعاد عدالت و اعتماد بر طفره رفتن در تسهیم دانش، در تیم ها پرداخته شده است. جامعه آماری این مطالعه متشکل از اعضای تیم های تحقیق و توسعه شرکت های مختلف واقع در شهرک صنعتی توس مشهد و مجاور آن است، که82 نفر در قالب21 تیم کاری -بعنوان نمونه مورد مطالعه- در تحقیق مشارکت داشته اند. داده های به دست آمده بوسیله پرسشنامه های توزیع شده، از طریق نرم افزار پی.ال.اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که عدالت توزیعی، رویه ای و اعتماد مبتنی بر خیرخواهی از تاثیر منفی با طفره رفتن در تسهیم دانش برخوردارند. این یافته ها حاکی از این است که تسهیم دانش از رفتار صادقانه، رعایت منافع دیگران، تخصیص منصفانه منابع و تدوین رویه های شفاف و به دور از تبعیض تاثیر می پذیرد
- کلمات کلیدی:تسهیم دانش, نظریه مبادله اجتماعی, طفره رفتن اجتماعی, عدالت, اعتماد
- محل انتشار:پژوهش های مدیریت منابع انسانی, دوره (2), شماره (4), سال (2011-2) , صفحات (121-147)
- پیوند مقاله
مدل یابی تاثیر درک حمایت سازمانی بر رفتار شهروندی (مورد مطالعه: هتل پنج ستاره پارس)
- عنوان:مدل یابی تاثیر درک حمایت سازمانی بر رفتار شهروندی (مورد مطالعه: هتل پنج ستاره پارس)
- نویسندگان:حبیب اله دعائی , سعید مرتضوی , علی نوری ملو
- چکیده:رفتار شهروندی سازمانی به عنوان رفتارهای اختیاری و آگاهانه کارکنان، تاثیر به سزایی بر عملکرد فردی و سازمانی دارد. از سویی دیگر با توجه به تئوری تبادل اجتماعی، رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان، تحت تاثیر درک حمایت سازمانی آن ها قرار دارد. هدف این مقاله بررسی تاثیر مستقیم این پدیده بر رفتار شهروندی سازمانی در هتل 5 ستاره پارس مشهد است. داده های این پژوهش که از مجموعه منابع انسانی هتل، به صورت سرشماری و در قالب پرسشنامه جمع آوری شده است، با روش مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که درک حمایت سازمانی کارکنان این هتل به ترتیب با ضرایب مسیری 32/0، 50/0، 25/0، 50/0 و 64/0بر نوع دوستی، فضیلت مدنی، وجدان کاری، روحیه جوانمردی و تواضع و فروتنی آنان تاثیر مستقیمی داشته است.
- کلمات کلیدی:رفتار شهروندی سازمانی, درک حمایت سازمانی, تئوری تبادل اجتماعی
- محل انتشار:پژوهشنامه مدیریت اجرایی, دوره (38), شماره (1), سال (2011-1) , صفحات (13-34)
- پیوند مقاله
ترسیم مدل مفهومی بهره وری کارکنان با استفاده از رهیافت مدل سازی ساختاری تفسیری (مورد مطالعه:معاونت طرح و برنامه دانشگاه فردوسی مشهد
- عنوان:ترسیم مدل مفهومی بهره وری کارکنان با استفاده از رهیافت مدل سازی ساختاری تفسیری (مورد مطالعه:معاونت طرح و برنامه دانشگاه فردوسی مشهد
- نویسندگان:احمد لطیفیان , حبیب اله دعائی
- چکیده:این پژوهش با هدف به کار گیری مدلسازی ساختاری تفسیری در طراحی مدل مفهومی بهره وری کارکنان درحوزه معاونت طرح و برنامه ی دانشگاه فردوسی مشهد اجراگردید،روش تحقیق توصیفی ازنوع پیمایشی است. در این تحقیق برای شناسایی و سطح بندی ابعاد و شاخص هااز دو جامعه آماری استفاده شده است. جامعه آماری اول ، متشکل از کلیه مدیران دانشگاه می باشدکه به منظورشناسایی ابعاد و شاخص های بهره وری کارکنان دانشگاه انتخاب شده است و جامعه آماری دوم متشکل از کلیه مدیران معاونت طرح و برنامه می باشد که به منظورسطح بندی ابعاد و ترسیم مدل بهره وری کارکنان دراین معاونت انتخاب گردیده است.اطلاعات میدانی تحقیق ازطریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردیدکه روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. برای شناسایی ابعاد و شاخص هااز روش دلفی و برای تعیین نوع و شدت رابطه معنی داری بین متغیرها ار روش های آماری ضریب همبستگی استفاده شده است. سطح بندی ابعاد و ترسیم مدل بهره وری کارکنان با استفاده ازفناوری مدل سا زی ساختا ری تفسیر ی انجام گردید . نتایج تحقیق نشان داد مدل مفهومی بهره وری کارکنان در معاونت طرح و برنامه دارای دو سطح می باشد . در سطح اول مدل به ترتیب ابعاد: ارتباط مدیران و کارکنان، عوامل انگیزشی ، فرهنگ سازمانی،محیط کار ، فناوری قرار دارد و در سطح دوم ابعاد :کیفیت نیروی کارو عوامل فردی قرار داردکه این ابعاد همانند سنگ زیربنای مدل عمل می نمایند.بنابراین لازم است بهره وری کارکنان با ابعادمذکورشروع شود تا زمینه برای بهره ورشدن سایر ابعاد درسطح بالاتر فراهم گردد.
- کلمات کلیدی:بهره وری کارکنان, شبکه تعاملات , مدل مفهومی-طرح و برنامه
- محل انتشار:پژوهش های مدیریت عمومی, دوره (6), شماره (20), سال (2013-8) , صفحات (5-33)
- پیوند مقاله
بررسی ارتباطات سازمانی بر اثربخشی عملکرد مدیران و رضایتمندی کارکنان در آموزش عالی (مطالعه موردی مراکز آموزش عالی شهر مشهد)
- عنوان:بررسی ارتباطات سازمانی بر اثربخشی عملکرد مدیران و رضایتمندی کارکنان در آموزش عالی (مطالعه موردی مراکز آموزش عالی شهر مشهد)
- نویسندگان:حبیب اله دعائی , غلامرضا ملک زاده
- چکیده:این پژوهش با بهره گیری از نظریه ارتباطات حمایتی و تدافعی، به بررسی و ارزیابی جو ارتباطی و عملکرد مدیران و رضایتمندی کارکنان و اثر بخشی گروه ها یا بخش ها در این مراکز پرداخت. مدیران حلقه ارتباطی تعیینکننده میان کارکنان و سامانه های اداری مراکز آموزش عالی هستند که شیوه ارتباطی آنها اثری تعیینکننده بر عملکرد و اثربخشی گروهها یا بخشها دارد. زمینهیابی (پرسشنامه)؛ بر مبنای نظرات 150 نفر از کارکنان غیر هیئت علمی مراکز آموزش عالی شهر مشهد که به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شده بودند، دادهها جمعآوری و تحلیل صورت گرفت. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که اغلب مدیران مراکزآموزش عالی مورد بررسی، از رفتارهای حمایتی استفاده می کنند. مدیرانی که رفتارهای حمایتی در ارتباطات سازمانی را در پیش گرفتهاند، اثربخشی شغلی بیشتری داشته، رضایتمندی کارکنانشان نیز بالاتر است. نتایج نشان می دهد که متغیرهای جهتگیری مسئلهمدار، مشروط بودن رفتار و رفتار کنترلی با اثربخشی شغلی مدیران، دارای ارتباط مثبت و معنادار و رفتارهای راهبردی با ارتباطات تدافعی دارای رابطه منفی معنادار است. این مطالعه همچنین نشان می دهد مدیران در مراکز آموزشی باید بر چگونگی و ویژگیهای محیط کلی ارتباطات تمرکز کرده و به ادراکات، رفتارها و عملکرد کارکنان و تعامل آنها با سازمان توجه کنند. ایجاد جو تعامل دوسویه می تواند به مشارکت کارکنان در ارائه نظرات خود برای بهبود سازمانی کمک کرده و اثربخشی مدیریت و رضایتمندی کارکنان از کار خود را افزایش دهد.
- کلمات کلیدی:ارتباطات سازمانی, جو ارتباطی, جو حمایتی, جو تدافعی, آموزش عالی, مشهد
- محل انتشار:مدیریت در دانشگاه اسلامی, دوره (1), شماره (1), سال (2012-6) , صفحات (66-89)
- پیوند مقاله
بررسی عوامل موثر بر ورود به بازارهای بین المللی با ارائه مدل بومی - اسلامی در شرکت های مرکز رشد پارک علم و فناوری شهر مشهد با استفاده از مدل معادلات ساختاری(SEM)
- عنوان:بررسی عوامل موثر بر ورود به بازارهای بین المللی با ارائه مدل بومی - اسلامی در شرکت های مرکز رشد پارک علم و فناوری شهر مشهد با استفاده از مدل معادلات ساختاری(SEM)
- نویسندگان:حبیب اله دعائی , سیدحسن علم الهدائی , سید محمد علی علم الهدایی
- چکیده:بین المللی شدن کسب و کارهای کوچک و متوسط، به عنوان یکی از مقدم ترین سیاست های عمومی در بسیاری از کشورهای جهان محسوب می شود. زیرا اغلب، شرکت های کوچک و متوسط هستند که نقش حیاتی در نوآوری صنعتی دارند و از طریق توسعه اقتصادی به جوامع خود سود می رسانند. این پژوهش به بررسی و شناسایی عوامل موثر (عوامل سازمانی و آداب تجارت در اسلام) بر ورود به بازارهای بین المللی با ارائه مدل بومی-اسلامی در شرکت های مرکز رشد پارک علم و فناوری پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل شرکت های موجود در مرکز رشد پارک علم و فناوری شهر مشهد می باشد. نمونه آماری به صورت تصادفی ساده از میان مدیران شرکت های صادرات کننده فعال در پارک علم و فناوری مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از روش مطالعه پیمایشی و از ابزار پرسش نامه ای برای شناسایی تاثیر متغیرها و با استفاده از نرم افزار AMOS و SPSS برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.
- کلمات کلیدی:بازارهای بین المللی, مدل بومی-اسلامی, پارک علم و فناوری, مدل معادلات ساختاری(SEM)
- محل انتشار:دومین کنفرانس بین المللی مدیریت،کارآفرینی و توسعه اقتصادی , 2013-09-12
- پیوند مقاله
رصد و تحلیل محتوای مقالات اقتصاد مقاومتی منتشر شده در فصلنامههای علمی پژوهشی
- عنوان:رصد و تحلیل محتوای مقالات اقتصاد مقاومتی منتشر شده در فصلنامههای علمی پژوهشی
- نویسندگان:وحید ارشدی - نرگس اورعی گلمکانی
- چکیده:بند 21 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، دستگاه های آموزشی، فرهنگی و رسانه ای را موظف به مفهوم شناسی، تبیین ابعاد و مؤلفه های اقتصاد مقاومتی و تبدیل آن به گفتمان فراگیر و رایج ملی می نماید. ناظر به این بند از سیاست ها، تبیین توصیفی روند مشارکت بخشی از نخبگان و پژوهشگران در اجرای این سیاست راهبردی و چگونگی آن؛ علم سنجی و رصد نمودن فعالیت های علمی-پژوهشی، نقشه ی راهی را برای سایر پژوهشگران علاقه مند در تعیین مسیر پژوهشی خود ترسیم می نماید. یافته های این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کل 87 مقاله ی علمی پژوهشی منتشر شده در بین سال های 1391تا نیمه ی اول 1396 به دست آمده است. تحلیل محتوای مقالات نشان می دهد تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی، ابزارهای ترویج مفهوم (گفتمان سازی)، تبیین مبانی نظری، بررسی سازگاری مبانی نظری با مکاتب اقتصادی متعارف و غیر متعارف، تبیین رابطه ی اقتصاد مقاومتی و اقتصاد اسلامی؛ تحلیل هر یک از مؤلفه ها، الویت بندی مؤلفه ها، ارائه ی راهبردهای کلی و جزیی، تشریح الزامات اقتصاد مقاومتی، تبیین عوامل مؤثر بر اقتصاد مقاومتی، تأثیرگذاری اقتصاد مقاومتی بر سایر متغیرهای اقتصادی، روش شناسی اقتصاد مقاومتی، ابزارسازی و ابزارشناسی برای اجرای راهبردها، تجربه نگاری، رفتارشناسی تاریخی، شناسایی و شناساندن نقش دستگاه ها در سطح خرد و کلان، شاخص شناسی و شاخص سازی، برنامه سازی و نقشه راه، موضوعات کلّی بوده است که فعالیت های علمی صورت گرفته و مقالات منتشر شده حاصل از آن ها به آن پرداخته اند. بیشترین تراکم مربوط به اولویت بندی کردن مؤلفه ها و شناساندن نقش دستگاه ها در سطح خرد و کلان برای اجرای سیاست-های اقتصاد مقاومتی بوده است.
- کلمات کلیدی: بند 21 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، مقالات علمی-پژوهشی، تحلیل محتوا، اقتصاد مقاومتی
- محل انتشار:پژوهش های اقتصاد مقاومتی، دوره (4)، شماره (4)، سال (2018-12) ، صفحات (131-156)
- پیوند مقاله
تبیین عوامل انگیزشی مؤثر بر بازار صکوک اجاره با استفاده از تکنیک سلسله مراتب فازی (مورد مطالعه: شهرداریها)
- عنوان:تبیین عوامل انگیزشی مؤثر بر بازار صکوک اجاره با استفاده از تکنیک سلسله مراتب فازی (مورد مطالعه: شهرداریها)
- نویسندگان:وحید ارشدی − مصطفی سلیمیفر − امیرحسین اخروی
- چکیده: گسترش شهرنشینی نیازمند ایجاد پروژه های زیرساختی و زیربنایی و اجرای طرح های توسعه شهری است که به دلیل محدودیت های منابع درآمدی شهرداری ها اجرای آنها همواره با چالش های بسیاری مواجه بوده است. لذا این نهادهای عمومی نیازمند دستیابی به منابع تامین مالی جدیدی هستند که به آنهادر انجام وظایف عمرانی خود کمک نماید. یکی از این شیوه های تامین مالی موجود صکوک اجاره میباشد که برای شکل گیری این بازار جدید مالی، شناسایی عوامل و تبیین انگیزه های طرفین عرضه کننده-شهرداریها- و تقاضاکننده -سرمایهگذاران- آن از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. هدف این مقاله تبیین عوامل انگیزشی هر دو جانب بازار می باشد. روش تحقیق مورد استفاده کتابخانه ای، توصیفی و پیمایشی بوده است که برای انجام پیمایش از ابزارهای مصاحبه اکتشافی و مطالعه کتابخانه ای جهت استخراج عوامل انگیزشی موثر بر بازار صکوک و توزیع پرسش نامه بین کارشناسان مالی شهرداری و تقاضاکنندگان بالقوه بازار صکوک جهت اولویتبندی این عوامل استفاده شدهاست. یافته های تحقیق با استفاده از تکنیک سلسله مراتب فازی، نشان می دهد که عوامل انگیزشی طرف عرضه به ترتیب اولویت عبارتند از: فروش کامل اوراق، اعتماد به شرکت های تأمین سرمایه، آزادی عمل در مصرف وجوه، مالیات بر اوراق، هزینه بیمه دارایی، مشخص بودن ضوابط تعیین و ارزشگذاری دارایی ها، مکانیسم قیمت گذاری اوراق، نوآوری در طراحی اوراق و فرآیند بوروکراسی می باشدهمچنین عوامل انگیزشی طرف تقاضا، به ترتیب اولویت عبارتند از: بازدهی صکوک نسبت به سایر اوراق، نقد شوندگی، فرهنگ سازی در جهت توسعه بازار، سررسید اوراق، ریسک قانونی، شفافیت و رقابت، اعتماد به ناشر، نوع دارایی موضوع اوراق، روش قیمت گذاری اوراق -ثابت یا شناور- می باشد. لذا در صورت توجه به این عوامل می توان بازار صکوک اجاره را برای شهرداری ها راه اندازی کرد.
- کلمات کلیدی: صکوک اجاره شهرداری ها، اقتصاد شهر، عوامل انگیزشی بازار صکوک اجاره و تکنیک سلسله مراتب فازی
- محل انتشار: اقتصاد و بانکداری اسلامی، دوره (22)، شماره (25)، سال (2019-2) ، صفحات (97-122)
- پیوند مقاله
بررسی تأثیرپذیری فضای کسب و کار از متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص مقاومت اقتصادی (شواهدی از کشورهای اسکاندیناوی و منا)
- عنوان:بررسی تأثیرپذیری فضای کسب و کار از متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص مقاومت اقتصادی (شواهدی از کشورهای اسکاندیناوی و منا)
- نویسندگان:وحید ارشدی − حسین امیری − معصومه بارانی
- چکیده:با توجه به اینکه بحران ها و تکانه ها قابلیت دارند فضای کسب و کار را آسیب زده و بی ثبات کنند، بدین منظور مطالعه حاضر با استفاده از مدل داده های تابلویی و بهره گیری از داده های کشورهای توسعه یافته اسکاندیناوی و کشورهای در حال توسعه منا در دوره2010 تا2016 درصدد است، تأثیر شاخص های مقاومت اقتصادی را در کنار سایر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص محیط کسب و کار مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان می دهد، در دو گروه کشور شاخص مقاومت اقتصادی بر شاخص فضای کسب و کار تأثیر مثبت دارد. با 1/0 افزایش مقاومت اقتصادی، شاخص کسب و کار برای این دو گروه کشورها 67/0 افزایش می یابد و افزایش مقاومت اقتصادی، باعث بهبود فضای کسب و کار می شود. متغیرهای سرمایه ثابت ناخالص داخلی و نرخ تورم تأثیر مثبت بر شاخص کسب و کار دارند. اما سرمایه گذاری خارجی و تولید سرانه برای کشورهای منا تأثیر مثبت دارد، و برای کشورهای اسکاندیناوی هیچ تأثیر معناداری بر شاخص کسب و کار ندارد.
- کلمات کلیدی:فضای کسب و کار، شاخص مقاومت اقتصادی، کشورهای اسکاندیناوی و منا
- محل انتشار:اقتصاد و توسعه منطقه ای، دوره (26)، شماره (18)، سال (2020-5) ، صفحات (109-136)
- پیوند مقاله
تکنولوژی بردارهای تعاملاتی و شاخصهای ارزیابی چهار الگوی مشهور توسعه در چارچوب اقتصاد نهادگرایی: هدایتگری برای طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
- عنوان : تکنولوژی بردارهای تعاملاتی و شاخصهای ارزیابی چهار الگوی مشهور توسعه در چارچوب اقتصاد نهادگرایی: هدایتگری برای طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
- نویسندگان: وحید ارشدی
- چکیده: .
- کلمات کلیدی: .
- محل انتشار: .
- پیوند: .
تبیین لزوم نگاه فرآیندی به تولید علم اقتصاد متناسب با جامعه مسلمین و تبیین جایگاه سرمایه علمی حوزوی و دانشگاهی در آن
- عنوان:تبیین لزوم نگاه فرآیندی به تولید علم اقتصاد متناسب با جامعه مسلمین و تبیین جایگاه سرمایه علمی حوزوی و دانشگاهی در آن
- نویسندگان:وحید ارشدی
- چکیده:پس از انتشار کتاب ارزشمند «اقتصادنا»، اثر شهید سیّد محمّد باقر صدر -ره-، قابلیتهای مکتب اقتصادی اسلام در مقابل سایر مکاتب مهم و مشهور اعمّ از سرمایهداری و سوسیالیستی مشخص گردید. طرح دیدگاه این اندیشمند دینی، اقتصاددانان مسلمان علاقه مند به علم دینی را بر آن داشت تا به سمت تولید علم اقتصاد اسلامی حرکت کنند؛ امّا در طی این دوران، آنچه احساس می شود، آثار علمی منتشر شده در حوزه مطالعاتی مذکور در قالب مقالات پژوهشی و ترویجی و کتب دانشگاهی و حوزوی نتوانسته است تقاضای مؤثر و فراگیری در جامعه ی مسلمین ایجاد کرده و هنوز این سؤال در ذهن بخش قابل توجهی از جامعه ی علمی، مدیران و مردم مسلمان درباره وجود یا عدم وجود اصل اقتصاد اسلامی وجود دارد که نشاندهنده ی وجود حلقه های مفقوده در این مسیر است. در این مقاله تلاش گردیده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی این موضوع تبیین گردد که علاقه-مندان اقتصاد اسلامی، نباید فقط در مقام تولید ادبیات علم اقتصاد -اسلامی- برآیند، بلکه با در نظر گرفتن یک فرآیند برای حل مسائل اقتصادی جامعه ی مسلمین و نقش ظرفیت سرمایه انسانی در حوزه و دانشگاه در این فرآیند به گونهای مسیر حرکت خود را طراحی نموده که به قابل استفاده بودن ادبیات اقتصاد اسلامی در اداره جامعه مسلمین منجر شود به گونه ای که در بخش های مختلف اقتصادی جامعه برای یافته های اقتصاد اسلامی تقاضای مؤثر ایجاد شود. در پایان مقاله الگوی تولید علم اقتصاد در جامعه مسلمین در حوزه دولتهای غیر سکولار و جایگاه سرمایه انسانی ارائه خواهد شد.
- کلمات کلیدی:علم اقتصاد اسلامی، علم اقتصاد متناسب با جامعه مسلمین، روش شناسی، سرمایه علمی
- محل انتشار:اقتصاد و بانکداری اسلامی، دوره (26)، شماره (29)، سال (2020-1) ، صفحات (33-60)
- پیوند مقاله
تبیین تأثیرپذیری رفاه ذهنی از آموزههای اسلامی ثروت آفرین و دلالتهای آن برای تربیت اقتصادی
- عنوان:تبیین تأثیرپذیری رفاه ذهنی از آموزههای اسلامی ثروت آفرین و دلالتهای آن برای تربیت اقتصادی
- نویسندگان:وحید ارشدی − آزاده ظفرمند − زهرا خدادوست − زهرا شیرزاد
- چکیده: توانمندسازی انسانها برای بهرهگیری از فرصتها و منابع محدود، در جهت ثروتآفرینی و دستیابی به تأمین رفاه اقتصادی فردی و اجتماعی از ضرورتهای توجه به تربیت اقتصادی با هدف دستیابی به توسعه و پیشرفت پایدار اقتصادی است. این امکان وجود دارد که تربیت اقتصادی منجر به رفاه عینی شود امّا احساس رضایتمندی از زندگی حاصل نشده و مخاطب تربیت اقتصادی، همزمان با رفاه عینی، احساس رفاه و رضایتمندی نکند. بنابراین توجه نظام آموزشی و پرورشی به تقویت رفاه ذهنی نیز برای پیشرفت اقتصادی ضرورت پیدا میکند. پژوهش حاضر به دنبال تبیین این موضوع است که نهادینه کردن ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی مورد تأکید اسلام در کنار تربیت اقتصادی، ظرفیت این را دارد که علاوه بر تأمین رفاه عینی، منجر به افزایش رفاه ذهنی شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه و مشارکت 451 دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد، روابط بین ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی صبر، خلاقیت، اعتماد به نفس، عزت نفس و ریسکپذیری با رفاه ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای این مطالعه نشان میدهد ارتباط مستقیم معنیدار، میان متغیرهای مذکور با رفاه ذهنی وجود دارد؛ همچنین بر مبنای تحلیل رگرسیونی، اعتماد به نفس، صبر و عزت نفس به طور معناداری میتوانند رفاه ذهنی را پیشبینی کنند. بنابر یافتههای مذکور، پیشنهاد میشود با هدف دستیابی نسل آینده به جامعهی توسعه یافته، در کنار برنامهریزی درسی آشکار و پنهان تربیت اقتصادی، از طریق فعالیتهای یادگیری و ابزارهای آموزشی،
- کلمات کلیدی:رفاه ذهنی، صبر، عزت نفس، اعتماد به نفس، ریسکپذیری، خلاقیت، تربیت اقتصادی
- محل انتشار:تربیت اسلامی، دوره (16)، شماره (33)، سال (2020-9) ، صفحات (7-31)
- پیوند مقاله
تبیین عوامل اجتماعی و فرهنگی ملیگرایی مصرفی در بین شهروندان شهر اصفهان
- عنوان:تبیین عوامل اجتماعی و فرهنگی ملیگرایی مصرفی در بین شهروندان شهر اصفهان
- نویسندگان:آمنه مرتضوی − محسن نیازی − وحید ارشدی
- چکیده:بررسی روند توسعهی اقتصادی کشورهای پیشرفته نشان میدهد از الزامات پیشرفت اقتصادی جامعه، تقویت ملیگرایی مصرفی و افزایش تمایل مردم به خرید کالاهای داخلی است، زیرا توان تولید و اشتغالزایی کشور؛ و مقاوم شدن آن را در برابر تکانههای مختلف افزایش میدهد. بنابراین شناخت متغیرهای مؤثر بر ملیگرایی مصرفی برای اتخاذ راهبردهای مناسب توسط متولیان مرتبط فرهنگی و اقتصادی جامعه لازم است. بر این مبنا، هدف این پژوهش، تبیین روابط بین متغیرهای مؤثر بر ملیگرایی مصرفی است. برای رسیدن به این هدف، از روش پیمایشی استفاده شد. برای انجام این روش از پرسشنامههای استاندارد و نیز محققساختهی مرتبط با متغیر وابسته ملیگرایی مصرفی و متغیرهای مستقل میهنپرستی، نگرش به کالاهای خارجی، آگاهی از کیفیت محصولات، الگوی مصرف بدون نقش، ارزیابی از کالاهای ایرانی، مصرف نمایشی و تشخصپذیری برای توزیع میان 450 نفر از مردم شهر اصفهان استفاده شد. برخی از یافتههای پژوهش، حاصل از تحلیل دادهها نشان میدهد هر چه میهن پرستی، الگوی مصرف و ارزیابی از کالاهای ایرانی بیشتر شود ملیگرایی مصرفی مردم نیز بیشتر خواهد شد و هر چه نگرش به کالاهای خارجی، آگاهی از کیفیت محصولات، مصرف نمایشی و تشخصپذیری بیشتر شود ملیگرایی مصرفی کمتر خواهد شد. میهنپرستی با ضریب 361/0 بیشترین تأثیر مثبت و نگرش به کالاهای خارجی با ضریب 223/0- بیشترین تأثیر منفی را بر ملیگرایی مصرفی دارد. همچنین یافتههای دیگر این پژوهش نشان میدهد ملی گرایی مصرفی در میان دو جنس مرد و زن و نیز در میان طبقات اقتصادی مختلف مردم اصفهان تفاوت معناداری دارد اما این متغیر در میان گروههای سنی، در میان گروههای تحصیلی مختلف و در میان متأهلین و مجردین تفاوت معناداری وجود ندارد.
- کلمات کلیدی:ملیگرایی مصرفی، مصرف نمایشی، تشخصپذیری، کالای ایرانی، غیرت اقتصادی، میهن پرستی، تحلیل مسیر
- محل انتشار:علوم اجتماعی، دوره (16)، شماره (2)، سال (2020-5) ، صفحات (1-31)
- پیوند مقاله
سازوکار تأثیرگذاری نظام اعتباری (مالی و بانکی) بر فضای کسب و کار در کشورهای منا
- عنوان:سازوکار تأثیرگذاری نظام اعتباری (مالی و بانکی) بر فضای کسب و کار در کشورهای منا
- نویسندگان:وحید ارشدی − توحید فیروزان سرنقی − معصومه بارانی بیرانوند
- چکیده:...
- کلمات کلیدی:...
- محل انتشار:...
- پیوند مقاله
شناسایی متغیرهای مرتبط با اجرای خط مشی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی با رویکرد استحکام از درون استحکام در برابر تکانهها
- عنوان:شناسایی متغیرهای مرتبط با اجرای خط مشی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی با رویکرد استحکام از درون استحکام در برابر تکانهها
- نویسندگان:وحید ارشدی - جواد نوبخت - رضا اسماعیل پور
- چکیده:...
- کلمات کلیدی:...
- محل انتشار:...
- پیوند مقاله
پیشبینی ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی مورد تأکید اسلام مبتنی بر رفاه ذهنی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و دلالتهای تربیت اقتصادی آن
- عنوان:پیشبینی ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی مورد تأکید اسلام مبتنی بر رفاه ذهنی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و دلالتهای تربیت اقتصادی آن
- نویسندگان:وحید ارشدی - آزاده ظفرمند - زهرا خدادوست - زینب شیرزاد
- چکیده: توانمندسازی انسانها برای بهرهگیری از فرصتها و منابع محدود، در جهت ثروتآفرینی و دستیابی به تأمین رفاه اقتصادی فردی و اجتماعی از ضرورتهای توجه به تربیت اقتصادی با هدف دستیابی به توسعه و پیشرفت پایدار اقتصادی است. این امکان وجود دارد که تربیت اقتصادی منجر به رفاه عینی شود امّا احساس رضایتمندی از زندگی حاصل نشده و مخاطب تربیت اقتصادی، همزمان با رفاه عینی، احساس رفاه و رضایتمندی نکند. بنابراین توجه نظام آموزشی و پرورشی به تقویت رفاه ذهنی نیز برای پیشرفت اقتصادی ضرورت پیدا میکند. پژوهش حاضر به دنبال تبیین این موضوع است که نهادینه کردن ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی مورد تأکید اسلام در کنار تربیت اقتصادی، ظرفیت این را دارد که علاوه بر تأمین رفاه عینی، منجر به افزایش رفاه ذهنی شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه و مشارکت 451 دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد، روابط بین ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی صبر، خلاقیت، اعتماد به نفس، عزت نفس و ریسکپذیری با رفاه ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای این مطالعه نشان میدهد ارتباط مستقیم معنیدار، میان متغیرهای مذکور با رفاه ذهنی وجود دارد؛ همچنین بر مبنای تحلیل رگرسیونی، اعتماد به نفس، صبر و عزت نفس به طور معناداری میتوانند رفاه ذهنی را پیشبینی کنند. بنابر یافتههای مذکور، پیشنهاد میشود با هدف دستیابی نسل آینده به جامعهی توسعه یافته، در کنار برنامهریزی درسی آشکار و پنهان تربیت اقتصادی، از طریق فعالیتهای یادگیری و ابزارهای آموزشی،
- کلمات کلیدی:رفاه ذهنی، صبر، عزت نفس، اعتماد به نفس، ریسکپذیری، خلاقیت، تربیت اقتصادی
- محل انتشار:تربیت اسلامی، دوره (16)، شماره (33)، سال (2020-9) ، صفحات (7-31)
- پیوند مقاله
فراتحلیل مطالعات اقتصاد مقاومتی در ایران: شناسایی عوامل مؤثر بر استحکام ساخت درونی سازمان برابر تکانهها
- عنوان:فراتحلیل مطالعات اقتصاد مقاومتی در ایران: شناسایی عوامل مؤثر بر استحکام ساخت درونی سازمان برابر تکانهها
- نویسندگان:وحید ارشدی - جواد نوبخت - رضا اسماعیلپور - سعید سید حسینی زاده یزدی
- چکیده:اسناد معتبر منتشر شده توسط نهادهای علمی نظارتی و اجرایی بیانگر اینست که با گذشت سالها از ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی توسط رهبر انقلاب اسلامی (مدظله) و همچنین تأکید ایشان بر اهمیت آنها در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران؛ این سیاستها در سطح قابل قبولی عملیاتی نشده است و باعث تأثیرگذاری تکانههای اقتصادی بر زندگی مردم شده است. این مقاله به دنبال شناسایی روشمند متغیرهایی است که میتواند برای عملیاتی شدن سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی قابل رصد باشد. این پژوهش با مفروض گرفتن آنکه پژوهشگران اقتصاد مقاومتی، معتقد به مقاومکردن اقتصاد در مقابل تکانههای احتمالی به اقتصاد بوده؛ و دغدغهی اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی را در سطوح مختلف داشتهاند و با رویکرد آن و برای عملیاتی کردن این سیاستها راهکارهایی را پیشنهاد دادهاند، با روش فراتحلیل، بیش از 200مقاله از مقالات با درجهی علمی پژوهشی مرتبط با موضوع اقتصاد مقاومتی را از سال 1391 تا پایان سال 1399 مورد بررسی قرار داده است. عوامل و موانع شناسایی شده و زیر مؤلفههای آنها را در سه زمان پیش از اجرا، میان اجرا و پس از اجرا توزیع نموده؛ که پس از برگزاری جلسات علمی پیرامون آنها و اعتبارسنجی توسط متخصصان، به عنوان متغیر قابل رصد در جهت سنجش مقاوم پذیری سازمان در برابر تکانهها معرفی شدهاند. مدیریتهای اجرایی و نظارتی سازمانها در جهت تحقق سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی در هر سطحی باید تلاش کنند متغیرهای معرفی شده را رصد نموده و تلاش نمایند متغیرهای عامل را تقویت نموده؛ و متغیرهای مانع را تضعیف نمایند.
- کلمات کلیدی:خط مشی کلی، سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، استحکام درونی ، فراتحلیل، تکانه
- محل انتشار:مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره (14)، شماره (1)، سال (2021-9) ، صفحات (127-169)
- پیوند مقاله
ارزیابی کارایی سیگنالهای انتخاب رشته تحصیلی از منظر نیازهای بازار کار
- عنوان:ارزیابی کارایی سیگنالهای انتخاب رشته تحصیلی از منظر نیازهای بازار کار
- نویسندگان:وحید ارشدی - رضا توکلی جاغرق - جواد غیاثی - مجید منفرد
- چکیده:با توجه به شکلگیری پدیدهی نامطلوب بیکاری فارغالتحصیلان و آثار منفی آن، پرداختن به موضوع چگونگی انتخاب رشتهی تحصیلی از اهمیت ویژهای برخوردار است. سؤال اساسی پژوهش این است که آیا سیگنالهای موجود انتخاب رشته در هدایت افراد متناسب با نیازهای بازار کار، کارا بودهاند؟ روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی؛ و به صورت ترکیبی از مطالعات اسنادی، تحلیل کیفی آمار (آمار توصیفی) و آمار تحلیلی (اقتصاد سنجی مقطعی) بوده است. یافتههای این مطالعه که با استفاده از دادههای سالهای (1397-1385) و با کنترل استان و نوع دانشگاه انجام شده است، نشان میدهد در انتخاب رشتهی داوطلبان، توجهی به نرخ بیکاری آن رشته نمیشود. بی معنا شدن ضریب نرخ بیکاری در مدل فوق، تاییدی بر این فرضیه است که نرخ بیکاری رشته (متغیر مستقل اصلی)، توضیحدهنده نرخ ثبتنام در آن رشته (متغیر وابسته) نیست. لذا نرخ بیکاری رشته در هیچکدام از رشتههای 6 گانه، در هیچ نوع از دانشگاهها و هیچکدام از استان ها، تاثیری معناداری بر نرخ انتخاب آن رشته ندارد. معضلی که طبق پیشینه نظری و تجربی پژوهش در بسیاری از کشورهای دیگر نیز باشدت و ضعف وجود داشته و برای آن راهکارهایی را دنبال کردهاند.
- کلمات کلیدی:سیگنالهای انتخاب رشته، بازار کار، کارایی
- محل انتشار:تحقیقات مدل سازی اقتصادی، دوره (11)، شماره (44)، سال (2021-9) ، صفحات (105-142)
- پیوند مقاله
بررسی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بر رشد اقتصادی از منظر سرمایهگذاری خارجی
- عنوان:بررسی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بر رشد اقتصادی از منظر سرمایهگذاری خارجی
- نویسندگان:حسین امیری - وحید ارشدی
- چکیده:...
- کلمات کلیدی:...
- محل انتشار:...
- پیوند مقاله
Investigating Factors Affecting Renewable and Nonrenewable Electricity Generation in Iran
- عنوان:Investigating Factors Affecting Renewable and Nonrenewable Electricity Generation in Iran
- نویسندگان: Seyedeh Fatemeh Razmi , mahboubeh ghodratnama , Seyed Mohammad Javad Razmi , Amirmohammad Esmaeili
- چکیده:This study identifies key elements that facilitate the transition of power generation from non-renewable to renewable sources. Annual data from 1977 to 2018 and an autoregressive distributed lag model are used in the study. The gross domestic product, industrialization, urbanization, fuel, and power prices, as well as the dollar exchange rate, are employed as independent variables. The study takes the Iran-Iraq War and nuclear sanctions into account. The findings show that, in the short run, all variables—aside from the exchange rate—have an impact on the generation of electricity from renewable sources. Only natural gas prices, industrialization, and gross domestic product are effective in the short run, for power generation from non-renewable energies. In the long run, all variables, with the exception of electricity price, are effective in producing power from renewable sources, and all variables, with the exception of fuel prices and industrialization, are effective in producing electricity from non-renewable sources. The findings also indicate that nuclear sanctions have a detrimental impact on the production of electricity from renewable sources and a beneficial impact on the production of electricity from non-renewable sources
- کلمات کلیدی:Electricity Generation, Power Production, Renewable Energies, Non-Renewable Energies, ARDL, Natural Gas
- محل انتشار:International Journal of Energy Economics and Policy, Volume (14), No (5), Year (2024-9) , Pages (109-117)
- پیوند مقاله
The role of stock markets in the US, Europe, and China on oil prices before and after the COVID-19 announcement
- عنوان:The role of stock markets in the US, Europe, and China on oil prices before and after the COVID-19 announcement
- نویسندگان: Seyedeh Fatemeh Razmi , Seyed Mohammad Javad Razmi
- چکیده:This research investigates the asymmetric effects of three major stock prices of the US, Europe, and China on WTI and Brent future oil prices before and after the Covid-19 announcement by covering weekly data from January 2015 to April 2021. Using the nonlinear autoregressive distributed lag (NARDL) model, the results indicate the US stock price has a significant positive effect in pre-Covid-19 in both models but it loses its effect on WTI future oil price after the Covid-19 announcement. It keeps its effect on Brent future oil price after the Covid-19 announcement. The European stock price has significant positive effect in all states. The China stock price is not significant in pre-Covid-19 while it has a significant effect after Covid-19 announcement in both models. However, the only positive asymmetric changes of China stock price show a significant effect on Brent\\\'s future oil price. Before Covid-19, US stock price is the strongest stock price while the European stock price is the strongest after the Covid-19 announcement.
- کلمات کلیدی:Oil price; NARDL; Covid, 19; Stock price
- محل انتشار:Resources Policy, Volume (81), No (1), Year (2023-3) , Pages (103386-103392)
- پیوند مقاله
The Indirect Effects of Oil Price on Consumption Through Assets
- عنوان:The Indirect Effects of Oil Price on Consumption Through Assets
- نویسندگان: Seyedeh Fatemeh Razmi , Leila Torki , Seyed Mohammad Javad Razmi , Ehsan Mohaghegh Dowlatabadi ,
- چکیده:This research considers how oil price can indirectly affect consumption through asset prices of stock and house. Using the theory of consumption wealth effect, this research shows that, unexpectedly, a rise in oil price would lead to increase in consumption. The research uses the data of three OECD countries of France, Canada and the United States from quarter 1st 1997 to quarter 3rd 2017 and vector autoregression model. Empirical results prove that a positive shock to oil price has a positive indirect effect on consumptions of France and Canada via both asset prices. The indirect effect of oil price on US consumption only exists through stock price. The duration of indirect effect of oil price on consumption depends on dependency of consumption to asset prices in each country.
- کلمات کلیدی:oil price, consumption wealth effect, asset prices, house price
- محل انتشار:International Journal of Energy Economics and Policy, Volume (12), No (1), Year (2022-1) , Pages (236-242)
- پیوند مقاله
The Role Of Institutional Conditions In The Impact Of Economic Growth On Poverty
- عنوان:The Role Of Institutional Conditions In The Impact Of Economic Growth On Poverty
- نویسندگان: Saeedeh behnezhad , Seyed Mohammad Javad Razmi , Seyed Saeed Malek sadati
- چکیده:According to the New Institutional View, the main reason for the great difference between countries in terms of growth, development and economic welfare is their institutional structures and foundations. Creating a stable structure in human relationships, institutions reduce insecurity, transaction costs and increase people\\\'s motivation. In this regard, the present study examined the role of institutional conditions in the impact of economic growth on poverty in middle and high per capita income countries from 2004 to 2017. Design/methodology/approach: This study was conducted by the panel threshold approach and the general index of good governance was used to measure the institutional quality, calculated using the weighted average of the six governance indices of the World Bank. Findings: The threshold value in this model is -1.0583, indicating that when the good governance index crosses this threshold and the institutional quality improves, economic growth will reduce poverty to a greater extent. Research limitations/implications: In this study, we faced data limitations on poverty, and many countries did not have continuous annual data. Originality/value: To my knowledge, no study has been conducted yet on the role of institutional quality in the impact of economic growth on poverty. Therefore, this study enhances our understanding of the importance of institutions and their effect on the relationship between economic growth and poverty.
- کلمات کلیدی:Economic Growth, Institutional Conditions Panel Threshold, Poverty
- محل انتشار:International Journal of Business and Economic Sciences Applied Research, Volume (14), No (2), Year (2021-10) , Pages (78-85)
- پیوند مقاله
Investigating the effects of energy price index on technical environmental efficiency in Iran
- عنوان:Investigating the effects of energy price index on technical environmental efficiency in Iran
- نویسندگان: Mahboubeh ghodratnama , Seyed Mohammad Javad Razmi , Seyed Saeed Malek sadati , Seyedeh Fatemeh Razmi
- چکیده:This study investigates the effects of increasing real energy prices on technical environmental efficiency in Iran using a directional distance function. To achieve this purpose, six variables are used, namely labor, capital stock, energy consumption, real energy price, industrial value added, and environmental cost index, for the period 2009–2015. Moreover, two indexes for industrial environmental cost and real energy price are introduced. The environmental cost index is derived from the pollution cost of six types of emissions (NOx, SO2, CO2, CO, CH4, SPM) produced by 23 industries. The results show that the real energy price and distance function have an inverse relationship. Specifically, higher real energy prices cause industries to move toward using more energy-efficient technologies and more technical environmental efficiency. This study is one of the few studies that have evaluated the environmental effects of targeted subsidy law or energy price liberalization in Iran and demonstrates that an increase in real energy prices would lead to improved environmental technical efficiency.
- کلمات کلیدی:Directional distance function Environmental cost index Industrial environmental efficiency Real energy price Sustainable development
- محل انتشار:International journal of Environmental Science and Technology, ( ISI ), Volume (19), No (3), Year (2021-5) , Pages (2119-2128)
- پیوند مقاله
The impact of US monetary policy uncertainties on oil and gas return volatility in the futures and spot markets
- عنوان:The impact of US monetary policy uncertainties on oil and gas return volatility in the futures and spot markets
- نویسندگان:Mehdi Behname , Bahare Ramezanian , Seyed Mohammad Javad Razmi
- چکیده:This study investigates the effects of US monetary policy uncertainties on long-run oil and gas return volatility in the futures and spot markets using a GARCH-MIDAS (generalized autoregressive conditional heteroskedasticity mixed data sampling) model. The analysis comprises three periods: the pre-and post-crisis subsamples (based on the 2007–2009 financial crisis) and the whole sample (2003m1-2018m11). Two kinds of uncertainties are considered: news-based uncertainty and uncertainties regarding monetary variables, such as the long-term interest rate, the effective exchange rate, and the money supply, in the US. The results indicate persistence in the oil and gas market fluctuations in all periods, regardless of the choice of the model specification. The results are similar in the oil and gas markets in terms of the sign coefficients of the news-based and monetary variables. The sign of the coefficients in the gas markets are consistent with expectations but not for oil markets in the post-crisis period. US long-term uncertainty affects both the gas and oil markets.
- کلمات کلیدی:GARCH, MIDAS US monetary Policy uncertainty Oil price Gas price Futures market
- محل انتشار:Journal of Petroleum Science and Engineering, ( ISI ), Volume (191), No (8), Year (2020-8) , Pages (107232-107239)
- پیوند مقاله
THE EFFECTS OF EXTERNAL UNCERTAINTIES AGAINST MONETARY POLICY UNCERTAINTY ON IRANIAN STOCK RETURN VOLATILITY USING GARCH-MIDAS APPROACH
- عنوان:THE EFFECTS OF EXTERNAL UNCERTAINTIES AGAINST MONETARY POLICY UNCERTAINTY ON IRANIAN STOCK RETURN VOLATILITY USING GARCH-MIDAS APPROACH
- نویسندگان: Seyedeh Fatemeh Razmi , Bahareh Ramezanian Bajgiran , Seyed Mohammad Javad Razmi , Kiana Baensaf
- چکیده:This study investigates the effect of two external uncertainties of US Economic Policy Uncertainty (EPU) and OPEC oil price uncertainty against domestic monetary policy uncertainty on Iran’s stock return volatility. Reaching this goal, GARCH-MIDAS approach is employed that makes it possible using different variables with different frequencies during the period from January 2009 to September 2017. The research uses Iran’s stock return with high frequency and other variables with low frequencies. The results of the GARCH-MIDAS model show that the increase in the US EPU, the OPEC\'s oil price uncertainty and Iran’s monetary policy uncertainty increase volatility of Iranian stock returns. US EPU significantly impact on Iran’s stock return volatility, which implies that the Iranian stock market has gradually merged into the global economy. However, oil price uncertainty has stronger effect on the stock return volatility than US EPU. In addition, monetary policy uncertainty is the strongest in affecting stock return uncertainty. Iranian policymakers can reduce the volatility of stock return by decreasing domestic monetary policy uncertainty.
- کلمات کلیدی:US Economic Policy Uncertainty, Monetary policy, Oil Price, Iran’s stock volatility, GARCH-MIDAS
- محل انتشار:International Journal of Energy Economics and Policy, Volume (10), No (4), Year (2020-5) , Pages (278-281)
- پیوند مقاله
The relationship of renewable energy consumption to stock market development and economic growth in Iran
- عنوان:The relationship of renewable energy consumption to stock market development and economic growth in Iran
- نویسندگان: Seyedeh Fatemeh Razmi , Bahare Ramezanian , Mehdi Behname , Taghi Ebrahimi Salari , Seyed Mohammad Javad Razmi
- چکیده:This paper investigates the relationship of two types of renewable energy consumption (total hydropower, wind, solar and nuclear energies, and total combustible renewable and waste) to stock market value and economic growth in Iran. An autoregressive distributive lag (ARDL) model was used for data from 1990 to 2014 and results show that stock market value affects both groups of renewable energies in the long run. Growth rate significantly affects total hydropower, wind, solar, and nuclear energies in both the short and long run, although it is only significant in the short run for combustible renewable and waste energies. Neither type of renewable energy consumption affects growth in either the short or long run.
- کلمات کلیدی:Renewable energy consumption Stock market Growth ARDL
- محل انتشار:Renewable Energy, ( ISI ), Volume (145), Year (2020-1) , Pages (2019-2024)
- پیوند مقاله
The Effect of Public and Private Health Expenditures on Life Expectancy in Different Countries: Using Panel Data Model
- عنوان:The Effect of Public and Private Health Expenditures on Life Expectancy in Different Countries: Using Panel Data Model
- نویسندگان: Tayyebe azodi , Seyed Mohammad Javad Razmi , Ali Akbar Naji Meidani , Mohammad Ali Falahi
- چکیده:Purpose This study aims to examine the factors that form the commitment Design/methodology/approach The sampling technique used is proportionate stratified random sampling, with 100 respondents and the data collection happens in 2018. Methods of data analysis in this study uses multiple linear regression, with the number of respondents as many as 100 employees. Findings The result shows that the competence and organizational culture significantly influence the commitment. This implies to the manager that the increase of employee competence and the suitable organization culture are very important in strengthening their employee commitment. Research limitations/implications The limitation of this research is in the amount of variables that are only three, and only focus in one object. Originality/value The findings of this research are the new ones, by developing the previous theory, using a new place and time.
- کلمات کلیدی:competence, organizational culture and commitment
- محل انتشار:International Journal of Business and Economic Sciences Applied Research, Volume (12), No (1), Year (2019-4) , Pages (64-69)
- پیوند مقاله
پیشبینی به هنگام تولید ناخالص داخلی ایران با استفاده از تحلیل احساس اخبار اقتصادی
- عنوان:پیشبینی به هنگام تولید ناخالص داخلی ایران با استفاده از تحلیل احساس اخبار اقتصادی
- نویسندگان:مرتضی بیرانوند , سید سعید ملک الساداتی , سید محمدجواد رزمی
- چکیده:این پژوهش، روشی برای کمّیسازی اطلاعات بدون ساختار اخبار اقتصادی برای بهکارگیری در ارزیابی بههنگام شرایط اقتصادی را پیشنهاد میدهد. به همین منظور، اخبار اقتصادی به صورت روزانه از ابتدای سال 1384 تا انتهای آذرماه سال 1402، از پایگاه اینترنتی خبرگزاری فارس استخراج شده است. متون خبری، پس از پیشپردازش اولیه، با استفاده از مدل تخصیص پنهان دیریکله (LDA) در دستههای مختلفی طبقهبندی شدند به نحوی که هر دسته، یک موضوع خبری را نشان میدهد. سپس با استفاده از رویکرد تحلیل احساس مبتنی بر واژهنامه، امتیاز یا نمره حسی هر خبر مشخص شده است. از تجمیع فصلی امتیازات حسی اخبار ذیل هر موضوع، سریهای زمانی حسی ایجاد و توانایی این سریهای زمانی در پیشبینی تولید ناخالص داخلی فصلی ایران با استفاده از روشهای ریج، لسو، الستیکنت و تقویت گرادیان ارزیابی شدهاند. نتایج نشان دادهاند که بهکارگیری دادههای حسی میتواند خطای پیشبینی را بین 12 تا 18 درصد نسبت به الگوی سری زمانی تکمتغیره کاهش دهد. علاوه بر این، با استفاده از رویکرد پیشنهادی این پژوهش میتوان بلافاصله بعد از اتمام هر فصل مرجع و با استفاده از اخبار اقتصادی منتشر شده در همان فصل، برآوردی بههنگام از تولید ناخالص داخلی فصلی ارائه کرد
- کلمات کلیدی:اخبار اقتصادی پیشبینی بههنگام تولید ناخالص داخلی مدلسازی موضوعی تحلیل احساس
- محل انتشار:نظریه های کاربردی اقتصاد, دوره (11), شماره (3), سال (2024-12) , صفحات (135-164)
- پیوند مقاله
اثر شمول مالی بر نابرابری درآمد در کشورهای منتخب درحال توسعه
- عنوان:اثر شمول مالی بر نابرابری درآمد در کشورهای منتخب درحال توسعه
- نویسندگان:سمانه بیدختی , هادی اسماعیل پورمقدم , سید محمدجواد رزمی
- چکیده:نابرابری درآمد یکی از مهمترین و پایدارترین مشکلات در جوامع میباشد و کم توجهی به این موضوع میتواند اثرات منفی بسیاری داشته باشد. امروزه شمول مالی به عنوان عامل اثرگذار بر نابرابری درآمد مورد توجه نهادهای مالی و سیاستگذاران قرار گرفته است. ادبیات شمول مالی بهویژه در مورد کشورهای در حال توسعه، هنوز در مراحل اولیه است. این پژوهش به بررسی اثر شمول مالی بر نابرابری درآمد در 18 کشور منتخب در حال توسعه در دورهی 2019-2005 با استفاده از مدل دادههای تابلویی پرداخته است. از آنجا که شمول مالی یک مفهوم چند بعدی با شاخصهای مختلف در هر بعد است، این مطالعه به تفکیک، به بررسی دو بعد دسترسی و استفاده میپردازد. همچنین اثر متغیرهای تورم، رشد اقتصادی، بیکاری و باز بودن تجاری بررسی شده است. نتایج، بیانگر آن است که شمول مالی هم در بعد دسترسی و هم در بعد استفاده اثر معکوس و معناداری بر نابرابری درآمد دارد و گسترش شمول مالی به کاهش نابرابری درآمد کمک میکند
- کلمات کلیدی:شمول مالی نابرابری درآمد کشورهای درحال توسعه داده های تابلویی
- محل انتشار:پژوهشنامه اقتصاد کلان, دوره (17), شماره (36), سال (2023-11) , صفحات (132-150)
- پیوند مقاله
پارادوکس صورتبندی تغییرات نهادی؛ یک مرور نظاممند
- عنوان: پارادوکس صورتبندی تغییرات نهادی؛ یک مرور نظاممند
- نویسندگان:جواد غیاثی , سید محمدجواد رزمی , محسن نوغانی دخت بهمنی , علی چشمی
- چکیده:«توسعه اقتصادی متوقف بر تغییر و بازسازی نهادی است». سوال اصلی پژوهش این است که «نقطه شروع تغییر نهادی کجاست؟ بازیگران اصلی و سازوکار تغییر نهادی چیست؟». بسیاری از اندیشمندان توسعه پس از رسیدن به این سؤال متوقف شدهاند و نظریات انگشتشماری درخصوص صورتبندی تغییر نهادی میتوان یافت. تأکید بر متغیرهای برونزا بهعنوان محرک تغییر نهادی، با چالش بیعملی و انتظار برای تغییر متغیرهای برونزا براساس شانس مواجه میشود. ازسویدیگر، تغییر نهادی درونزا نی با پارادوکس نظری سواری مجانی مواجه میشود؛ جایی که براساس تئوری کنش جمعی، دلیلی وجود ندارد اعضای جامعه در فرآیند تغییر نهادی مشارکت کنند؛ ازاینرو هر دو رویکردِ حدی، دستکم در سطح نظری، با چالش یا تناقض مواجه میشوند. در این مقاله تلاش شده است با بررسیِ نظاممندِ شش نظریه مهم تغییر نهادی (رویکرد تطوری هایک، رویکرد شناختی نورث، نظریه بزنگاههای کراسنر، رویکرد نهادها بهمثابه تعادل، رویکرد اقتصاد سیاسی عجماوغلو و رویکرد خودآگاهی رودریک) و تحلیل آنها، نحوه مواجهه آنها با پارادوکس یادشده ارزیابی شود. نتایج نشان میدهد تحلیل دیدگاهها براساس دو عنصرِ «عامل تغییر» و «سازوکار تغییر» نهادی بهخوبی امکان مقایسه آنها را فراهم میکند و سرانجام اینگونه نتیجهگیری شده است که لحاظ متغیر فازی میزان درونزایی تغییرات نهادی، میتواند موانع نظری و عملی صورتبندی تغییر نهادی را برطرف نماید.
- کلمات کلیدی:جواد غیاثی , سید محمدجواد رزمی , محسن نوغانی دخت بهمنی , علی چشمی
- محل انتشار:جستارهای اقتصادی, دوره (20), شماره (39), سال (2023-3) , صفحات (7-35)
- پیوند مقاله
The Relationship between Government Size and Happiness
- عنوان:The Relationship between Government Size and Happiness
- نویسندگان:فاطمه مؤمنی مهموئی , سید محمدجواد رزمی
- چکیده:اگرچه استفاده از رویکرد اقتصاد شادکامی سابقه چندانی ندارد، اما از آنجا که سیاستگذاران عموما برای افزایش رفاه و رضایت عمومی تصمیمگیری میکنند، کمیتبخشی به مفهوم رفاه ذهنی و بررسی عوامل مؤثر بر آن بهمنظور بهبود شادی در جامعه اهمیت پیدا میکند. روش: هدف از این پژوهش بررسی اثر اندازه دولت بر شادکامی افراد در دو رژیم مختلف با توجه به سطح توسعه انسانی در 110 کشور منتخب برای دوره 2006 تا 2017 است. به این منظور از رگرسیون پانل آستانهای استفاده شده است. اطلاعات موردنیاز این تحقیق شامل متغیر شادکامی از بانک اطلاعات جهانی شادکامی، نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری، نرخ تورم و اندازه دولت از پایگاه داده بانک جهانی و شاخص توسعه انسانی از برنامه توسعه سازمان ملل متحد جمعآوری شده است. یافتهها: متغیرهای اندازه دولت، رشد اقتصادی، تورم و بیکاری اثر معناداری بر شادکامی دارند. با توجه به حد آستانه محاسبهشده برای متغیر توسعه انسانی (577/0) اثر اندازه دولت بر شادکامی در دو حالت مختلف با توجه به سطح توسعه انسانی متفاوت است. بحث: با توجه به یافتههای تحقیق افزایش اندازه دولت در پایینتر از مقدار آستانه توسعه انسانی منجر به کاهش شادکامی افراد جامعه میشود اما پس از عبور از آستانه توسعه انسانی با افزایش اندازه دولت، شادی افراد بیشتر میشود که نشاندهنده کارآمدی سیاستهای دولت است. همچنین با افزایش رشد اقتصادی، شادی افزایش و با افزایش تورم و بیکاری شادی کاهش مییابد و نکته قابلتوجه این است که اثر منفی بیکاری نسبت به اثر منفی تورم بیشتر است.
- کلمات کلیدی:اندازه دولت, توسعه انسانی, رگرسیون پانل آستانهای, شادکامی
- محل انتشار:رفاه اجتماعی, دوره (22), شماره (87), سال (2023-2) , صفحات (73-104)
- پیوند مقاله
درآمدی بر نظریه اسلامی عدالت اتماعی: رویکردی مبتنی بر اندیشه شش متفکر دینی معاصر
- عنوان:درآمدی بر نظریه اسلامی عدالت اتماعی: رویکردی مبتنی بر اندیشه شش متفکر دینی معاصر
- نویسندگان: Alireza Sajjadieh , Mohammad Sadiq Torabzadeh , Hosein Sarabadani , Ali MostafaviSani
- چکیده:هدف: مقاله حاضر بدنبال آن است که از مسیر بازخوانی و بازاندیشی اندیشه شش متفکر محوری انقلاب اسلامی (امام خمینی، علامه طباطبایی، شهید صدر، شهید بهشتی، شهید مطهریرحمهالله علیهم و مقام معظم رهبری) بتواند صورتبندی نظری مسنجم پیرامون عدالت اجتماعی ارائه کند و از رهگذر تولید یک نظریه اسلامی در باب عدالت تا حد زیادی از تشتت در سیاستگذاریها، برنامهریزیها و اقدامات گوناگون و بعضاً متناقض دولتهای مختلف جمهوری اسلامی با شعار و پرچم عدالت جلوگیری نماید. روششناسی پژوهش: بدین منظور با بهرهگیری از روش فراتحلیل، ابعاد و اضلاع نظریه اسلامی عدالت اجتماعی پایهریزی شده است. یافتهها: صورتبندی بهدست آمده از برآیند اندیشه متفکران مذکور، عدالت را به «قوام و توازن» تعریف کرده است که خود را در 3 رکن اصلی «حکمرانی سیاسی»، «پیوندهای اجتماعی» و «تبادلات اقتصادی» تجلی میدهد. نتیجهگیری: جاریشدن عدالت در ارکان فوق جامعهای را تصویرپردازی میکند که در آن «استقرار ولایت سیاسی الهی»، «انسجام اجتماعی» و «معیشت متوازن» حاکمیت دارد. بنابراین هر نوع سیاستگذاری و مداخله اجتماعی باید حافظ و تقویتکننده ارکان اصلی و محوری جامعه عادلانه باشد. این نظریه در شکل تفصیلی خود میتواند منطقی برای طراحی، اجرا و ارزیابی سیاستهای بینالمللی، ملّی و محلّی قرار گیرد.
- کلمات کلیدی:عدالت اجتماعی, قوان و توازن, نظریه اسلامی عدالت, ولایت, انسجام اجتماعی
- محل انتشار:رفاه اجتماعی, دوره (22), شماره (87), سال (2023-2) , صفحاتپژوهشنامه انقلاب اسلامی, Volume (13), No (49), Year (2024-2) , Pages (145-168)
- پیوند مقاله
مدلسازی قراردادهای مشارکتی و بدهی محور در بانکداری اسلامی از منظر قراردادهای ناقص
- عنوان:مدلسازی قراردادهای مشارکتی و بدهی محور در بانکداری اسلامی از منظر قراردادهای ناقص
- نویسندگان:علی مصطفوی ثانی
- چکیده:قراردادی که برخی جنبههای آن تصریح نشده باشد یا اجرای آن بدون هزینه امکان پذیر نیست ناقص است..در فضای پیچیده و نامطمئن اقتصاد، معمولاً قراردادهای بانکی و مالی ناقص هستند. نظریه قراردادهای ناقص بواسطه همخوانی بیشتر با واقعیت های اقتصادی، توان بیشتری برای تحلیل روابط قراردادی دارد. قراردادهای مورداستفاده در بانکداری اسلامی به دو دسته عقود مشارکتی و عقود بدهی محور (مبادلهای) تقسیم میشوند. در مقاله پیشرو تلاش شد تا اثرات مدلسازی قراردادهای ناقص در دو الگوی قراردادی مشارکتی و بدهی محور تحلیل شود. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که در شرایط قراردادهای ناقص، بهواسطه گرفتاری بانک در قراردادهای نامعتبر تسهیلاتدهی، مشتریان بهواسطه قدرت فرصتطلبی، حقوق بانک را بهصورت کامل رعایت نمیکنند در این شرایط با درنظرگرفتن مسئله کنترل در طراحی نظام قراردادها به نظر میرسد که دو الگوی قراردادهای تجدیدشونده مشروط و همچنین الگوی قراردادهای مشارکت حقوقی، بهواسطه اینکه امکان مداخله و تسلط بانک بر پروژه را ارتقا میدهند و مناسبتر هستند.
- کلمات کلیدی:بانکداری اسلامی عقود مشارکتی الگوی کارگزار , کارفرما قراردادهای ناقص
- محل انتشار:مطالعات اقتصاد اسلامی, دوره (15), شماره (2), سال (2024-9) , صفحات (373-404)
- پیوند مقاله
تبیین چارچوب مفهومی تسهیم ریسک در قراردادهای مالی اسلامی
- عنوان:تبیین چارچوب مفهومی تسهیم ریسک در قراردادهای مالی اسلامی
- نویسندگان:علی مصطفوی ثانی
- چکیده:نگاه ها نسبت به ریسک و نحوه مواجه با آن در اقتصاد و مالی بسیار متکثر و متنوع است. الگوهای مختلفی از جمله احاله، انتقال و تسهیم ریسک را می توان در مواجه با ریسک در نظر گرفت. این پژوهش برآن است تا با ترسیم چارچوبی مفهومی ناظر به مسئله ریسک از منظر اسلامی نشان دهد که الگوی مدنظر اسلام در مواجهه با ریسک، دور از راهبردهایی مانند احاله یا انتقال ریسک و نزدیک به الگوی تسهیم ریسک است. نتایج این پژوهش بر اساس قواعد فقهی و آموزه های اسلامی نشان داده است که شریعت اسلام در قبال ریسک، 4 اصل مشروعیت درآمدزایی ریسک، همراستایی ریسک و بازده، لزوم همراهی ریسک با عوامل اصلی تولید و اصل عدم مشروعیت ریسک در ارکان قرارداد را به عنوان مبنای خود قرار داده است. بر اساس این اصول می توان مولفه های عملیاتی تسهیم ریسک در فضای مالی اسلامی را یعنی همبستگی در تحمل ریسک، تامین مالی با پشتوانه دارایی و بازده مشروط به وضعیت را استخراج نمود. بر این اساس می توان گفت که هرچه یک ساختار تامین مالی بیشتر به سمت این ویژگی ها حرکت کند بیشتر مختصات تسهیم ریسک را در خود فراهم آورده است.
- کلمات کلیدی:بانکداری اسلامی عقود مشارکتی الگوی کارگزار , کارفرما قراردادهای ناقص
- محل انتشار:اقتصاد اسلامی, دوره (22), شماره (86), سال (2022-9) , صفحات (123-160)
- پیوند مقاله
تأملی بر اندیشههای آیتالله مهدوی کنی (رحمت الله) در عرصه عدالت با تأکید بر بخش اقتصاد
- عنوان:تأملی بر اندیشههای آیتالله مهدوی کنی (رحمت الله) در عرصه عدالت با تأکید بر بخش اقتصاد
- نویسندگان:حسین سرآبادانی , محمدصادق تراب زاده , سید علیرضا سجادیه , علی مصطفوی ثانی
- چکیده:عدالت بهعنوان یک فضیلت اخلاقی در سطح فردی و یک اصل اساسی در حیات اجتماعی همواره موردتوجه اندیشمندان و متفکران گوناگون اسلامی بوده است. در اندیشههای فقهی، اخلاقی و اقتصادی مرحوم آیتالله مهدویکنی (;) نیز به شیوهها و شکلهای مختلف به مسئله عدالت از حیثیتهای مختلف پرداخته شده است. بدون تردید بررسی تفصیلی و شرح و بسط همه آموزههایی که اندیشه ایشان برای حوزه مطالعات اسلامی عدالت دارد، نیازمند مجال گستردهتر است. در این پژوهش با مطالعه و مرور برخی از مکتوبات و گفتارهای در دسترس ایشان که عمدتاً صبغه اقتصادی دارد، کوشش شده است تا آموزههای کلیدی این مباحث برای مطالعات اسلامی حوزه عدالت بیان گردد. نسبت عدالت با حقیقت و فضیلت، نسبت عدل و احسان، نسبت عدل و قسط، مسئله ارتباط میان فقه و عدالت و تبیین مفهومی «نسبیت عدالت» ازجمله سرفصلهای مهم قابل ذکر در مباحث آن فقیه ارجمند معاصر است. بااینحال، به اقتضای ورود ایشان به مباحث اقتصادی، آموزههای متعددی نیز در حوزه عدالت اقتصادی با محوریت مسائل گوناگون مانند «مالکیت» و «دستمزد» یافت میشود. بخش پایانی پژوهش به مباحث ایشان پیرامون معانی گوناگون «دستمزد عادلانه» پرداخته شده و معنای مختار ایشان از این مفهوم با تمایز میان «دستمزد حقیقی» از «دستمزد قراردادی» مشخص شده است. آموزههای معرفتی ایشان در مطالعات عدالت حاوی نکات ارزشمندی است؛ لکن اشکالات و ابهامات نظری در حداقل دو محور تمایز میان عدل و قسط و نگرش ساختاری به رابطههای اجتماعی مانند «رابطه کارگر و کارفرما» قابل طرح است.
- کلمات کلیدی:عدالت اجتماعی دستمزد عادلانه آیتالله مهدوی کنی عدالت اقتصادی اقتصاد اسلامی
- محل انتشار:مطالعات اقتصاد اسلامی, دوره (13), شماره (2), سال (2021-3) , صفحات (107-152)
- پیوند مقاله
اولویتبندی و وزندهی ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی جهت سنجش آن در جمهوری اسلامی ایران
- عنوان:اولویتبندی و وزندهی ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی جهت سنجش آن در جمهوری اسلامی ایران
- نویسندگان:علی مصطفوی ثانی , حسین سرآبادانی , سید احسان خاندوزی
- چکیده:ارزیابی وضعیت عینی تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، ازجمله الزامات مهم حکمرانی ملی در جمهوری اسلامی ایران است. یکی از روشهای متداول جهانی در این زمینه، بهرهگیری از فناوری «شاخص ترکیبی» است. شاخصهای ترکیبی امروز به نحو گسترده در دنیای معاصر متداول شده و عملاً به جهت ماهیت ارزشی و جهتگیرانه آن، بهعنوان یکی از سازوکارهای حکمرانی جهانی مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. پژوهش حاضر حسب یک نظریه مبنا و شاخص ترکیبی مستخرج از آن پیرامون عدالت اجتماعی در ایران، به اولویتبندی بخشهای مختلف شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی در ایران پرداخته است. «وزندهی» یکی از ارکان حیاتی شاخصهای ترکیبی متداول بوده که به طور عمده مبتنی بر یک نظریه مشخص یا دیدگاه خبرگانی، سامان میپذیرد. در این مقاله با بهرهگیری از روش تحلیل سلسلهمراتبی بهبودیافته فازی (FAHP) ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی براساس نظر خبرگان حوزه عدالت وزندهی و اولویتبندی شده است. نتایج این مطالعه حاکی است در 5 طبقه و سه حوزه اصلی شاخص ترکیبی، بخشهای بازار کار، فقر و آموزش (در حوزه تبادلات اقتصادی)، بخش روابط خانوادگی (در حوزه تعاملات اجتماعی) و بخش عدالت سیاسی و مدنی (در حوزه حکمرانی سیاسی) از بالاترین وزن اهمیت از دیدگاه خبرگان جهت تحقق عدالت اجتماعی در ایران برخوردار هستند. حسب این وزندهی، نتایج شاخص در 5 طبقه اصلی برای سالهای 1385 تا 1397 در جمهوری اسلامی ایران، گزارش شده است. حسب این نتایج، بالاترین کاهش نمره در طبقه «عدالت در تعاملات اجتماعی» و بالاترین افزایش نمره در طبقه «ضمان اجتماعی» (عدالت در سلامت و آموزش) بوده است.
- کلمات کلیدی:عدالت اجتماعی شاخص ترکیبی عدالت اقتصادی تحلیل سلسلهمراتبی فازی
- محل انتشار:اسلام و علوم اجتماعی, دوره (13), شماره (26), سال (2021-10) , صفحات (113-143)
- پیوند مقاله
Exploring the strategies proposed by Quran and Psychology for dealing with despairs
- عنوان: Exploring the strategies proposed by Quran and Psychology for dealing with despairs
- نویسندگان: maryam hojjat farsangi , Hasan Naghizadeh , Mohammad Saeid AbdeKhodaei , Mohammad Ali Rezai Kermany
- چکیده:The material world is the arena of interference and restrictions. That's why men always encounter sufferings, deprivations, and frustrations on the one hand, and joy and prosperity on the other hand. The Quran also confirms that human life is accompanied with suffering, (Balad, 4) so bitterness and "stress" is an integral part of human life. We should explore the ways to deal with these despairs and preserve our mental balance in happiness and sadness. In the light of the guidelines of Holy Quran which discusses this matter in multiple verses, it is possible to analyze the right and wrong ways of dealing with the events. Psychology also suggests ways to cope with the difficulties. Having investigated the strategies proposed by Quran and Psychology, the survey is to compare the resulting solutions and findings show that Holy Quran, according to cognitive restructuring based on God- centered worldview, offers better ways to retain human’s balance in despairs and prosperities.
- کلمات کلیدی:difficulties, happiness, sadness, excitement, coping strategies
- محل انتشار:Mediterranean Journal of Social Sciences, Volume (7), No (3), Year (2016-6) , Pages (28-35)
- پیوند مقاله
Investigation of care needs، driving forces، and challenges in the caregiving system of orphan and vulnerable children in Iran
- عنوان:Investigation of care needs، driving forces، and challenges in the caregiving system of orphan and vulnerable children in Iran
- نویسندگان:سید محسن اصغری نکاح - محمود سعیدی رضوانی - حسن اسلامیان - ندا محمدزاده نقاشان
- چکیده:The present study aimed to investigate Orphan and Vulnerable Children (OVC) care needs and determine the related driving forces and challenges. The current study adhered to a qualitative emergent design to obtain insight into the attitudes of all individuals engaged in providing care services for OVC. In addition، the challenges and driving forces concerning satisfying OVC care needs were investigated employing the focus group method. Based on the findings، a majority of the care needs of OVC included physical health، psychological، educational، social working، and finally، physical/anatomical needs. Overall، the present study mainly aimed to uncover the essential care needs of OVC، along with the challenges and driving forces regarding usual OVC caregiving in Iran. Managers should pave the way for desirably meeting OVC care needs through attracting further financial and spiritual support، as well as the cooperation of the contributing organizations and key partners and qualified human sources.
- کلمات کلیدی:Care needs; challenges; driving forces;OVC
- محل انتشار:Early Child Development and Care، Volume (191)، No (13)، Year (2019-11) ، Pages (2022-2036)
- پیوند مقاله
Essential Components of Miller’s Soulful Curriculum Theory
- عنوان:Essential Components of Miller’s Soulful Curriculum Theory
- نویسندگان:Ali Baraei , Behrooz Mahram , Bakhtiar Shabani Varaki
- چکیده:The soulful curriculum makes the educational environment dynamic and robust. This study’s primary purpose was to identify the essential components of the soulful curriculum from Miller’s viewpoint. An inductive approach and content analysis were applied to achieve this purpose. The essentials, principles, and techniques of the soulful curriculum were extracted from Miller’s perspective, and finally, the critical components of the soulful curriculum were inferred and explained by integrating the essentials, principles and techniques of Miller’s Curriculum. Accordingly, we reviewed Millers’ two seminal works called Holistic Education and Education and the Soul: Toward a Spiritual Curriculum. The cause for selecting these two works was comprehensiveness and consistency in expressing John Miller’s ideas fundamental to orientation. By integrating the results, the essential components of the soulful curriculum were categorized into six dimensions: holism, introspection, naturalism, connectivism, balancing, and energization.
- کلمات کلیدی:soulful curriculum, holism, naturalism, connection, John Miller
- محل انتشار:Athens Journal of Education, Volume (8), No (4), Year (2021-4) , Pages (1-18)
- پیوند مقاله
Philosophy of education in a new key: Reflectionon higher education in Iran
- عنوان:Philosophy of education in a new key: Reflectionon higher education in Iran
- نویسندگان: Bakhtiar Shabani Varaki , Alireza Sadeqzadeh Qamsari , Meisam Sefidkhosh , Seyed Mahdi Sajjadi , Reza Mohammadi Chaboki , Tahereh Javidi Kalateh Jafarabadi , Hojjat Saffarheidari , Meisam Mohammadamini , Omid Karimzadeh , Ramazan Barkhordari , Saeid Zarghami-Hamrah , Michael A. Peters , Marek Tesar
- چکیده:This collective article discusses the philosophy of modern higher education in Iran, which in this case, optimistically, its history dates back to the founding of Dar al-fonun (1851)—if we consider Dar al-fonun as a university. Otherwise, its origin can be traced back to the University of Tehran (established in 1934). Central to this article is the emphasis on the lack of philosophy of higher education in Iran. Therefore, most of the criticisms in front of us are related to the internal inconsistency in the Iranian higher education system due to the lack of a national-indigenized-official philosophy of higher education in Iran. Furthermore, The Islamic Revolution of 1979 brought about fundamental changes in higher education. Accordingly, several controversial issues including the rapid growth of higher education, the Islamization of universities, cultural narratives in higher education, the increase in students, especially women and the lowincome class of the country were also explored. Therefore, in this collection, the political, economic, social, cultural, moral, technological and historical dimensions of Iranian higher education were examined.
- کلمات کلیدی:Philosophy of education, higher education in Iran, the political, economic, social, cultural, moral, technological and historical dimensions
- محل انتشار:Educational Philosophy and Theory, Volume (53), No (6), Year (2021-4) , Pages (1-18)
- پیوند مقاله
Educational Research Methodology Inspired by the Theory of Enaction
- عنوان:Educational Research Methodology Inspired by the Theory of Enaction
- نویسندگان:Bakhtiar Shabani Varaki , Tahereh Javidi Kalateh Jafarabadi
- چکیده:A theory of cognition and an interdisciplinary research program so-called enactivism put forwarded by Varela, Thompson, and Rosch since their book titled: “The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience had been published in 1991. The theory and research program proposed in this book can be explicated in terms of eight significant themes including autopoiesis, sense-making, emergence, experience, embodied mind, embedded mind, enacted mind and the extended mind. This paper is an interpretation of the theory of enaction as a platform to educational research methodological reform. So it is argued that the non-reductionistic enactive approach is the promising arena for addressing educational research methodology so that circulation between first- and third-personal phenomena makes sense across a range of objective and subjective issues that mixed methodologists want to deal.
- کلمات کلیدی:Neuro-phenomenology, theory of enaction, circular research methodology, educational phenomena and activity
- محل انتشار:New Educational Review, Volume (62), No (4), Year (2020-12) , Pages (141-156)
- پیوند مقاله
Analysis and Critique of Representationalism in Information Retrieval Action
- عنوان:Analysis and Critique of Representationalism in Information Retrieval Action
- نویسندگان:محبوبه فراش باشی آستانه , محسن نوکاریزی , حسن بهزادی , بختیار شعبانی ورکی
- چکیده:دکترین بازنماییگرایی ریشه در فلسفه ذهن و علوم شناختی دارد، اما در فلسفه زبان نیز ردپای آن را میتوان دنبال کرد. هدف از این مطالعه آن است تا رویکردهای بازنماییگرایی به زبان و معنی با پژوهشهای علم اطلاعات تطبیق داده شود. روشِ این مطالعه، فلسفی است. روشهای فلسفی، روشهای پژوهش عقلانی هستند و شاخصه روش فلسفی نظرورزانه بودن آن است. به این منظور، در بخش اول، کاربرد و دستاوردهای بازنماییگرایی برای کنش بازیابی اطلاعات تحلیل شده است. پژوهش ها با توجه به میزان پرداختن به مسائل زبان و معنی در سازماندهی و بازیابی اطلاعات دستهبندی شدهاند. سپس در بخش دوم با عنوان نقد رویکرد بازنماییگرایی در پیوند با کنش بازیابی اطلاعات، رویکرد بازنماییگرایانه به زبان در کنش بازیابی اطلاعات در قالب پژوهشهای مرتبط تحلیل و نقد شده است. بازنماییگرایی در سازماندهی و بازیابی اطلاعات با تأکید بر بُعد زبانی نظریه ای است که به دلیل وجود رابطه ثابت بین واژه ها و جهانی که آنها بازنمایی میکنند، از آن طرفداری مینماید. بازنماییگرایی در ابزارهای معنایی (همانند اصطلاحنامهها، سرعنوانهای موضوعی و ردهبندیها) که در این مطالعه از کلیه فرایندهای صورتگرفته بر روی آنها با عنوان کنش بازیابی اطلاعات یاد شده، به اشکال مختلف قابل نقد است.
- کلمات کلیدی:بازنماییگرایی, بازنمایی دانش, کنش بازیابی اطلاعات, سازماندهی دانش, فلسفه زبان, سازماندهی اطلاعات و دانش
- محل انتشار:پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات- Iranian Journal of Information Processing Management, دوره (37), شماره (2), سال (2021-12) , صفحات (497-526)
- پیوند مقاله
Implications of Urwatel Wusqa from the Perspective of Interpreters: Emphasis on the Ideas Presented by the Author of Bayān al-sa'ādah Tafsir
- عنوان: Implications of Urwatel Wusqa from the Perspective of Interpreters: Emphasis on the Ideas Presented by the Author of Bayān al-sa'ādah Tafsir
- نویسندگان:hassan shojaebahar , Sayyed Hossain Sayyed Mosavi , Hasan Naghizadeh ,
- چکیده:Quran is a book of guidance and guides us to bliss and happiness. It is necessary for all Muslims to understand and obey its orders. In this regard, Muslim scholars, particularly interpreters, try to explain and interpret its verses. Explaining the concept and implications of “Urwatel Wusqa” has been a remarkable point of attraction for interpretation scholars so that it is a subject for conflicting views. This article tries to answer these questions: What is the concept and meaning of Urwatel Wusqa? What instances have been introduced for the word by interpreters? What is the idea presented by the author of Bayān al-sa'ādah Tafsir? Is his idea consistent or inconsistent with others? The author of Bayān al-sa'ādah Tafsir believes that the meaning of Urwatel Wusqa is guardianship (Welayat); but most interpreters have presented other meanings such as faith, Unity, Islam, Quran, Imams (AS), and Ali (AS) for the concept of Urwatel Wusqa. It seems Urwatel Wusqa cannot be limited to one instance and all cases may be true. Some meanings such as guardianship can be the completed and conclusive meanings
- کلمات کلیدی:Urwatel Wusqa, no force in religion, guardianship, Bayān al-sa'ādah, interpretation.
- محل انتشار:International Journal of Humanities and Cultural Studies, Volume (10), No (6), Year (2016-2) , Pages (1720-1732)
- پیوند مقاله
Norms of Science and Scientific Products in Higher Education Institutions; (A Case ofa Higher Education Institute in Iran
- عنوان:Norms of Science and Scientific Products in Higher Education Institutions; (A Case ofa Higher Education Institute in Iran
- نویسندگان:Bakhtiar Shabani Varaki , Fariborz Rahimnia
- چکیده:The main purpose of this research was to study the impact of administration in higher education in terms of administrators’ faithfulness to scientific norms. These were Universalism, Organized Skepticism Disinterestedness, and Commonality, which analyzed in the context of scientific production in higher education in Iran. This study employed a quantitative method of non-experimental explanatory cross-sectional research. A normative commitment questionnaire developed for collecting data relating to administrators’ faithfulness to scientific norms. University reports were used as main resources to measure scientific productivity at Ferdowsi University of Mashhad (FUM). Subjects that participated in this research were the president, vice-presidents, dean of faculties, and members of chairs of academic departments at FUM. They selected from the following academic fields; veterinary-agriculture, basic sciences, technical and engineering. All participants had held their positions in higher education administration for at least two years. Results showed a positive and significant correlation between administrators’ faithfulness to these norms of science and levels of productivity of the university. Moreover, results showed significant differences between departments in terms of administrators’ faithfulness to scientific norms.
- کلمات کلیدی:norms of science, scientific products, higher education normative Structure, university administrators
- محل انتشار:International Journal of Social Policy and Education, Volume (1), No (2), Year (2019-12) , Pages (83-95)
- پیوند مقاله
Thomas Nigels altruism: an alternative to the unethical exploitation of discourse of positive thinking from the subject of the self-entrepreneur of neoliberal
- عنوان:Thomas Nigels altruism: an alternative to the unethical exploitation of discourse of positive thinking from the subject of the self-entrepreneur of neoliberal
- نویسندگان:اعظم مرادی , طاهره جاویدی کلاته جعفرابادی , بختیار شعبانی ورکی , ابوالفضل غفاری
- چکیده:این پژوهش به منظور خروج از نظم گفتمان مثبتاندیشی نئولیبرال، تربیتِ اخلاقی نیگل را پیشنهاد میکند و در سایۀ نقد حکومتمندی لیبرالیسم و نئولیبرالیسم فوکو و به منظور روشنشدنِ وجه رویتناپذیر مثبتاندیشی در این دو حکومتمندی، به تحلیلِ انتقادی گفتمان مثبتاندیشی پرداخته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که اصطلاح مثبتاندیشی متاثر از گفتمان اقتصاد سیاسیِ لیبرالیسم متولد شده و به عنوان یک فناوری در عصر نئولیبرالیسم مورد بهرهبرداری قرارگرفته است. نئولیبرالیسم مفهوم اقتصاد سیاسی را به علم اقتصاد که از باید و نباید چیزها سخن میگفت،تبدیل نمود و به تولیدِ سوژۀ خودکارآفرین مبادرت ورزید. این سوژه، از طریق مصرف، درحال سرمایهگذاری بر خود و تولید رضایتِ خویش است. دوگانۀ توهم آزادی و بیثباتیای که عامدانه ازسوی دولت اِعمال میشود، عوامل اصلیِ برساختِ این سوژهاند و گفتمان مثبتاندیشی درقالب خوشبینی ظالمانه، نقش اصلی درجلوگیری از ناامیدشدنِ این سوژه برای رسیدن به آرزوهایی استکه درموج بیثباتی نابود میگردند و در حقیقت میتوان گفت که این گفتمان نه تنها با اخلاقِ دیگرگزینی همراستا نیست بلکه نوعی بهرهبرداریغیراخلاقی ازسوژۀ خودکارآفرین است و درنهایتاینپژوهش، نظریۀ اخلاقی نیگل را بهعنوان بدیلی برای رهایی از میل برساختۀ گفتمان مثبتاندیشی و نظارت برسوژهشدگی تحت این گفتمان و همچنین به عنوان راهکاری برای جایگزینی باورهای آگاهانه در ازایِ میلهای برساخته، پیشنهاد میکند.
- کلمات کلیدی:گفتمان مثبتاندیشی, تامسنیگل, خودکارآفرین, خوشبینیظالمانه, دیگرگزینی, نئولیبرالیسم
- محل انتشار:تأملات اخلاقی, سال (2024-6)
- پیوند مقاله
Iranian philosophy of education
- عنوان:Iranian philosophy of education
- نویسندگان: Bakhtiar Shabani Varaki , Reza Mohammadi Chaboki
- چکیده:The Persian intellectual tradition (religion, philosophy - theosophy/Hikmah and Irfan) refers to two distinct ‘spiritual worlds’ - Zoroastrian and Islamic - with ‘the same Divine Origin’ and ‘certain profound morphological resemblances’ (Nasr, 1996). The tradition influences educational theory and practice in Iran. Therefore, writing past, present and future of Iranian philosophy of education required to scrutinize the most prolific Persian intellectual tradition. Further, philosophy of education in this country, as an academic discipline and institution, has a short history. As Clark (2015) pointed out, philosophy of education could be considered in three ways: as a social institution, as an academic activity, and as an intellectual pursuit. In this editorial, we would like to introduce and analyze developments in philosophy of education in Iran as in a different priority.
- کلمات کلیدی:Iranian Philosophy of Education, social institution, academic activity, intellectual pursuit
- محل انتشار:Educational Philosophy and Theory, Volume (55), No (1), Year (2020-10) , Pages (15-20)
- پیوند مقاله
کاربرد زیباگرائی و هنر در تربیت دینی
- عنوان:کاربرد زیباگرائی و هنر در تربیت دینی
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی - رضا صابری
- چکیده:این نوشته، افزایش اثربخشی آموزه های دینی را در چارچوب پاسخگویی به مفاهیم زیبایی شناسی، نمادهای هنری، تربیت هنری و ارتباط آنهابا تربیت دینی بررسی نموده است. این مطالعه با روش علمی -مروری و با استفاده از مبانی دینی، ادبیات، هنر و زیبایی شناسی به شکل پژوهش تلفیقی به تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهش و نهایتاً استنتاج یافته های تحقیق پرداخته است. این تحقیق نشان داد که 1.اوج مفهوم زیباشناسی به زیبایی مطلق یعنی خداوند بر می گردد و گرایش به زیبایی ریشه فطری داشته و بر این اساس هنر و خلق آثار هنری جلوه بارز زیبایی است. 2.یکی از مؤلفه های مرتبط با تربیت هنری و زیبایی شناسی مفهوم نمادهاست. نمادها به شکل بیان نمادین و در قالب رنگ، شکل، صدا و به اشکال عینی-تمثیلی و ذهنی در آیات قرآن در معنایی غیر ظاهری مثل ایمان، صبر و گذشت بکر رفته اند. 3. استفاده از هنرهای بصری مثل رنگ گل و زیبایی های طبیعت در تلفیق با هنرهای دیگر می تواند در تربیت دینی مؤثر باشد.
- کلمات کلیدی:تربیت دینی، زیبایی شناسی، نماد، هنر
- محل انتشار:تربیت اسلامی، دوره (7)، شماره (15)، سال (2013-3) ، صفحات (113-134)
- پیوند مقاله
توصیف و تبیین الگوهای نظری تربیت اسلامی
- عنوان:توصیف و تبیین الگوهای نظری تربیت اسلامی
- نویسندگان:جواد قندیلی - مرضیه عالی
- چکیده:ارائه الگوی نظری تربیت اسلامی، روشی است که در طی آن نظریهپردازان تربیت اسلامی به شیوهای سامانمند در باب تعلیم و تربیت دینی نظریهپردازی نمودهاند. درواقع سامانمندی، حدّ ممیزة آن از سایر رویکردها و دیدگاهها در خصوص تربیت اسلامی است. در این نگاه نظام تربیت اسلامی مجموعهای از اجزا و روابط میان آنهاست که توسط ویژگیهای معین به هم وابسته یا مرتبط میشوند. از اینرو آنچه این پژوهش در پی آن است توصیف الگوهای نظری تربیت اسلامی است. بنابراین در پژوهش حاضر مسئله اصلی پژوهش، بررسی الگوهای نظری تربیت اسلامی ارائهشده توسط صاحبنظران است. به عبارت دقیقتر اینکه صاحبنظران تربیت اسلامی را به چه معنایی به کار بردهاند؟ در ارائه الگوی تربیتی از چه منابعی بهره گرفتهاند؟ در استفاده از منابع از چه روشهایی (توصیفی، توصیفی ‐ استنباطی و استنباطی) بهره گرفتهاند؟ برای بررسی سؤالات بالا، پژوهشگران از روش تحلیل محتوا استفاده نمودهاند. نتایج بهدستآمده، پنج الگوی نظری در دیدگاه صاحبنظران تربیت اسلامی را نشان میدهد. رویکرد اول که بیشتر صاحبنظران تاریخی را دربر میگیرد مبتنی بر دیدگاه انسانشناسی است. رویکرد دوم، رویکرد نظامگرا به تربیت اسلامی است. رویکرد سوم، رویکرد مسئلهمحور، رویکرد چهارم، رویکرد تحلیل مفهومی و در پایان رویکرد پنجم، رویکرد تحلیل فلسفی است..
- کلمات کلیدی:الگوهای نظری تربیت اسلامی، مبانی تربیتی، اصول تربیتی، اهداف تربیتی، روشهای تربیتی
- محل انتشار:تربیت اسلامی، دوره (1)، شماره (12)، سال (2011-9) ، صفحات (27-49)
- پیوند مقاله
شناسائی موضوعات اساسی مورد نیاز سبک زندگی دانشجوئی از منظر صاحب نظران اسلامی
- عنوان:شناسائی موضوعات اساسی مورد نیاز سبک زندگی دانشجوئی از منظر صاحب نظران اسلامی
- نویسندگان:محمدحسین افشار - سیدجواد قندیلی - محمود سعیدی رضوانی
- چکیده:هدف این پژوهش، شناسایی موضوعات اساسی مورد نیاز سبک زندگی دانشجویی برای اثربخشتر شدن آنها، با توجه به دیدگاه صاحبنظران اسلامی بود. روش: روش پژوهش از نوع آمیختۀ اکتشافی متوالی بود. در بخش کیفی از روش تحلیلی- استنتاجی و در بخش کمّی از روش پیمایشِ پرسشنامهای و انجام آزمونهای آماری استفاده شد. جامعۀ آماری اول، کلیۀ منابع مرتبط با سبک زندگی دانشجویی با توجه به دیدگاه صاحبنظران اسلامی و جامعه دوم، شامل تعدادی از اساتید حوزۀ علمیۀ مشهد و استادان معارفِ اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 93-1392 بود. در جامعۀ اول از آنجا که کلیه منابع و مدارک موجود استفاده شد، نمونهگیری صورت نپذیرفت و در جامعۀ دوم، از 52 نفر با استفاده روش نمونهگیری هدفمند(نمونهگیری گلولهبرفی) استفاده شدند. یافتهها: ارائۀ چارچوب مفهومی سبک زندگی دانشجویی در پنج مؤلفۀ کلّی، که عبارتند از: فعالیتهای آموزشی، فعالیتهای اوقات فراغت، فعالیتهای عبادی، بهداشت و تغذیه و فعالیتهای سیاسی. نتیجهگیری: دورۀ دانشجویی به لحاظ قرار گرفتن در طیف وسیعی از مشکلات عاطفی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و تحصیلی، دورهای حساس و نیازمند آموزشهای خاص و دریافت اطلاعات مفید در جهت پیشگیری و حل مشکلات است؛ بنابراین، توجه به چارچوب مفهومیِ سبک زندگی دانشجویی برای کلیۀ دانشجویان پیشنهاد میشود.
- کلمات کلیدی:سبک زندگی، زندگی اسلامی، زندگی دانشجویی، دیدگاه صاحب نظران اسلامی
- محل انتشار:مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره (21)، شماره (2)، سال (2017-9) ، صفحات (251-268)
- پیوند مقاله
ضرورت توجه به قطب سوم در تربیت دینی و آثار آن بر فضای تربیتی (مربیان، فراگیران و کلاس درس)
- عنوان:ضرورت توجه به قطب سوم در تربیت دینی و آثار آن بر فضای تربیتی (مربیان، فراگیران و کلاس درس)
- نویسندگان:ابوالفضل علی آبادی - جهانگیر مسعودی - ابوالفضل غفاری - حسین باغگلی
- چکیده:هدف پژوهش حاضر تبیین ابعاد و مؤلفههای رویکرد کثرتگرایی دینی- فقهی، ارتباط و تاثیرات آن بر فضای تربیت دینی است. این تحقیق از نوع توصیفی-تفسیری است که مبتنی بر روش تحلیل فلسفی است. جامعۀ تحلیل شامل سه بخش: متون، اسناد مرتبط با تکثر دینی، فقه اسلامی و تعلیم و تربیت دینی بوده است. پس از تحلیل و بررسی متون و استحصال نظریۀ تکثر فقهی به عنوان موجهترین رویکرد، به مقایسۀ تطبیقی تقابلهای دوگانۀ تکثرگرایی دینی-انحصارگرایی دینی و فقه مخطئه-فقه مصوبه و سپس، به استخراج لوازم و اقتضائات آنها در تربیت دینی به شیوه استنباطی پرداخته شده است. دلالتهای استخراجی رویکرد تکثرگرایی موجه برای تربیت دینی در سه بخش کلاس، مربی و فراگیر عبارتند از: کلاس: داشتن کلاس راحت و بدون دغدغه برای ابراز عقیده، فضای چند صدایی قانونمند و رشد خلاقیت پروری در کلاس، برنامههای درسی مشارکتی و بدون تبعیض، مربی: داشتن نگاه باز و چندمنظری، تمرکز بر بطن و فحوای متون، بهکارگیری شیوۀ استنباط عقلانی در تدریس، داشتن شیوۀ دموکراتیک و احتراز از تحمیل و تلقین، فراگیر: فراخاندیشی و توسعه ذهنی فراگیران، تعامل بازتر در مواجهه با پیروان سایر ادیان و دیدگاهها، همچنین تقویت ظرفیتهای انتقادگرایی، تحلیلگری و قضاوت در فراگیران. در ادامه با نقد و مقایسۀ رویکردهای انحصارگرایی دینی و تکثرگرایی تند لیبرالی، "تکثرگرایی معتدل" براساس الگوی فقه اسلامی به عنوان "رویکرد موجه" برای تربیت دینی پیشنهاد شده است.
- کلمات کلیدی:تکثر گرایی موجه، انحصارگرایی، تخطئه، تصویب، تربیت دینی
- محل انتشار:مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، دوره (3)، شماره (1)، سال (2018-6) ، صفحات (49-88)
- پیوند مقاله
برداشتی متفاوت از ماهیت تفسیر تربیتی: نظریه پردازی در حکم هدف و آرمان تفسیر تربیتی
- عنوان:کاربرد زیباگرائی و هنر در تربیت دینی
- نویسندگان:مقصود امین خندقی - فاطمه سادات جعفرنیا
- چکیده:در این پژوهش، تبیین ماهیت تفسیر تربیتی مدنظر بوده است. بدین منظور، ابتدا ماهیت این تفسیر با نظر به گونه شناسی بازنگری شده از دیدگاه های موجود از تفسیر تربیتی، تبیین شد و بر اساس سه معیار اصلی، یعنی روش تفسیر، شمول آیات و معنای تربیت، برای هر کدام از دیدگاه های ذیل هر معیار، مهمترین ویژگی های ذاتی و عرَضی که در مجموع، با یکدیگر سازندهی ماهیت هرگونه تفسیر تربیتی هستند، شرح و تفصیل داده شد. برای تعیین ماهیت تفسیر تربیتی با نظر به گونه شناسی وضع مطلوب، بر اساس معیار هدف تفسیر تربیتی که جامعیت و ژرفای مطلوبی دارد، ماهیت تفسیر تربیتی تعیین گردید. ذیل معیار هدف تفسیر تربیتی، شش طبقه، شامل استخراج و شرح نکات تربیتی، مقایسه و تطبیق با یافته های سایر علوم، چهره-گشایی از حقایق قرآن، تأیید گزاره های قرآن/علوم تربیتی، استخراج عناصر تربیتی و نظریه پردازی-قرار دارد. در ادامه، ماهیت هر یک از این طبقات بررسی شد. همهی این طبقات به جز هدف نظریه پردازی، در دو ویژگی، یعنی داشتن نگاه محدود به تفسیر تربیتی و محدودیت در دستاورد ها و تولیدات مشترک هستند. بر این اساس، نظریه پردازی به عنوان ماهیتی مقبول برای تفسیر تربیتی شرح و بسط داده شد. برای توضیح این ماهیت، مباحثی مانند گستردگی نگاه به تعلیم و تربیت و ارتقای تفسیر تربیتی در حکم دیدگاهی فراکنشی مطرح شد که به دانش موجود تربیت اکتفا نکرده و در پی بازسازی این قلمرو معرفتی است و درنهایت، ایدهی اصلی این پژوهش، یعنی هدف نظریه پردازی برای تفسیر تربیتی، ضرورت ها و برخی الزامات آن بررسی شد.
- کلمات کلیدی:تفسیر تربیتی، ماهیت، نظریه پردازی، قرآن، علوم تربیتی اسلامی
- محل انتشار:آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث، دوره (2)، شماره (3)، سال (2018-8) ، صفحات (19-40)
- پیوند مقاله
شایستگیهای کانونی مربّی تربیت جنسی
- عنوان:شایستگیهای کانونی مربّی تربیت جنسی
- نویسندگان: - محمود سعیدی رضوانی - فاطمه غلامی حسین باقری
- چکیده:مقاله حاضر با هدف شناسایی شایستگیهای کانونی مربیّان تربیت جنسی طراحی گردید و جهت تعیین شایستگیهای کانونی، از روش پنج مرحلهای بیهام و مایر، بهره گرفته شد. جامعۀ پژوهش حاضر، کلیه متخصّصان تربیت جنسی و مربّیان عفافگرایی و تربیت جنسی شهر مشهد، در نظر گرفته شدند که با روش نمونهگیری هدفمند، مورد گزینش قرار گرفتند و مصاحبه نیمهساختار یافته و پرسشنامه، ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش بودند. با بررسی ادبیّات و آرای صاحبنظران و منابع علمی مختلف در خصوص شایستگیهای کانونی مربّیان و یافتههای حاصل از مصاحبهها و پرسشنامهها، فهرستی مشتمل بر 785 مفهوم استخراج و گردآوری گردید و مفاهیم بهدست آمده در قالب 109 مقوله دستهبندی شدند. پس از تجزیه و تحلیل دادههای بهدست آمده، شایستگیهای مربّیان تربیت جنسی در قالب 16 مضمون و پنج محور قرار گرفتند. مضامین رابطه مربی با خدا، رابطه مربی با خود و رابطه مربی با دیگران، در محور ویژگیهای پایة مورد نیاز مربی جای گرفتند. مبانی تربیت جنسی، غرب و تربیت جنسی و مفهوم شناسی امر جنسی در محور مباحث نظری مورد نیاز مربی، گنجانده شدند. مضامین مربوط به محور تبیین و توصیف آسیبهای جنسی، زمینهسازهای فساد جنسی، آسیبشناسی جنسی و پیامدهای منفی ناشی از آسیبهای جنسی، معرفی شدند. مضمون باورهای اساسی در محور باورهای مورد نیاز در تربیت جنسی و مضامین سواد رسانهای، چگونگی پاسخگویی به سؤالات و شبهات نوجوانان، مهارت پیشگیری و مواجهه صحیح با سوءاستفاده جنسی، مواجهه با پدیده خودارضایی، روانشناسی مسائل جنسی و توانایی بهکارگیری راهبردها و راهکارهای خویشتنداری جنسی نوجوانان نیز، در محور مهارتهای مورد نیاز برای مربی تربیت جنسی قرار گرفتند.
- کلمات کلیدی:شایستگیهای کانونی، روش بیهام و مایر، مربیّان تربیت جنسی
- محل انتشار:پژوهش های برنامه درسی، سال (2019-6)
- پیوند مقاله
شناسایی و اولویتبندی پیامهای مرتبط با خویشتنداری جنسی دانشآموزان (براساس منابع و دیدگاههای دانشآموزان)
- عنوان:شناسایی و اولویتبندی پیامهای مرتبط با خویشتنداری جنسی دانشآموزان (براساس منابع و دیدگاههای دانش آموزان)
- نویسندگان:زهرا اسلامیان - محمود سعیدی رضوانی - ابوالفضل غفاری
- چکیده:...
- کلمات کلیدی:تربیت جنسی، خویشتنداری جنسی، پیام، محتوا، مقطع متوسطه
- محل انتشار:تربیت اسلامی، دوره (14)، شماره (28)، سال (2019-5) ، صفحات (175-194)
- پیوند مقاله
نیازسنجی رئوس مطالب برنامه درسی دوره های تکمیلی علوم انسانی اسلامی؛ زمینه ای برای بهبود و تقویت نظریهپردازی بر اساس مبانی دینی
- عنوان:نیازسنجی رئوس مطالب برنامه درسی دوره های تکمیلی علوم انسانی اسلامی؛ زمینه ای برای بهبود و تقویت نظریهپردازی بر اساس مبانی دینی
- نویسندگان:زهرا حجازی - مقصود امین خندقی - سیدجواد قندیلی
- چکیده:هدف این پژوهش، نیازسنجی رئوس مطالب برنامۀ درسی دورههای تکمیلی علوم انسانی اسلامی برای فراهم آوردن زمینۀ بهبود و تقویت نظریهپردازی در اعضای هیئت علمی علوم انسانی بر اساس مبانی دینی بوده است. روش: این پژوهش از نیازسنجی با رویکرد کیفی و از ابزار مصاحبه و نمونهگیری گلوله برفی بهرهمند شده است. دادهها به منظور شناسایی رویکرد آگاهان کلیدی به علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی و تعیین رئوس مطالب پیشنهادی از سوی آنان بررسی و تحلیل شدند. یافتهها: رویکرد اغلب آگاهان کلیدی، غربگزین بود. سرفصلهایی از سوی آنان برای فراهمآوردن زمینۀ نظریهپردازی عضو هیئت علمی پیشنهاد شد که کلیه سرفصلهای به دست آمده در چهار محور دین اسلام، علم و دین، علوم انسانی و نظریه و نظریهپردازی تقسیم شدند. نتیجهگیری: اتخاذ چنین سرفصلهایی در این دورهها میتواند تحولات قابل توجهی را ایجاد کند و عضو هیئت علمی شجاعت و اعتماد بهنفس ایدهپردازی در علوم انسانی را به دست میآورد. با عنایت به بهبود و تقویت نظریهپردازیبر اساس آموزههای دینی و نایل شدن به علوم انسانی اسلامی، مهمترین دستاورد، پایان دادن به انحصارگرایی غربیان در علوم انسانی است
- کلمات کلیدی:نیازسنجی، علوم انسانی اسلامی، رویکردهای علم دینی، نظریهپردازی، برنامۀ درسی
- محل انتشار:مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره (21)، شماره (70)، سال (2017-5) ، صفحات (19-46)
- پیوند مقاله
پاره حقیقتگویی درتحلیل گفتمان انتقادی تربیت جنسی نظام آموزشی ایران
- عنوان:پاره حقیقتگویی درتحلیل گفتمان انتقادی تربیت جنسی نظام آموزشی ایران
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی
- چکیده:هدف اصلی این نوشتار، نقد مقاله “تحلیل گفتمان انتقادی تربیت جنسی در نظام آموزش وپرورش ایران )وضعیت موجود( مبتنی بر اسناد مکتوب” میباشد. بر اساس نتایج به دست آمده، مهمترین نقاط قوت و ضعف مقاله موردنظر را چنین می توان برشمرد: دست آورد مثبت و سترگ مقاله، ایجاد گفتمان ضرورت توجه به مسائل و نیازهای جنسی دانش آموزان به ویژه با توجه به محیط به شدت نابسامان و تحریک های کنونی است. با توجه به یافته ها و پیام های ضمنی این مقاله، آموزش وپرورش سیاست کتمان حقایق جنسی و عدم توجه کافی به نیازهای مذکور را در پیش گرفته است. بنابراین، نتایج این مطالعه، تلنگری جدی به مسئولان متقی و خدوم آموزش و پرورش به منظور بازاندیشی در مواجهه صحیح با مسائل جنسی به شمار می آید. باوجود این، مقاله با پذیرشِ بنیانی نادرست و غفلت از نگاه اسلامی به امر جنسی، بخش عمده ای از حقیقت را نادیده گرفته و در "پاره حقیقت گویی آشکاری" در غلتیده است و این امر، عمده ترین نقطه ضعف مقاله به شمار مقاله می آید. در تربیت جنسی چهار گفتمان محافظه کار، لیبرال، پست مدرن وجود دارد و سه گفتمان اخیر بر آزادسازی روابط شنیع تأکید میکنند. چراکه اگر بر اساس بنیان ضیق و انتقادی به ناچار باید تسلیم گفتمان محافظه کار (یا به تعبیر مؤلف بدبینانه) شویم. به بیان دیگر، براساس مدلولات بخش های ناصواب مقاله، چنانچه متصدیان تعلیم وتربیت نمی خواهند امر جنسی را به غریزه ای حیوانی فرو کاهند، به ناچار باید رویکرد رقیب را بپذیرند؛ رویکردهایی که زندگی انسانی، اخلاقی و بافضیلت را در همجنس خواهی و سایر روابط حیوانی جستجو می کنند!
- کلمات کلیدی:تربیت جنسی، نظام آموزشی ایران، برنامه درسی
- محل انتشار:پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت، دوره (8)، شماره (1)، سال (2018-8) ، صفحات (160-173)
- پیوند مقاله
افول ارزشهای عفاف و حجاب در دانشکده پزشکی (یک مطالعه پدیدارشناسی)
- عنوان:افول ارزشهای عفاف و حجاب در دانشکده پزشکی (یک مطالعه پدیدارشناسی)
- نویسندگان:معصومه محمد حسین زاده - محمود سعیدی رضوانی - مقصود امین خندقی - بهروز مهرام - علی تقی پور
- چکیده:این مطالعه با هدف کشف تجارب زیسته دانشجویان درزمینۀ برنامهدرسی پنهان عفاف و حجاب دانشکده پزشکی مشهد و با استفاده از شیوه پدیدارشناسی انجام شد. ابزار گردآوری داده مصاحبه نیمهساختاریافته بود. بهصورت نمونهگیری هدفمند با 25 نفر از دانشجویان، مصاحبه انجام شد. داده-های جمعآوریشده به شیوه کیفی و با استفاده از نرمافزار Maxq در سه مرحله (کدبندی آزاد، محوری و انتخابی) کدبندی و تحلیل شد. اعتبار و صحت یافتهها بر اساس بررسی مجدد دادهها توسط شرکتکنندگان پژوهش، استفاده از همتایان پژوهشی، سه سویه سازی بررسی و تائید شد. نتایج نشان داد که یادگیریهای دانشجویان درزمینۀ عفاف و حجاب طی تحصیل در دانشکده پزشکی مشهد، در برخی از موارد در تضاد با اهداف برنامهدرسی رسمی بوده بهگونهای که حساسیتهای مذهبی و فرهنگی برخی از دانشجویان در خصوص توجه و رعایت حدومرزهای پوشش اسلامی و تعامل با جنس مخالف تا حدی کاهشیافته و رعایت آن کمرنگتر شده است. به نظر میرسد که مسئولین باید توجه بیشتری به نقش برنامهدرسی پنهان و یادگیریهای ناآشکار حاصل از آن بهویژه درزمینۀ عفاف و حجاب داشته باشند و تلاش نمایند از ظرفیتهای موجود در این زمینه جهت نهادینهسازی عفاف و حجاب استفاده نمایند.
- کلمات کلیدی:برنامهدرسی پنهان، عفاف، حجاب، اخلاق پزشکی
- محل انتشار:تربیت اسلامی، سال (2019-1)
- پیوند مقاله
تفسیر تربیتی به مثابه رشته علمی: در جستجوی گونه شناسی شمول گرایانه و جامع از تفسیر تربیتی
- عنوان:تفسیر تربیتی به مثابه رشته علمی: در جستجوی گونه شناسی شمول گرایانه و جامع از تفسیر تربیتی
- نویسندگان:مقصود امین خندقی - فاطمه سادات جعفرنیا
- چکیده:با طرح موضوع «تفسیر تربیتی» در دهههای اخیر در عرصه علوم حوزوی و علوم تربیتی، آثار متعددی درباره انواع و طبقهبندی آن نگاشته شده است؛ ولی تاکنون هیچیک از این آثار، بهصورت اختصاصی به بررسی گونهشناسیها و انواع تفسیر تربیتی بهطور همهجانبه نپرداخته است. این پژوهش با هدف بررسی انواع مختلف تفسیر تربیتی و ارائه طبقهبندی مفهومی شمولگرایانه و جامع بهمنظور معرفی تفسیر تربیتی بهعنوان یک رشته علمی انجام شد. تحقق این هدف، طی دو مرحله اصلی، پیگیری شد: در مرحله نخست، دیدگاههای موجود درباره انواع تفسیر تربیتی احصاء، شرح، نقد و بازنگری شدند؛ در مرحله دوم، پس از ارائه طبقهبندیهای جدید، از طریق باهمنگری طبقهبندیهای جدید و بازنگری طبقهبندیهای موجود به ارائه گونهشناسی جامع و شمولگرایانه از تفسیر تربیتی براساس معیارهای متعدد اقدام شد. سرانجام، براساس سه شاخصه اساسی هر رشته علمی −غایت، موضوعات و مسائل، و روش− تفسیر تربیتی بهمثابه یک رشته علمی مطرح میشود که براساس سه شاخص یادشده، گونهشناسی شمولگرایانه و جامع جدید و متمایز دیگری از تفسیر تربیتی ارائه شد. این پژوهش میتواند با نمایاندن افقها و اضلاع و برداشتهای جدید از تفسیر تربیتی، سمت و سوی جدیدی در حوزههای پژوهشی و آموزشی ایجاد کند.
- کلمات کلیدی:تفسیر تربیتی، گونه شناسی، طبقه بندی، نظریه پردازی، علم دینی، رشته علمی
- محل انتشار:تربیت اسلامی، دوره (14)، شماره (28)، سال (2019-4) ، صفحات (195-219)
- پیوند مقاله
نقد نظریه تربیت اسلامی: «نگاهی دوباره به تربیت اسلامی» در بوته نقد
- عنوان:نقد نظریه تربیت اسلامی: «نگاهی دوباره به تربیت اسلامی» در بوته نقد
- نویسندگان:حسین باغگلی - امیر غنوی
- چکیده:هدف مقاله حاضر نقد و بررسی کتاب «نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (جلد اول)» اثر آقای دکتر خسرو باقری است. روش مورد استفاده در نقد کتاب نقد درونی بود و در این زمینه کتاب در سه حوزه: 1)روش شناختی؛ 2) ساختاری و 3) محتوایی؛ مورد بررسی قرار گرفت. در نقد روش شناختی؛ سه محور: عدم توجه قابل قبول به ارکان دینی در فهم رویکرد دین به «تربیت»؛ تاکید بر مبانی انسان شناختی و غفلت از سایر مبانی مورد توجه در جریان «تربیت اسلامی» و تفکیک «تعلیم» و «تربیت» و پذیرش اصالت برای هر یک از آنها، مورد بررسی قرار گرفت؛ در نقد ساختاری؛ سه محور: بررسی ربط منطقی فصول؛ اصرار به مرحله بندی سنی در تربیت و تحلیل و ترکیب نامناسب ویژگی های انسان بررسی شد و در بخش محتوایی دو محور: تحدید تعریف «تربیت» و انحراف از معنای توافقی تربیت و خَلط میان «تربیت» و «اخلاق» مورد تحلیل و نقد قرار گرفت. یافته های مطالعه انتقادی کتاب نشان داد، به رغم اینکه ظاهراً الگوی جدید و بدیعی در پرداختن به تربیت، مطرح شده است، اما محدودیت های موجود در حوزه روش شناختی و الگوی مورد استفاده مولف در کشف تعریف تربیت و صورت بندی آن، نشان دهنده آن است که نه تنها نوآوریِ کارآمدی صورت نگرفته است، بلکه با نگاه محدود به عناصر موثر در تربیت و خَلط میان دو حوزه «تربیت» و «اخلاق»؛ کارکردهای دقیق «تربیت» نیز با چالش مواجه شده است، به طوری که مزیت های رقابتی آن برای گفتگو با رویکردهای رقیب در دنیای معاصر را به شدت با چالش مواجه نموده است.
- کلمات کلیدی:تربیت اسلامی، تربیت، اخلاق، مطالعه انتقادی
- محل انتشار:پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، دوره (27)، شماره (43)، سال (2019-9) ، صفحات (5-26)
- پیوند مقاله
زیستنامه شهدا و لایههای ذهنی مخاطبان: ربایشها، رانشها، رویشها
- عنوان:زیستنامه شهدا و لایههای ذهنی مخاطبان: ربایشها، رانشها، رویشها
- نویسندگان: محمود سعیدی رضوانی - فاطمه غلامی
- چکیده:هدف پژوهش حاضر کندوکاو لایههای ذهنی مخاطبان زیستنامههای شهدا بوده است و این امر با توجه به اهمیت الگوپذیری از شهدا، زنده نگاهداشتن نام و یاد آنها و نقش خاص آن بزرگمردان در پیشبرد اهداف تربیتی، ضرورتی آشکار است. در این پژوهش کاربردی، زیستنامۀ سه شهید انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و مدافع حرم، با روش نمونهگیریِ کیفی«با حداکثر تنوع»، در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد توزیع گردید و پس از انجام مصاحبههای نیمه ساختاریافته، در خصوص کتاب مطالعه شده، تجزیهوتحلیل دادهها به روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، انجام شد. در طی این پژوهش که با روش پدیدارشناسی صورت پذیرفت، 486 مفهوم کشف گردید که بر اساس معنا، ماهیت، ارتباط و تناسب مفهومی، در قالب 32 مقوله جای گرفت. نتایج نهایی نیز، تحت عنوان هشت مضمون بینشی نگرشی، اعتقادی اخلاقی، فرهنگی اجتماعی و فنی ساختاری، در دو محور ربایشی و رانشی، طبقهبندی شد. این عوامل ربایشی و رانشی، عمدتاً ناظر به محتوای زیستنامهها و کیفیت عملکرد و پردازش نویسندگان، راویان و سایر دستاندرکاران بوده است. همچنین تحلیلی از رویشهای (آموزههای تربیتی) این زیستنامهها نیز، در سه بُعد شناختی، عاطفی و عملی، ارائه گردید. نتایج پژوهش صورت گرفته، حاکی از آن است که مطالعه زیستنامههای یادشده، درمجموع، در اکثر مخاطبان، نوعی ربایش نسبت به این زیستنامهها و نیز آرمانهای شهدا ایجاد نموده و در برخی از آنان نیز، موجب تصمیمگیری قاطع و انجام کنشهای متناسب با آرمانهای تربیتی یادشده، گردیده است؛ اما در لایههای ذهنیِ درصد کمتری از مخاطبان، نوعی رانش نسبت به مطالعه زیستنامهها، ایجاد شده است و این امر بهویژه در مورد زیستنامههایی که، ازلحاظ فنون ساختاری و نگارشی داستاننویسی و خاطرهنویسی قوی نبودند؛ حساسیت لازم را در کیفیت و کمیت محتواها نداشتند و یا سعی غیرمنطقی در قهرمان سازی داشتند، مشهود است.
- کلمات کلیدی:زیستنامه، شهید، ربایشها، رانشها، رویشها، آموزههای تربیتی
- محل انتشار:پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، دوره (29)، شماره (53)، سال (2022-2) ، صفحات (123-164)
- پیوند مقاله
تجربه مردم از زیست در بحران: کرونا از واکنش دیرهنگام تا تصمیم درست و اجرای ضعیف بحران
- عنوان:تجربه مردم از زیست در بحران: کرونا از واکنش دیرهنگام تا تصمیم درست و اجرای ضعیف بحران
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی - فاطمه غلامی
- چکیده:در مسئله بحرانی و پیچیده ویروس کرونا، جهان با یک ابرمسئله غیرساختاریافتهای، در ابعاد گوناگون روبرو شد و زندگی فردی، اجتماعی و فرهنگی اکثر کشورها را تحتتأثیر قرار داد. کشور ایران نیز، پذیرای این میهمان ناخوانده شد و همزمان با ورود این ویروس ناشناخته، حوزههای گستردهای در کشور دچار ابهام و سردرگمی شدند. بنابراین با پدید آمدن این شرایط خاص و خطر تهدیدات جانی و روانی مردم، دولتمردان در جهت مدیریت کشور و کنترل سلامت همگانی، وضعیت اضطراری را اعلام نمودند و اقداماتی از جمله اجرای محدودیتها در بخشهای مختلف و طرح قرنطینه خانگی را در دستور کار خود قرار دادند. مطالعه حاضر به بررسی چگونگی عملکرد دولت در اوایل شیوع ویروس کرونا (اسفند 1398 الی فروردین 1399؛ همزمان با ایجاد و اجرای محدودیتها و اجرای طرح قرنطینه خانگی) و میزان موفقیت دولتمردان از نظر مردم، پرداخته است. افراد مشارکتکننده در این پژوهش کیفی، که 222 نفر بودند، در قالب پرسشنامه باز پاسخ، در خصوص چگونگی مدیریت دولت، در زمینۀ شیوع کرونا اظهارنظر نمودند. طبق پژوهش حاضر، در مجموع 441 مفهوم شناسایی و نامگذاری شد که در قالب 25 مقوله و 5 مضمون و 2 محور جای گرفت. یافتهها حاکی از آن است که حدود 52 درصد از مشارکتکنندگان، دولت را در مدیریت بحران ناشی از شیوع کرونا، ناموفق دانستهاند. حدود 37 درصد نظر بینابین و ممتنع در این خصوص ارائه نمودند و حدود 11 درصد نیز، دولت را در مهار بحران کاملاً موفق ارزیابی کردند. بنابراین سه مضمون ناکارآمدی دولت در مواجهه اولیه، ناکارآمدی دولت در تصمیمگیریها و ناکارآمدی دولت در اجرا، در محور عدمِموفقیت دولت در مهار بحران، جای داده شد و دو مضمون کارآمدی دولت در جهت کنترل بحران و کارآمدی ملی در جهت کنترل بحران نیز، جزء محور موفقیت دولت در مهار بحران لحاظ گردید.
- کلمات کلیدی:کروناویروس، قرنطینه خانگی، مدیریت بحران
- محل انتشار:اخلاق، الهیات و بلایای فراگیر ، 2020-09-14
- پیوند مقاله
ماهیت گفتمانسازی آموزه های انقلاب اسلامی و ویژگیهای آن در برنامههای درسی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران
- عنوان:ماهیت گفتمانسازی آموزه های انقلاب اسلامی و ویژگیهای آن در برنامههای درسی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران
- نویسندگان:حمیده پاکمهر - مقصود امین خندقی - سیدجواد قندیلی - محمود سعیدی رضوانی
- چکیده:مطالعه حاضر با هدف بررسی چیستی گفتمان سازی آموزه های انقلاب اسلامی در برنامه های درسی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و ویژگی های آن صورت گرفته است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیلی است. جامعه تحلیلی کلیه پایگاههای اطلاعاتی مرتبط با موضوع تحقیق بوده که ابتدا شناسایی و سپس به صورت هدفمند و عمیق مطالعه و بهطور مستمر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. که در این پژوهش ابتدا ماهیت و چیستی گفتمانسازی تبیین و ده ویژگی اساسی با تأکید بر ایدئولوژی، شناسایی دالهای شناور نما و متناقض با ایدئولوژی، توجه به فطرت، دارا بودن وجهه اجتماعی، برنامهریزی، هژمونی سازی، مطالبه گری، قابل دسترسسازی، گفتمانسازی به مثابه فناوری قدرت نرم و توجه به اقتضائات سیاسی-اجتماعی احصا گردید. علاوه بر این پیامدهای نظری حاصل از رویکرد گفتمانسازانه در برنامههای درسی از دو منظر کلان/اساسی و فنی/ویژه و همچنین پیامدهای عملیِ آن از حیث تأثیر رویکرد مذکور بر سه حوزه شناخت، نگرش و عملکرد فراگیران در مواجهه با آموزههای انقلاب اسلامی و افزایش قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق برنامههای درسی بررسی گردید..
- کلمات کلیدی:گفتمان سازی، ایدئولوژی، آموزه، انقلاب اسلامی، برنامه درسی، آموزش و پرورش، جمهوری اسلامی ایران
- محل انتشار:مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، دوره (2)، شماره (2)، سال (2017-12) ، صفحات (7-40)
- پیوند مقاله
عوامل نادیده انگاشتن دستورالعملهای ایمنی در دوره قرنطینه خانگی
- عنوان:عوامل نادیده انگاشتن دستورالعملهای ایمنی در دوره قرنطینه خانگی
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی - فاطمه غلامی - ندا سعادت شاقی
- چکیده:پدیده ویروس کرونا در کشور ما و بلکه تمام جهان، در قالب یک بحران بهداشتی و بلکه اجتماعی، ظاهر شد. گذر از این بحران، نوعی همکاری همهجانبه آحاد مردم را میطلبید. از اینرو، از عمومِ مردم تقاضای همکاری برای رعایت اصول ایمنی و جلوگیری از گسترش تأثیر این ویروس شد. مطالعه حاضر به عوامل عدم رعایت اصول مذکور، از جمله قرنطینه خانگی در دهه دوم اسفند 1398 الی دهه سوم فروردین 1399، از سوی افراد خاطی پرداخت. افراد مشارکتکننده در این پژوهش کیفی در قالب پرسشنامه باز پاسخ، به این سؤال محوری پاسخ دادند که چرا برخی افراد دستورالعملهای ایمنی و بهداشتی را نادیده میگیرند و به آن بیتوجهی میکنند؟ یافتهها حاکی از آن بود که معضلات اخلاق اجتماعی، مشکلات روانشناختی، نقص ایمان، نقص دانش و آموزش، مسائل فرهنگی، اقتصادِ بیمار و ضعف فرماندهی، مضامینی بودند که توانستند از دادههای حاصل از مصاحبهها با ۲۲۲ مشارکتکننده انتزاع شوند.
- کلمات کلیدی:کروناویروس، دستورالعمل ایمنی، قرنطینه خانگی
- محل انتشار:چالش کرونا و زندگی مومنانه ، 2020-10-20
- پیوند مقاله
رهیافتی فقهی بر چیستی حکم تربیت جنسی بر اساس ادلة عام و خاص تربیت
- عنوان:رهیافتی فقهی بر چیستی حکم تربیت جنسی بر اساس ادلة عام و خاص تربیت
- نویسندگان:سیدمصطفی فرع شیرازی - کریم عبدالهینژاد - محمود سعیدی رضوانی - علیرضا عابدی سرآسیا
- چکیده:پس از تتبع در متون دینی و آداب و آموزههای مختلف در زمینة تربیت جنسی، اهتمام و توجه خاص شارع مقدس به این مسئله نمود مییابد. بیشتر آموزههای تربیتی جنسی در کتب حدیثی و فقهی، در ذیل ابوابی همچون نکاح و ولادت و حضانت و ولایت و لباس نمازگزار و پوشش و نگاه آورده شده است. وجود چنین مسائلی بیانگر اهمیت این مسئله در شریعت است. در مواجه با این آداب دینی این سؤال مطرح میشود که آیا تربیت جنسی فرزندان، جایز و راجح است؟ یا اهتمام و توجه شارع به مقولة تربیت جنسی چنان است که میتوان گفت انجام این مقوله تربیتی بر متولیان آن یک واجب شرعی است؟ برای پاسخدادن به این سؤالها، دو دسته ادلة نقلی به همراه آراء فقها بررسی میشوند: اول ادله عامّی که ناظر بر اصل تربیت است، دوم ادلة خاصّی که مستقیماً ناظر به تربیت جنسی است. لازم به ذکر است روش تحقیق در این نوشتار تحلیلی ـ توصیفی و روش گردآوری مطالب کتابخانهای است.
- کلمات کلیدی:ادلة تربیت، تربیت جنسی، حکم تربیت، وجوب تربیت
- محل انتشار:فقه و حقوق خانواده، دوره (25)، شماره (73)، سال (2020-12) ، صفحات (27-54)
- پیوند مقاله
دانشنامه تربیت جنسی
- عنوان:دانشنامه تربیت جنسی
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی
- چکیده:متخصصان و دستاندرکاران و پدر و مادران در مسئله تربیت، با موجودی مواجه هستند، که پیچیدهترین و بلندمرتبهترین خلقت پروردگار است. چراکه موضوع تربیت، یعنی انسان، دارای ساحتهای وجودی متنوعی است که در کمالِ یکپارچگی و هماهنگی، این زیباترین را به چشم میکشاند. این ساحتهای وجودی و گاه عملکردی، مبحثی با عنوان ابعاد تعلیموتربیت را پدید آورده است: ابعاد «جسمی، عقلانی، عاطفی»؛ یا ابعاد «ذهنی، جسمی، روحی و نفسانی»؛ یا وجوه «اعتقادی اخلاقی و عملی» و در سند تحول آموزشوپرورش ساحتهای اعتقادی، عبادی واخلاقی، اجتماعی-سیاسی، علمی و فناوری، اقتصادی و حرفهای، زیباییشناختی و هنری، زیستی و بدنی. موارد یادشده، اگرچه بهظاهر بهعنوان ابعاد یا ساحتها یا قلمروهای تربیت نامگذاری شدهاند؛ اما درواقع حکایت از تعریفِ انسانها از ابعاد وجودی خودشان که موهوبِ خدای متعال است دارند. در این میان، وجود دو قوۀ شهوت و غضب در انسانها به دلایل زیر، ابعادی از انسان را تصویر میکند که نیاز به تأمل بیشتری در مقولهبندیِ ابعاد انسان (تربیت) و ورود بسیار جدیتر و پرداخت به این دو قوه را در اسناد بالادستی تکلیف مینماید. قوۀ غضب بهعنوان یک ودیعۀ الهی در انسانها، در دفاع از دین، وطن، ناموس و مال، بهشدت گرهگشا است و غریزۀ جنسی اساساً از عوامل کاملاً اصلی بقایِ نسل انسان! و نیز ابزار بسیار مؤثری -و بلکه اساسیترین آنها- برای ایجاد نشاط در زندگی است. در کنار این ضرورتهای کاملاً بدیهی برای بشریت، شواهد تاریخی و روزانه بشریت نشان میدهد، این دو قوه، بهدلیل قدرتمندی فوقالعاده، زمانی که از مسیر عقل و فطرت خدادادی، خارج شدهاند، موجبِ بزرگترین مسائل شدهاند. با لحاظِ آنچه بیان شد، وجودِ میل جنسی در انسان، یک ودیعه الهی است؛ اما لازم است آدمیان، تربیت جنسی شوند؛ یعنی«نحوه مواجهه صحیح با این میل را بیاموزند».
- کلمات کلیدی:تربیت جنسی، دانشنامه
- محل انتشار:دانشنامه ایرانی برنامه درسی، دوره (16)، شماره (5)، سال (2021-3) ، صفحات (1-18)
- پیوند مقاله
سن تأثیرپذیری جنسی در فرزندان
- عنوان:سن تأثیرپذیری جنسی در فرزندان
- نویسندگان:سیدمصطفی فرع شیرازی - کریم عبدالهینژاد - محمود سعیدی رضوانی - علیرضا عابدی سرآسیا
- چکیده:از جمله مسائلی که در مقوله تربیت جنسی مورد توجه قرار گرفته است سنّ آغازین تأثیرپذیری جنسی در افراد است. اندیشمندان علوم تربیتی با رویکردها، مبانی و روشهای مختلف به سراغ این مسأله رفته و به دنبال پاسخی برای آن هستند. یافتن پاسخ برای این مسأله خود سبب رفع این چالش میشود که اساسا مقوله تربیت جنسی را از کدام مرحله رشدی فرزندان باید آغاز کرد. حال سوال اصلی این پژوهش این است که آیا بر اساس رویکرد فقهی و استنباطی میتوان از متون قرآنی و روایی به کشف سنّ تأثیرپذیری جنسی در انسان دست یافت و بگوییم فرزندان از این دوره دارای تحریک پذیری و تأثیر پذیری جنسی هستند؟ برای جواب به این سوال، متون قرآنی و روایی مربوط به این موضوع را به روش کتابخانهای جمع آوری کرده و آنها را در ذیل آرای فقهاء به روش تحلیلی – توصیفی مورد بررسی قرار میدهیم.
- کلمات کلیدی:تربیت جنسی، ممیّز، غریزهی جنسی، فقه، تأثیرپذیری جنسی، کودکی دوم
- محل انتشار:جستارهای فقهی و اصولی، دوره (7)، شماره (24)، سال (2021-10) ، صفحات (191-222)
- پیوند مقاله
بررسی پدیدارشناسانۀ پیشرانها و چالشهای رعایت عفاف در دانشجویان پسر دانشگاه فردوسی مشهد
- عنوان:بررسی پدیدارشناسانۀ پیشرانها و چالشهای رعایت عفاف در دانشجویان پسر دانشگاه فردوسی مشهد
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی - فاطمه غلامی
- چکیده:...
- کلمات کلیدی:...
- محل انتشار:...
- پیوند مقاله
دانشجویان و کنشهای پوشش: لغزش، نرمش، ارزش
- عنوان:دانشجویان و کنشهای پوشش: لغزش، نرمش، ارزش
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی - فاطمه غلامی
- چکیده:مطالعۀ حاضر، به واکاوی تفسیر دانشجویان دختر، نسبت به حجاب و پوشش پرداخته است. مشارکتکنندگان که 30 دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد بودند، به روش پدیدارشناختی و نمونهگیری هدفمند از نوع «حداکثر تنوع»، مورد مصاحبههای نیمهساختاریافته قرار گرفتند. عبارتهای بیانشده از سوی آنان، در قالب 568 مفهوم، 44 مقوله و 9 مضمون قرار گرفت. با بررسی تجارب زیستۀ افراد، یافتهها، در سه محور اصلی «لغزش نسبت به حجاب»، «نرمش نسبت به حجاب» و «ارزش نسبت به حجاب» جای گرفتند. سه مضمون استنباطشده در محور اول، شامل لغزش دانشی بینشی، لغزش روانی هیجانی و لغزش فرهنگی تربیتی و مضامین محور دوم نیز، نرمش فرهنگی اجتماعی و باور به حجاب حداقلی بود. ارزش دانشی بینشی، ارزش دینی قانونی، ارزش فرهنگی اجتماعی و عوامل ارزشمندی حجاب نیز، بهعنوان چهار مضمون محور سوم کشف شدند. تلاش به امکان جمعِ دینداری و عفت با کشف حجاب، در گروه لغزشکار و تأثیر برخی تجارب فردی و عینی در گزینش حجاب کامل، از مهمترین یافتهها بود. همچنین، پیشنهاداتی هم، جهت گسترش حجاب، از سوی مشارکتکنندگان عنوان شد.
- کلمات کلیدی:حجاب، لغزش، نرمش، ارزش
- محل انتشار:فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، دوره (16)، شماره (56)، سال (2022-2) ، صفحات (93-127)
- پیوند مقاله
دو رویۀ تعامل ایرانیان با کرونا و قرنطینه خانگی
- عنوان:دو رویۀ تعامل ایرانیان با کرونا و قرنطینه خانگی
- نویسندگان:محمود سعیدی رضوانی - فاطمه غلامی
- چکیده:...
- کلمات کلیدی:...
- محل انتشار:...
- پیوند مقاله
واکاوی و تبیین جایگاه سه رویکرد فکری منطق ذهنی، الگوی ذهنی و راهبردهای استدلالی در فرایند اطلاعیابی کاربران
- عنوان:واکاوی و تبیین جایگاه سه رویکرد فکری منطق ذهنی، الگوی ذهنی و راهبردهای استدلالی در فرایند اطلاعیابی کاربران
- نویسندگان:فاطمه ذاکری فرد , شعله ارسطوپور , سیدرحمت اله فتاحی , بختیار شعبانی ورکی
- چکیده:رفتار اطلاعیابی نوعی فعالیت شناختی است که هنگام رویارویی افراد با شرایط عدم اطمینان رخ میدهد. طی این فرایند، فعالیتهای ذهنی و شناختی همانند تفکر و استدلال بر مراحل مختلف اطلاعیابی تاثیرگذار است، به طوریکه چگونگی درک افراد از مسئله و چگونگی حل آن (رسیدن به پاسخ مطلوب) مرتبط با این توانایی است؛ ازاینرو، میتوان ادعا کرد افراد هنگام تعامل با نظامهای جستجو و بازیابی اطلاعات و تصمیمگیری در هر مرحله از این فرایند تحت تاثیر شیوه استدلال ذهنی و رویکرد تفکر خود بوده و تا رسیدن به هدف ممکن است بارها اقدام به تکرار، تغییر عبارت جستجو و یا انجام جستجوی جدید نمایند. ازاینرو در نوشتار حاضر، هدف بررسی، تبیین نظری و مقایسه سه رویکرد نظری منطق ذهنی، الگوهای ذهنی و راهبردهای استدلالی در فرایند اطلاعیابی کاربران است. در این پژوهش از تفسیر متون بعنوان روش مطالعه استفاده شده است. این متون شامل کتابها و مقالههای مربوط به رویکردهای نظری منطق ذهنی، الگوهای ذهنی و راهبردهای استدلالی و همچنین الگوهای اطلاعیابی است. در مرحله اول، با الهام از الگوی عمومی خوانش نظریهها؛ گزارهها، مفروضهها، شواهد پشتیبان و جهتگیریهای عملی، نظریههای مورد مطالعه بررسی؛ آنگاه براساس مطالب بیان شده، مولفههای مطرح در هر رویکرد نظری مشخص، استخراج و مقایسه شد. در مرحله دوم، برای انتخاب بستر مناسب، منابع مرتبط با الگوهای اطلاعیابی مختلف مورد بررسی قرارگرفت. ازآنجاییکه الگوی شریت، یکی از مهمترین الگوهایی است که تلاش نموده است مهارتهای شناختی دخیل در فرایند اطلاعیابی همانند استدلال را در هریک از مراحل فرایند اطلاعیابی مشخص کند، ازاینرو این الگو، به عنوان بستر مناسبی برای مقایسه و انطباق سه رویکرد نظری منطق ذهنی، الگوهای ذهنی و راهبردهای استدلالی در مراحل مختلف فرایند اطلاعیابی انتخاب شد. یافتهها نشان داد هریک از رویکردها به تنهایی جامعیت لازم برای واکاوی فرایند اطلاعیابی را دارا نیست.در نهایت با توجه به مفروضات و مولفههای هریک از این رویکردها و همچنین کاربرد قواعد منطق، بررسیها نشان داد رویکرد راهبرد استدلالی نسبت به رویکردهای دیگر میتواند به شکل جامعتری کنشهای افراد در هر یک از مراحل فرایند اطلاعیابی را توصیف و تبیین نماید.
- کلمات کلیدی:رفتار اطلاعیابی, منطق ذهنی, الگوهای ذهنی, راهبردهای استدلالی, الگوی اطلاعیابی
- محل انتشار:پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات- Iranian Journal of Information Processing Management, سال (2023-12) , صفحات (1-35)
- پیوند مقاله
واکاوی زمینههای نگارش اولین کتب فضائل اهل البیت در آثار معتزله
- عنوان:واکاوی زمینههای نگارش اولین کتب فضائل اهل البیت در آثار معتزله
- نویسندگان:مرتضی ایروانی نجفی , سیدرضا مهدوی , حسن نقی زاده
- چکیده:روایات فضائل اهلبیت(ع) بعد از رحلت پیامبر اکرم (ع) دستخوش حوادث مختلفی گردیـد و مسئله جانشینی رسول االله(ع) تاثیر بسزایی در عـدم نقـل ایـن دسـته از روایـات را در میـان محدثان اهلسنت بر خلاف محدثان شیعه ایفا میکرد. اما با این حال با شروع قرن سوم هجری روایات فضائل اهل بیت (ع) خصوصا امام علی(ع) که قبل از این زمـان بـه صـورت جسـته و گریخته در برخی از منابع اهلسنت نقل میشد به صورت کتـاب مسـتقل بـه نگـارش درآمـد. پرسش بنیادین این پژوهش، آن است که مهمتـرین زمینـههـای نگـارش اولـین کتـب مناقـب اهلبیت(ع) توسط معتزله چه بوده است؟ در این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی و پژوهش در منابع تاریخی و حدیثی، منشأ توجه محدثان معتزله به روایات فضائل اهل بیـت ( ع) و نگـارش کتاب مستقل در این موضوع مورد پژوهش قرار گرفت که بررسی زمینههای مختلف، بیانگر آن است: برداشته شدن قانون منع تدوین حدیث، ضعف و انحطاط بنی امیـه، روی کارآمـدن بنـی عباس با شعار (الرضا من آل محمد (ع))، پیگیری افضلیت امام علی (ع) توسـط مـامون بـرای جلب رضایت امام رضا (ع) و شیعیان، فضای سیاسی-اجتمـاعی بغـداد و ارتبـاط معتزلیـان بـا شیعیان خصوصا زیدیان، باقی بودن فضای مسموم بنی امیه و تعصبات عثمانیه، بیشترین تاثیر را در نگارش اولین کتب فضائل اهل بیت (ع) توسط ابوجعفر اسکافی معتزلی ایفا نموده است.
- کلمات کلیدی:فضائل, اهل بیت (ع), اهل سنت, معتزله, بغداد, اسکافی.
- محل انتشار:پژوهشنامه علوی, دوره (14), شماره (27), سال (2024-3) , صفحات (235-263)
- پیوند مقاله
تحلیل و بررسی آراء مفسران درباره - و لما ضرب ابن مریم مثلا -
- عنوان: تحلیل و بررسی آراء مفسران درباره - و لما ضرب ابن مریم مثلا -
- نویسندگان:حسین براتی , حسن نقی زاده , سهیلا پیروزفر
- چکیده:آیه 57 سوره زخرف، از مَثَلی حکایت دارد که مورد تمسخر و استهزاء مشرکان قرار گرفته و آنان با پیامبر(ص) به جدال پرداخته اند. مفسران در این که مراد از مَثَل زده شده چیست و این آیه چه معنا و مفهومی دارد، هم سو و هم صدا نبوده و دیدگاه هایی را مطرح ساخته اند که هر یک با نوعی چالش مواجه است. پژوهه حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی و انتقادی کوشیده است با بررسی این آیه و دیگر آیات و تحلیل تفاسیر و روایاتی که ذیل آیه مطرح است، مناسب ترین تفسیر را ارائه دهد. نتایج نشان می دهد که میان دو نوع روایت مربوط به سبب نزول، نوعی خلط، صورت گرفته و بی توجهی به این نکته، موجب شده تا فهم آیه دشوارتر شود. از این رو نقلی که مَثَل مورد نظر را به مشرکان و نه لزوما ابن زبعری منتسب می داند صحیح تر و در عین حال با سیاق و بافت خود آیات نیز سازگارتر است. همین نکته می تواند نقدی قرآنی، مبتنی بر بررسی روایات وارده بر مفسرانی که مَثَل زده شده را از جانب خداوند می دانند، به حساب آید.
- کلمات کلیدی:عیسی ابن مریم(ع), ضرب مَثَل, مشرکان, جدال, تفسیر
- محل انتشار:آموزه های قرآنی, دوره (20), شماره (38), سال (2024-3) , صفحات (1-28)
- پیوند مقاله
نقش جریان های سیاسی زیدیه در جعل و تحریف روایات مهدوی
- عنوان: نقش جریان های سیاسی زیدیه در جعل و تحریف روایات مهدوی
- نویسندگان:سیدمرتضی حسینی شیرگ , حسن نقی زاده , محمدحسن رستمی
- چکیده:چکیده بررسی نقش جریان های سیاسی مدعی مهدویت می تواند به مشخص کردن مجعولات وارد شده از سوی سیاسیون به روایات مهدوی کمک کند و به پالایش هرچه بیشتر روایات این حوزه بینجامد. ظهور مدعیانِ مهدویِ فراوان در زیدیه نشان از آن دارد که مهدویت در این جریان از کارکرد سیاسی پررنگی برخودار بوده است. شواهدی از جعل و تحریف روایات مهدوی را می توان در این فرقه ردیابی نمود. مطالعه حاضر با بررسی منابع متقدم زیدیه و منابع حدیثی فریقین و مطالعه تاریخی سرگذشت مدعیان مهدویت در فرقه زیدیه، آن دسته از احادیث و ادعاهای مرتبط با مفاهیم و معارف مهدوی را که نیاز به تأمل بوده را شناسایی کرده است و با رویکرد تحلیلی- توصیفی، به دنبال ردیابی روایات جعلی است که توسط جریان سیاسی زیدیه جعل و یا مورد تحریف واقع شده اند. داده های این مطالعه که براساس تاریخ ظهور مدعیان مهدویت در زیدیه دسته بندی شده است، بیانگر گونه هایی از جعل و تحریف در روایات و معارف مهدوی است، که جریانهای «زید بن علی» و «نفس زکیه»، از مهم ترین آنهاست. در این میان نقش جریان «نفس زکیه» بسیار پررنگ تر است. هم چنین پیرامون روایات فضیلت آخرالزمانی طالقان و احادیثی با طَرف «اسمه اسم نبیٍ» گمان دست داشتن زیدیان در جعل آن می رود.
- کلمات کلیدی:مهدویت, زیدیه, حدیث جعلی, سیاست.
- محل انتشار:حدیث پژوهی, دوره (15), شماره (30), سال (2023-12) , صفحات (7-40)
- پیوند مقاله
تصحیح اسناد ضعیف مشیخه التهذیب با اسناد معتبر در الفهرست شیخ طوسی ره) در دیدگاه آصف محسنی
- عنوان:تصحیح اسناد ضعیف مشیخه التهذیب با اسناد معتبر در الفهرست شیخ طوسی ره) در دیدگاه آصف محسنی
- نویسندگان:سعیده محسنی , محمدحسن رستمی , حسن نقی زاده
- چکیده:تصرّف، تعویض و در نهایت «تصحیح سندی» یکی از روشهای مقبول در راستای ترمیم اسناد ضعیف روایات به شمار میآید. از مهمترین زمینههای اجرای روش مذکور، تصحیح اسناد ضعیف «مشیخه التهذیبین» با اسناد معتبر «الفهرست» است که بسیاری از رجالپژوهان با بهرهگیری از آن، بر شمار اسناد و طرق معتبر المشیخه افزودهاند؛ هرچند در نحوۀ به کارگیری این قاعده، یکسان عمل نشده و فرایند مشابهی را گذر نکرده است. آنچه در تصحیح اسناد ضعیف المشیخه مبنای اکثر رجالپژوهان قرار گرفته، واگذاری برخی طرق به الفهرست از جانب شیخ طوسی(ره) است. «آصفمحسنی» از رجالپژوهان معاصری است که تصحیح مذکور را با ارایۀ شواهدی از خود الفهرست دشوار دانسته و از چنین روشی در تصحیح اسناد بهره نبرده است. مهمترین دلیل وی، استفادۀ کثیر شیخ طوسی(ره) از عبارت «أخبرنا» در الفهرست است که مفادی فراتر از آگاهی از «اسامی» کتابها و اصلها به دنبال نداشته و بر دیگر روشهای تحمّل چون سماع، قرائت و ... دلالتی ندارد. آصفمحسنی برخی مویدهای استبعادی را نیز در ردّ تصحیح مذکور مطرح کرده است که نسبت به دیگر دلایل وی، از پشتوانۀ متقن نظری برخوردار نیست.
- کلمات کلیدی:تصحیح سندی المشیخه الفهرست آصف محسنی
- محل انتشار:علوم قرآن و حدیث, سال (2023-12)
- پیوند مقاله
انگاره اقتدای حضرت عیسی(ع) به حضرت مهدی(ع) در منابع حدیثی شیعه
- عنوان:انگاره اقتدای حضرت عیسی(ع) به حضرت مهدی(ع) در منابع حدیثی شیعه
- نویسندگان:حسین براتی , حسن نقی زاده , سهیلا پیروزفر
- چکیده:مسئله اقتدای حضرت عیسی (ع) به حضرت مهدی (ع) از جایگاه ویژهای در میان احادیث اسلامی برخوردار است. پژوهش حاضر میکوشد با روشی توصیفی-تحلیلی و با رویکردی تاریخانگارهای به بررسی این مسئله پرداخته و آن را با توجه به گفتمانهای حدیثی و رویکردهای مختلف محدثان شیعه بازخوانی کند و در عین حال به بررسی سندی آن نیز اهتمام ورزد. نتایج نشان میدهد این گزاره در دورههای مختلف و نزد دانشیان حدیثی شیعه به یک صورت نقل نشده و دستکم، چهار دوره گفتمانی را پشت سر نهاده است: ابتدا در کتاب منسوب به سلیم در ضمن گفتوگوی راهبی مسیحی با امام علی (ع) و همچنین گفتمانِ تفسیری-روایی کتب منسوب به علیبنابراهیم قمی و فرات کوفی مطرح میشود؛ سپس نزد عالمانی چون شیخ کلینی و شیخ طوسی جایگاه نهچندان پررنگ آن مشاهده میشود؛ با نقل گسترده آن توسط شیخ صدوق، دوره طلایی خود را طی میکند و تثبیت میشود؛ در دوره بعدی هم نزد محدثان متأخر، جنبه کارکردگرایانه آن و حضور آن در پیوند بیش از پیش با برخی مباحث اعتقادی غلبه میکند. هرچند این گزاره از نظر اصول حاکم بر علم رجال و درایه در میان روایات شیعه به اصطلاح صحیحالسند نیست، اما کثرت نقل آن به طرق مختلف در میان فریقین، ارزش آن را نشان میدهد.
- کلمات کلیدی:حضرت عیسی (ع), حضرت مهدی (ع), محدثان, انگاره, منابع روایی
- محل انتشار:مطالعات فهم حدیث, دوره (10), شماره (19), سال (2023-12) , صفحات (52-79)
- پیوند مقاله
حضرت عیسی(ع) در گفتمان حدیثی شیخ صدوق
- عنوان:حضرت عیسی(ع) در گفتمان حدیثی شیخ صدوق
- نویسندگان:حسین براتی , حسن نقی زاده , سهیلا پیروزفر
- چکیده:بخش قابلتوجهی از احادیث شیعه در باره شخصیت حضرت عیسی(ع)، تعالیم، اقوال و مناقشات پیرامون وی وارد شده اند. در این میان، تصویر یا انگاره این شخصیت الهی، در احادیث شیخ صدوق، جلوه ویژه تری دارد و توسط روایات نقل شده از جانب او، بیشازپیش وارد گفتمان حدیثی شیعه شده است. پژوهه حاضر می کوشد با روشی توصیفی-تحلیلی، تصویر ارائه شده از شخصیت حضرت عیسی(ع) را در ضمن احادیث نقل شده توسط عالم اخباری مکتب قم یعنی ابن بابویه نشان دهد و در ضمن، ارتباط و پیوند برخی از اندیشه های شیعه با حضرت عیسی(ع) را نمایان سازد. نتایج نشان می دهد، این احادیث از سویی در جهت شناختن هویت عیسی(ع) وارد شده اند و از سویی دیگر در پیوند وی با مسائل و اصول مهمی همچون توحید، نبوت و امامت مطرح گشته اند؛ لذا ارتباط وی با مسئله وصایت، مهدویت، فترت، بشارت به آمدن پیامبر اسلام، مسئله غلو و پاسخ به برخی شبهات مطرح شده از جانب برخی فرقه ها و مسائل دیگر، از جمله موضوعاتی هستند که از طرفی هویت حضرت عیسی(ع) و از طرف دیگر هویت-بخشی وی به برخی آموزه های شیعی را در احادیث نقل شده توسط ابن بابویه نمایان می سازد.
- کلمات کلیدی:حضرت عیسی(ع), ابن بابویه, حدیث شیعه, توحید, نبوت, امامت, مهدویت
- محل انتشار:معرفت ادیان, دوره (1), شماره (19), سال (2023-11) , صفحات (53-79)
- پیوند مقاله
ازخودکارآفرینی به شادیآفرینی: تحلیلِ روند برساختِ مثبتاندیشی در زیست-سیاست نئولیبرال و نقد مبانی اخلاقی آن
- عنوان:ازخودکارآفرینی به شادیآفرینی: تحلیلِ روند برساختِ مثبتاندیشی در زیست-سیاست نئولیبرال و نقد مبانی اخلاقی آن
- نویسندگان:اعظم مرادی , طاهره جاویدی کلاته جعفرابادی , بختیار شعبانی ورکی , ابوالفضل غفاری
- چکیده:این مقاله با هدف مقایسه انسانِ تربیتشده: در سوژۀ برساخته از گفتمان مثبتاندیشی نئولیبرال و اندیشۀ مولوی تدوین شده است و در روند تکوین خود، پس از مشخص کردنِ مفهوم مثبتاندیشیِ نئولیبرال، ابتدا با تحلیلِ خصوصیتِ اصلی سوژۀ نئولیبرال و پس از آن، با بررسی ویژگی اصلی سوژۀ مثبتاندیشِ نئولیبرال، نشان داده است که شادی ترویج شده در گفتمانِ مثبتاندیشی به عنوان نوعی سرمایۀ انسانی، تضاد بین نیروی کار و سرمایه در زیست-سیاستِ نئولیبرال را از بین برده است؛ چرا که در این گفتمان، به شادی، همچون یک واحد پولی یا سرمایۀ اولیه نگریسته شده و سوژۀ شادیآفرین که همزمان، هم سرمایهدار و هم کارگر است؛ با شناساییِ سرمایۀ اولیۀ خود، به تولیدِ شادیِ بیشتر مبادرت ورزیده و با این ذهنیت، انگیزۀ خود برای تلاش در لحظۀ حال را تأمین مینماید. علاوه بر این، بررسیِ تطور مفهوم شادی، از شادی قابلِ اندازهگیری به بهزیستی با هدفِ شکوفایی و همچنین تحلیلِ این مفاهیم در اندیشۀ مولوی نشان داده است که شادی از نگاه مولوی به معنای رضایت از زندگی با معیارهای قابل اندازهگیری همچون داشتن شغل و بیمه و به طور کلی رفاه تعریف شده در زیست- سیاست نئولیبرال نیست. از همه مهمتر آنکه شادی از نگاه مولوی، محصولِ شادی نبوده و مولودِ غم است و اساساً میزانِ بهرهوری هر چیز از انوار حق، عاملِ خوشی و انس با آن چیز است.
- کلمات کلیدی:مثبتاندیشی نئولیبرال, شادی, شکوفایی, کارآفرینِ خود, سوژۀ شادیآفرین, مولوی
- محل انتشار:پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت, سال (2025-3)
- پیوند مقاله
سازمان آموزشی, دوران سایه سازمان, دوران وابستگی, دوران تکاپوآفرینی
- عنوان:سازمان آموزشی, دوران سایه سازمان, دوران وابستگی, دوران تکاپوآفرینی
- نویسندگان:علی نوفرستی , بختیار شعبانی ورکی , رضوان حسین قلی زاده
- چکیده:در این مقاله با روش استنتاج منطقی روند تحول مفهوم سازمان آموزشی از زمان یونان باستان تاکنون مورد بررسی قرار گرفته، آنگاه بر پایه رویکرد عصب پدیدارشناسی معنای بدیل سازمان آموزشی ارائه شده است. بنابراین نخست تصریح شده است سازمان آموزشی در طول تاریخ دو دوره سایه (پریشانی) و وابستگی را پشت سرگذاشته است. در دوره اول که پیش از انقلاب صنعتی است سازمان آموزشی هنوز مشخصههای معین خود را ظاهر نکرده و آموزش به صورت پراکنده توسط نهادها و افراد مختلف صورت میپذیرفت. بعد از انقلاب صنعتی و پیدایش سازمانهای مختلف، سازمان آموزشی متاثر از نظریههای مدیریت و سازمان دولتی و صنعتی، ساختار و تعریف نسبتاً مشخصی دارد. در نتیجه مفهوم آن با ابتنا به همین نظریه ها تبیین شده است. در ادامه با بررسی سازمان آموزشی تکاپوآفرین که برآمده از نظریه عصب پدیدارشناسی به یادگیری و شناخت است به مفهومی بدیل از سازمان آموزشی پرداخته شد. در این تعریف عنصر «مکان» در محیط و جامعه بسط یافته، عنصر«زمان» محدودیت خود را از دست داده، عنصر «یادگیرنده» مبتنی بر شرایط، مسیر، زمان و مکان یادگیری تعریف شده ، عنصر «معلم» صرفاً یک انسان استخدامشده تلقی نشده و هر کس یا حتی چیزی است که فرایند یادگیری را برای شاگرد تسهیل کند و «روش آموزش-رهبری سازمان آموزشی» با تغییر از ایستایی به پویایی، از تک صدایی به چند صدایی و از تمرکز گرایی به تمرکز زدایی دچار تحول میشود. سازمان آموزشی تکاپوآفرین در پی آن است که عنصرهای «انسانیت» و «زندگی» را به عرصه آموزش و پرورش برگرداند.
- کلمات کلیدی:سازمان آموزشی, دوران سایه سازمان, دوران وابستگی, دوران تکاپوآفرینی
- محل انتشار:علوم تربیتی - شهید چمران اهواز, سال (2025-3)
- پیوند مقاله
گونهشناسیِ گزارههایِ تربیتی در احادیث
- عنوان:گونهشناسیِ گزارههایِ تربیتی در احادیث
- نویسندگان:رخساره قصوری درگاهی , طاهره جاویدی کلاته جعفرابادی , بختیار شعبانی ورکی , مجتبی الهی خراسانی
- چکیده:بهره گیـری از احادیـث در تحقیقـات تربیـت اسـامی، مسـتلزم شناسـایی ظرفیـت و دسـته بندی گزارههـای تربیتـی آنهاسـت تـا پراکندگـی و گسـیختگی مفاهیـم دینـی، انتخـاب و سـازماندهی سـلیقه ای آن و قـرار گرفتـن مفاهیم در جایگاه نامناسـب را کاهش دهـد. لذا بایـد از ورای پیچیدگی دلالـی و سـبکهای بیانـی متنـوع، بـه یافته هـای مطمئنـی از آموزه هـای تربیـت اسـامی دسـت یافـت تـا ظرفیـت مفهومـی احادیـث در عرصه هـای گوناگـون ناظر بـه تربیت، اعـم از: اسـتنباط و فتـوا، نظامسـازی، علـم دینـی، مدیریـت و برنامه ریـزی، قانونگـذاری، آسیب شناسـی، اقدامـات رسـانهای، تبلیغـی، ترویجـی و هنـری، روندهـای اصاحی، روشـن و قابل اسـتفاده گـردد. تحقیق حاضـر بـا درک اهمیـت ایـن مسـئله، تـاش دارد بـا روش توصیـف و تحلیـل الگـوی مفهومـی و بافـت دلالـی گزاره هـای تربیتـی در حجـم نمونـه قابـل توجهـی از احادیـث، گونه هـای آنهـا را شناسـایی و بـر اسـاس سـاختار مفهومـی، آنهـا را دسـتهبندی کنـد. ایـن تحقیـق نشـان داد گزاره هـایتربیتـی احادیـث،دردسـته های کلا ِن:القایـی،تعمیـق،گرایشـی،سـلبی،بینشـی، سـاختاری، ایجابـی، شـناخت ابـزاری، تفصیلـی و زمینـهای جـای می گیـرد و هـر کـدام از ایـن دسـته ها بـه زیرمجموعه هـای جزئی تـری قابـل تقسـیم اسـت.
- کلمات کلیدی:نوعشناسی, گزاره دینی, گونه شناسی حدیث
- محل انتشار:مطالعات فهم حدیث, دوره (253), شماره (276), سال (2023-12) , صفحات (253-276)
- پیوند مقاله
منع فقهی بلندمرتبهسازی در بوته نقد
- عنوان:منع فقهی بلندمرتبهسازی در بوته نقد
- نویسندگان:علی الهی خراسانی - تکتم لعل نامی
- چکیده:...
- کلمات کلیدی:...
- محل انتشار:...
- پیوند مقاله
قواعد عمومی حاکم بر قراردادهای بهره برداری از حقوق ادبی و هنری در ایران با مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه و مصر
- عنوان:قواعد عمومی حاکم بر قراردادهای بهره برداری از حقوق ادبی و هنری در ایران با مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه و مصر
- نویسندگان:سیدمحمدمهدی قبولی درافشان
- چکیده:اهمیت قراردادهای بهرهبرداری از حقوق ادبی و هنری، در برخی از نظامهای حقوقی همچون فرانسه، به وضع مقررات عمومی و مشترک درخصوص تشکیل قراردادهای مزبور منتهی گردیده است. لیکن تاکنون در نظام حقوقی ایران بخش مستقلی برای تبیین قواعد مشترک حاکم بر این دسته از قراردادها اندیشیده نشده است. برخلاف پیش بینی برخی تشریفاتی از قبیل کتبی بودن قرارداد در حقوق فرانسه و مصر، در نظام حقوقی ایران تشکیل قرارداد بهرهبرداری هیچ گونه تشریفاتی ندارد. در نظامهای حقوقی مزبور، انعقاد قراردادهای بهرهبرداری از حقوق مادی پدیدآورنده، توسط نمایندگان قراردادی یا قانونی وی امکانپذیر است؛ لیکن اعمال جنبههای معنوی آمیخته به آن در صلاحیت شخص پدیدآورنده میباشد. همچنین اصولاً انتقال کلی آثار آینده باطل دانسته شده است. به علاوه باید قلمرو موضوعی و انواع حقوق انتقالی، کمیت آن و کیفیت و شیوۀ بهرهبرداری از اثر تعیین گردد. درخصوص قراردادهای معاوضی بهرهبرداری از حقوق ادبی و هنری، در حقوق فرانسه، اصل لزوم مشارکت پدیدآورندگان در عواید بهرهبرداری از اثر خود پیشبینی شده است در حالی که در نظام حقوقی مصر امکان مشارکت نسبی، تعیین مبلغی مقطوع و یا ترکیبی از آن وجود دارد. در حقوق ایران مقررات ویژهای در این خصوص پیش بینی نشده و موضوع مشمول قواعد عمومی است.
- کلمات کلیدی:مالکیت فکری، آثار ادبی و هنری، قرارداد بهرهبرداری، حقوق مادی، پدیدآورنده
- محل انتشار:فقه و اصول، دوره (44)، شماره (91)، سال (2013-3) ، صفحات (109-142)
- پیوند مقاله
وسائل التنفیذ الجبری للالتزام فی قانون العراقی والایرانی (دراسة مقارنة)
- عنوان:وسائل التنفیذ الجبری للالتزام فی قانون العراقی والایرانی (دراسة مقارنة)
- نویسندگان:غزوان صالح محمد العبیدی , سیدمحمدمهدی قبولی درافشان , سعید محسنی , علی ساعت چی
- چکیده:الأصل فی الالتزام ان ینفذ طوعاً و اختیارا من المدین هو التنفیذ العینی ویعنی التزام المدین بأداء ما التزم به عیناً ، أو جبراً فی حالة امتناعه عن التنفیذ اختیاریاً یحق للدائن اللجوء الى القضاء من اجل الحصول على حکم بإجبار المدین على تنفیذ التزامه تنفیذاً عینیاً، وقد نظم المشرع طرق التنفیذ الجبری المختلفة والتی تختلف باختلاف طبیعة محل التنفیذ هل هو منقول ام عقار وباختلاف حیازته هل هو فی حیازة المدین ام فی حیازة شخص اخر، وذلک یتعین على الدائن ان یسلک طریق التنفیذ التی نص علیها القانون ، ان المدین بمجرد حلول أجل تنفیذ الالتزام أو بمجرد طلب الدائن منه ذلک ، فإنه یمتثل للتنفیذ والوفاء بطریقة اختیاریة إرادیة ، وفقا لمبدأ العقد شریعة المتعاقدین، وإذا امتنع المدین اختیاریا بطریقة غیر مشروعة عن التنفیذ، فإن الدائن یلجأ الى الوسائل التنفیذ الجبری بعد استنفاذ الوسائل الودیة، إلى إجباره على التنفیذ الجبری عن طریق وسائل التنفیذ الجبری، وذلک بأن یقوم بتنفیذه جبرا بالاستعانة بالسلطة القضائیة المخول لها ذلک وفقا للإجراءات التی وضعها القانون، وان وضع الحجز على أموال المدین یکون بطلب من الدائن لأن هذه الأحکام شرعت لأجله، هنالک صورة اخرى للتنفیذ الجبری باللجوء الى التهدید المالی هو اجراء جبری لحمل المدین على تنفیذ التزامه کلما کان التنفیذ العینی غیر ممکن الا اذا قام به المدین نفسه ورفض القیام به جاز للمحکمة وبناءً على طلب الدائن أن تصدر قراراً بالزام المدین بتنفیذ التزامه فی مدة تحددها بدفع غرامه عن کل یوم او عن کل اسبوع او عن شهر او سنة مبلغ معین حتى یقوم بتنفیذ التزامه کما صرحت به المادة (۲5۳) من القانون المدنی العراقی ، واذا امتنع عن التنفیذ وبإصرار تصرف المحکمة النظر عن مبلغ الغرامة وتقضی للدائن بالتعویض الحقیقی عما فاته من ربح وما لحقته من خسارة، والتهدید المالی ( الغرامة ) تنفیذ جبری بطبیعته من حیث الاجراء المتبع ولکن لا یدخل ضمن احکام قانون التنفیذ وانما نظمت احکام التهدید المالی ضمن احکام القانون المدنی ، ومهما یکون من أمر فالغایة من فرض الغرامة اکراه المدین على التنفیذ. من الطرق اخرى التی نظمها المشرع العراقی منع المدین من السفر فی قانون المرافعات المدنیة رقم (83) لسنة 1969 العراقی النافذ المعدل فی المادة (142) منه کوسیلة وقائیة لضمان حق الدائن عندما تکون هنالک اساب جدیة وواضحة یرجح معها سفر المدین، وقد کان تطرق المشرع العراقی لهذا الموضوع ضمن أحکام القضاء المستعجل لأن القضاء المستعجل یتمیز بالسرعة وهو قضاء وقتی ومؤقت، القصد منه هو ترتیب وضع قانونی مؤقت حتى یتم الفصل فی أصل الحق. ونلاحظ ان القانون الایرانی قد اشار إلى وسائل التنفیذ الجبری للالتزام فی حالات متعدد وفی قوانین مختلفة ، کما هو الحال فی المادة 49 من قانون تنفیذ الأحکام المدنیة لسنه 1356شمسی، وایضا فی هذا الخصوص کما هو منصوص علیه فی المادة 23 من قانون أسلوب تنفیذ الأحکام المدنیة المالیة لسنه 1393 شمسی، لذلک تناولنا دراسة وسائل التنفیذ الجبری للالتزام بأسلوب مقارن، بین کل من النظامین القانونیین الإیرانی والعراقی
- کلمات کلیدی:التنفیذ الجبری, الحجز, منع من السفر, الإکراه البدنی, الغرامة التهدیدیة, القانون العراقی, القانون الایرانی
- محل انتشار:جامعه التکریت للحقوق, دوره (8), شماره (3), سال (2024-4) , صفحات (389-421)
- پیوند مقاله
تعهد به همکاری در قراردادهای ارایه خدمت
- عنوان:تعهد به همکاری در قراردادهای ارایه خدمت
- نویسندگان:علی ساعت چی , فائزه تیموری مقدم
- چکیده:تعهد به همکاری ازجمله تعهدا قراردادی است که بر طبق آن طرفین مکلف اند در راستای اجرای قراردادو به جهت رسیدن به اهداف قراردادی مدنظر خود با یکدیگر همکاری نمایند .این تعهد مختص قراردادهای کالا ،نبوده در قراردادهای ارائۀ خدمت نیز بر هر دو طرف قراردا بار می شود .با این حال نظر به تفاوت های موجود میان قراردادهای کاال و خدمات از جهت موضوع قراردادو فرایند اجرای تعهد و همچنین نقش پررنگ دریافت کنندۀ خدمت در تسهیل اجرای تعهدات طرف ،مقابل نگارندگان پژوهش حاضر در تلاش اند تا به شیوۀ توصیف و ،تحلیل در کنار بررسی مفهو و ارائۀ معیارهای در خصو شناسایی مصادیق این تعهد به بررسی مبانی تعهد به همکاری دریافت کنندۀ خدمت بپردازند و به این پرسش پاسخ دهن که آیا جایگاه تعهد به همکاری در قراردادهای ارائۀ خدمت با سایر قرارداده متفاو است؟ و اگر پاسخ مثبت است این تفاوت چه تأثیر بر سایر قواعد حاکم بر این تعهد خواهد داشت؟ نتایج این مطالعه حاکی از آن است که در قراردادهای ،خدمات ًاوال به جهت ملموس نبود موضوع قراردا و ًثانی به سب طولانی بودن فرایند اجرای ،تعهد جدای از لزوم همکاری طرفین قرارداد و به ویژ دریافت ،کنندۀ خدمت تفاوت های در قواعد حاکم بر تعهد یادشده ازجمله ضمانت اجرای نقض آن مشاهد می شود که از این ،حیث قراردادهای کالا و خدمات را متمایز می سازد .،البته حمایت از حقوث دریافت کنندۀ خدمت ایجاب می نماید که تعهد وی به همکاری ضابطه مند ،بوده برای تشخیص مصادیق تعهد به همکاری وی به معیارهای همچون معیار «ضرورت» توجه شود.
- کلمات کلیدی:التنفیذ الجبری, الحجز, منع من السفر, الإکراه البدنی, الغرامة التهدیدیة, القانون العراقی, القانون الایرانی
- محل انتشار:مطالعات حقوق تطبیقی معاصر, دوره (15), شماره (37), سال (2025-3) , صفحات (197-225)
- پیوند مقاله
تحلیل حقوقی اقتصادی قواعد حاکم بر قراردادهای لیسانس مطالعه ی رویکرد نظام حقوقی آمریکا و رهنمودهایی برای نظام حقوقی ایران)
- عنوان:تحلیل حقوقی اقتصادی قواعد حاکم بر قراردادهای لیسانس مطالعه ی رویکرد نظام حقوقی آمریکا و رهنمودهایی برای نظام حقوقی ایران)
- نویسندگان:علی ساعت چی , امید محمدی نیا
- چکیده:یکی از موضوعات چالش برانگیز نظامهای حقوقی این موضوع است که در بر خورد با قراردادهای حوزه مالکیت فکری و از جمله لیسانس چه قواعد حقوقی حاکم است؟ در واقع، این سوال اساسی وجود دارد که موضوعات قراردادی چون مرحله تشکیل قرارداد، تعهدات طرفین، موارد مربوط به شیوههای انحلال قرارداد و... تابع چه قواعدی است؟ برای پاسخ این پرسش مهم، نظام حقوقی آمریکا در حوزه تقنینی، قضایی و دکترین از دیر باز، با آن مواجه بوده است. در حوزه تقنینی، تلاشهایی در جهت تخصصی کردن قواعد حاکم بر قرارداد لیسانس و به طور ویژه در حوزه نرم افزار صورت گرفته، که به جهت کلی بودن این قواعد و شباهت آن با حوزه قراردادهای کالا، عموما مورد اقبال ایالات مختلف قرار نگرفته است. در حوزه قضایی نیز رویکرد اکثریت دادگاه ها به سمت اعمال قواعد حوزه کالا بر قراردادهای اطلاعات محور است. اما در دکترین حقوقی آمریکا، با وجود نظر اکثریت، دکترین نافذ بر این دیدگاه است که در تشخیص قواعد حاکم بر قراردادهای لیسانس باید با توجه به موضوع خاص این دسته از معاملات و به ویژه عرف تجاری خاص قرارداد لیسانس به تعیین قواعد مناسب پرداخته شود. به همین مناسبت، نوشته حاضر با رویکرد اقتصادی و حقوقی، به این نتیجه دست یافته که اصولا در تبیین قواعد حاکم بر قرارداد لیسانس لازم است بستر تجاری قراردادهای مالکیت فکری، قالب قراردادی لیسانس و ماهیت موضوع قرارداد (اطلاعات) مورد مطالعه قرار گیرد.
- کلمات کلیدی:لیسانس, حقوق قراردادها, قواعد تکمیلی, عرف تجاری, قالب قراردادی, تحلیل اقتصادی
- محل انتشار:دانشنامه حقوق اقتصادی, دوره (28), شماره (19), سال (2021-8) , صفحات (64-87)
- پیوند مقاله
واکاوی فقهی، حقوقی ماهیت و آثار شرط پیدایش حق فسخ در فرض عدم پرداخت ثمن در قرارداد بیع
- عنوان:واکاوی فقهی، حقوقی ماهیت و آثار شرط پیدایش حق فسخ در فرض عدم پرداخت ثمن در قرارداد بیع
- نویسندگان:سیدمحمدمهدی قبولی درافشان , علی ساعت چی
- چکیده:گاهی در قرارداد بیع شرط میشود که فروشنده در صورت تخلف خریدار نسبت به پرداخت ثمن یا اقساط آن، حق فسخ قرارداد را دارد. در مورد این شرط از سویی این سؤال جدی وجود دارد که ماهیت شرط مزبور و خیار ناشی از آن چیست و از سوی دیگر چه اثری بر این شرط بار میشود. آیا قراردادهای ناقلی که مشتری نسبت به مبیع منعقد مینماید صحیح است یا وضعیت حقوقی دیگری دارد؟ در صورتی که قرارداد نخست توسط فروشنده و به استناد تخلف خریدار، فسخ شود، آیا امکان استرداد مبیع از انتقال گیرنده در قراردادهای متعاقب وجود دارد یا خیر؟ این جستار با روشی توصیفی، تحلیلی و از منظر فقهی و حقوقی در صدد بر آمده است پاسخ سؤالات یاد شده را بیابد و رای وحدت رویه شماره 810 دیوان عالی کشور را نیز در ترازوی نقد قرار دهد. نتایج این جستار حاکی از این است که توصیف شرط یادشده با عنوان شرط خیار یا خیار تخلف از شرط از ایرادات کمتری برخوردار است؛ البته رأی وحدت رویه در این خصوص ساکت است. در خصوص تأثیر شرط بر قراردادهای متعاقب، به رغم وجود دیدگاه های فقهی و حقوقی مختلف، صحت قراردادهای بعدی اقوی به نظر میرسد مگر اینکه از اراده انعکاس یافته طرفین قرارداد نخست خلاف آن به وضوح استنباط گردد، در خصوص استرداد مبیع از انتقال گیرنده های بعدی نیز همانگونه که از رأی وحدت رویه نیز به درستی استنباط میشود، این مسئله تابعی از اراده طرفین قرارداد نخست به نظر میرسد.
- کلمات کلیدی:واکاوی فقهی، حقوقی ماهیت و آثار شرط پیدایش حق فسخ در فرض عدم پرداخت ثمن در قرارداد بیع
- محل انتشار:مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق, دوره (17), شماره (48), سال (2024-2) , صفحات (53-78)
- پیوند مقاله
مطالعه تطبیقی وضعیت حقوقی قراردادهای تاجر ورشکسته بعد از صدور حکم ورشکستگی
- عنوان:مطالعه تطبیقی وضعیت حقوقی قراردادهای تاجر ورشکسته بعد از صدور حکم ورشکستگی
- نویسندگان: علی ساعت چی , فاطمه منتظرابدی
- چکیده:قانون تجارت ایران در ماده (418)، تاجر ورشکسته را از تاریخ صدور حکم از مداخله در اموال و تصرفات مالی خود منع نموده است. اما به بیان ضمانت اجرای این مداخله نمیپردازد و صرفاً عبارت ممنوعیت را به کار برده است. سوالی که در این زمینه مطرح میگردد آن است که اگر تاجر ورشکسته پس از صدور حکم ورشکستگی در اموال و داراییهای خود تصرفاتی انجام دهد یا نسبت به آنها معاملاتی منعقد کند ضمانت اجرای چنین تصرفات و معاملاتی چیست؟ در پاسخ به این پرسش میان دکترین حقوق داخلی و خارجی اختلاف نظر وجود دارد. برخی از حقوقدانان قائل بر وضعیت بطلان مطلق چنین تصرفاتی هستند و پارهای از حقوقدانان، دیدگاه بطلان نسبی را برگزیدهاند و عدهای دیگر میان معاملات انجام شده قبل از اعلان ورشکستگی و بعد از آن تفکیک مینمایند. در عین حال، برخی طرفدار نظریه عدم نفوذ میباشند. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی ضمن طرح دیدگاههای مختلف و نقد و بررسی آنها در نظام حقوقی ایران و همچنین مطالعه موضوع در فقه امامیه و حقوق ایالات متحده آمریکا و انگلیس به این مهم دست یافته است که نظریه «وضعیت مراعی» راه حل مناسبتری برای بیان ضمانت اجرای تصرفات حقوقی تاجر ورشکسته پس از صدور حکم ورشکستگی است.
- کلمات کلیدی:تاجر ورشکسته تصرفات حقوقی بطلان نسبی عدم نفوذ وضعیت مراعی
- محل انتشار:پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب, دوره (10), شماره (4), سال (2024-1) , صفحات (51-71)
- پیوند مقاله
سوءاستفاده از داده های شخصی توسط شبکههای اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن
- عنوان:سوءاستفاده از داده های شخصی توسط شبکههای اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن
- نویسندگان:علی ساعت چی , سیدعلیرضا رضایی , علی جوادی
- چکیده:شبکههای اجتماعی بخش عمده از زندگی امروز ما را شکل دادهاند. این پدیده در کنار فواید برای جوامع، معایبی نیز به همراه داشته است. یکی از این معضلات مهم، عدم رعایت حریم خصوصی کاربران در شبکههای اجتماعی است. شبکههای اجتماعی به دادهها و اطلاعات بسیاری از کاربران خود دسترسی دارند که میتوانند از آن اطلاعات در جهت اهداف مختلف استفاده نمایند. از این رو حفظ اطلاعات و حریم خصوصی مخاطبان بیش از گذشته ضرورت مییابد. سؤال اصلی آن است که آیا جمعآوری، دستهبندی و فروش اطلاعات کاربران در شبکههای اجتماعی نقض حریم خصوصی آنان نیست؟ و چه راهکارهایی برای مقابله با آن وجود دارد؟ در این مقاله، با استفاده از روش تحقیقی توصیفی تحلیلی، موضوع فوق مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت مقاله حاضر به این نتیجه نائل آمده است که استفاده از اطلاعات کاربران توسط شبکههای مجازی نقض حریم خصوصی کاربران است و نمیتوان به صورت مطلق، پذیرفتن تمامی شروط هنگام ثبتنام کاربران در شبکههای اجتماعی را به معنای رضایت کاربر مبنی بر انتشار دادههای خود دانست؛ لذا باید به نحوی استفاده از اطلاعات کاربران در شبکههای اجتماعی را ضابطهمند کرده و از سوءاستفادههای بیشتر اطلاعات کاربران جلوگیری نمود. در این خصوص سه راهکار اصلی (وضع قانون، خودتنظیمی و اخذ مالیات) وجود دارد. به کار بستن صرفاً یک روش در خصوص حمایت از دادههای کاربران مؤثر نیست، بلکه استفاده ترکیبی از روشهای مذکور، پیشنهاد میشود؛ اما مؤثرترین روش در این راستا وضع مالیات بر شبکههای اجتماعی و صرف این مبالغ در جهت توسعه امنیت دیجیتال، حمایت از دادههای کاربران و جبران خسارات وارده است. در ایران نیز به دلیل وجود خلأ قانونی، جهت حمایت از دادههای کاربران، قانون متناسب با حمایت از کاربران و اطلاعات ایشان در شبکههای اجتماعی تصویب شود
- کلمات کلیدی:حریم خصویی, اینترنت , تبلیغات, خودتنظیمی, شبکه های اجتماعی
- محل انتشار:مطالعات فقه و حقوق رسانه, دوره (5), شماره (2), سال (2024-1) , صفحات (119-147)
- پیوند مقاله
تحلیل تضمین های قراردادی از منظر حقوق اقتصادی
- عنوان:تحلیل تضمین های قراردادی از منظر حقوق اقتصادی
- نویسندگان:امید محمدی نیا , علی ساعت چی
- چکیده:تضمینات قراردادی مناسب ترین ابزار در جهت مقابله با تخلف طرف مقابل از انجام تعهدات قراردادی است . به همین منظور، دریافت کنندگان کالا و خدمات به دنبال تضمینات قراردادی مناسب در این زمینه هستند. موضوعی که برپایه مولفه های تحلیل اقتصادی چون عقلانیت ابزاری مبتنی بر ترجیحات، حداکثرسازی مطلوبیت، تئوری بازی ها و کارایی فنی و تخصصی بخش جداناپذیر رفتار کارگزار اقتصادی در محیط بازار است. در یک بررسی کلی، تضمینات موجود در قرارداد به تضمینات ناظر به اجرای تعهد و تضمینات مربوط به زمان پس از اجرای تعهد تقسیم می شود. تضمین مربوط به زمان اجرای تعهد؛ بیشتر در قالب وجه التزام عدم اجرا و یا تاخیر تعهدات قراردادی ویا در قالب ضمانت اشخاص ثالث متجلی می گردد. همچنین تضمینات مربوط به کارکرد مبیع یا خدمات ارائه شده؛ شامل تضمین مربوط به گارانتی و وارانتی است. پژوهش حاضر؛ ضمن مطالعه ی انواع تضمینات در قراردادها به این نتیجه دست یافته که اصولا نه تنها از نقطه دیدگاه حقوقی، بلکه از منظر اقتصادی هرچه اراده متعهدله در گزینش و تعیین دامنه ضمانت اجرا تاثیر بیشتری داشته باشد و در لحظه انعقاد قرارداد متعهدله بتوانداراده خود و نه قانون را بر قراردادحاکم کند؛ ضمانت اجراها به دلیل آن که توان تامین ترجیحات را بیشتر دارند، از کارآمدی بیشتری برخوردار هستند. علاوه براین در قراردادهای کالا محور تضمین گارانتی و وارانتی براساس نظریه بازی ها بیشتر می تواند بازی همکارانه را محقق سازد.همچنین از نقطه دیدگاه حقوقی و اقتصادی جمع میان تضمینات مختلف قراردادی نه تنهاامکان پذیر است؛ بلکه در برخی موارد، این موضوع، لازم و ضروری می باشد.
- کلمات کلیدی:تضمینات قراردادی, وجه التزام, گارانتی, وارانتی, تحلیل اقتصادی
- محل انتشار:دانشنامه حقوق اقتصادی, دوره (30), شماره (23), سال (2023-10) , صفحات (133-146)
- پیوند مقاله
اخذ به شفعه
- عنوان:اخذ به شفعه
- نویسندگان:سید مصطفی محقق داماد , علی ساعت چی
- چکیده:واژه «اخذ به شفعه» اصلاح فقهی و حقوقی است و شفعه در لغت به ضم شین بر وزن «فعله» از ریشه «شفع» است.(امامی،3/9) و در زبان عربی وقتی چیزی را با چیز دیگر پیوست کنند می گویند «شفعت کذا بکذا» یعنی این شی را به آن شی پیوست کردم. البته مرادپیوندی است که از آن تقویت و اعانه حاصل گردد.(ابن منظور/8/184) که در مقابل وتر و نقص به کار می رود (مصطفوی/6/83) و اخذ به شفعه آن است که که کسی سهم شریک خود را بگیرد و ضمیمه سهم خویش سازد. بنابراین بر خلاف آن چه که برخی تصور می کنند برای شفعه یک معنی بیشتر متصور نیست. (طوسی/3/106) همچنین اصل اخذ به شفعه در میان تمام فرق اسلامی رایج است و هیچ یک از فقهای عامه نیز در آن تردید ننموده اند.(ابن قدامه/5/255-احمد بن یحیی/4/3) با این حال، قانون مدنی سوریه اخذ به شفعه را نفی کرده است. (البکاء/198) اما در حقوق فرانسه، نهاد حق استرداد پیش بینی شده است که شبیه حق شفعه است که در ماده 841 قانون مدنی فرانسه پیش بینی شده است (ره پیک/36) نهایتا فقهای امامیه در قالب عبارات متفاوت و با مضمونی واحد حق شفعه را تعریف کرده اند که کاملترین آن عبارت است از «استحقاق شریک به تملک حصه شریک دیگر از طریق بیع که به دیگری منتقل شده است» (علامه حلی/209) همچنین «حق شفعه» بر خلاف قاعده تسلیط است که دلیل مشروعیت آن اجماع و سنت واصله از طرق خاصه و عامه است که به صورت متواتر نقل شده است (نجفی/37/237)
- کلمات کلیدی:شفعه, شرایط ایجاد حق, تصرفات حقوقی مشتری در مورد شفعه, تصرفات مادی مشتری در مورد شفعه, اسقاط حق شفعه
- محل انتشار:دانشنامه حقوق, دوره (1), شماره (1), سال (2023-9) , صفحات (296-304)
- پیوند مقاله
اشتباه
- عنوان:اشتباه
- نویسندگان:علی ساعت چی
- چکیده:اشتباه اصطلاحی فقهی حقوقی است که به معنای پندار نادرست از واقعیت و تصور خلاف واقع آمده است این اصطلاح مصدر ثلاثی مزید «شبه» از باب افتعال است. از نقطه نظر تاریخی بحث، نظریه اشتباه تاکنون در قالب نظریه مستقل در کتب فقهی به عنوان منبع حقوق اسلامی مطرح نشده اگرچه با تدقیق در آراء و نظرات فقها به خوبی شرایط و آثار اشتباه در حقوق مدنی و کیفری قابل استنباط است (نظری/55) اما در کتب لغت «اشتباه» به این معنا است که امر مشکل شود به گونه ای که موضوع متشابه شود (حمیری/6/3369) همچنین برخی معنای اشتباه را در ذیل مدخل «شبه» آورده اند: اشتباه امور به معنای پوشیده شدن است به طوری که قابل تشخیص و آشکار شدن نباشد همچون اشتباه قبله و مشابه آن (طریحی/6/350) بنابراین اشتباه در یک امر، به معنای اختلاط یک موضوع در مساله است که موجب شک در صحت آن می-شود (سعدى ابوجیب/189) همچنین در لسان العرب واژه «شبه» در مورد دو امر مماثل و مشابه نیز به کار رفته است (فراهیدی/5/53- ابن منظور/13/503) درنتیجه، همان گونه که مشاهده می شود اشتباه در لغت عرب، در معانی ابهام، خیال، جهل، شک و شبهه به کار رفته است. در زبان پارسی نیز اشتباه به معنی پوشیده شدن و نهفته ماندن، بازشناختن، بازندانستن و خطا استعمال شده (معین/278) اما لغت مزبور در میان عرف علمای اصول به معنی اشتباه شنونده در مراد متکلم به جهت تعارض ظاهری میان چند دلیل آمده است. (عبدالرحمان/3/208) در اصطلاح حقوقی واژه اشتباه به صورت تعابیر گوناگون میان حقوقدانان به کار گرفته شده به این صورت که برخی اشتباه را تصور باطلی می دانند که شخص نسبت به امری دارد و بسته به درجه و میزان قدرت و ضعف آن در عقد تاثیر می گذارد
- کلمات کلیدی:اشتباه در شخصیت, اشتباه در موضوع معامله, اشتباه اساسی, اشتباه فرعی, بطلان
- محل انتشار:دانشنامه حقوق, دوره (1), شماره (1), سال (2023-9) , صفحات (461-467)
- پیوند مقاله
مالکیت مُراعی؛ مفهوم و مصادیق
- عنوان:مالکیت مُراعی؛ مفهوم و مصادیق
- نویسندگان:سید مصطفی محقق داماد , علی ساعت چی , محمد هادی جواهر الکلام
- چکیده:در پژوهش حاضر، مفهوم و مصادیق «مالکیت مُراعی» و مهمترین احکام و آثار آن، با روش توصیفی تحلیلی، از منظر فقه امامیه و حقوق ایران مورد مطالعه قرارگرفته است. در تحقیق پیشرو با این پرسشها مواجه بودیم که مفهوم مالکیت مراعی چیست و با مفاهیم مشابه، نظیر مالکیت متزلزل، مالکیت موقت و مالکیت معلق چه وجوه افتراقی دارد؟ بهعلاوه، مهمترین مصادیق مالکیت مراعی در نظام فقهی و حقوقی کدام است؟ وانگهی، چه احکام و آثاری بر مالکیت مراعی بار میشود و سبب تمایز آن از مفاهیم مشابه میگردد؟ پس از مطالعه گسترده در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران، این نتیجه حاصل شد که مالکیت مراعی بدان معناست که قطعی شدن مالکیتِ منتقلالیه، منوط به تعیین تکلیف یک وضعیت احتمالی دیگر است؛ بدین نحو که با منتفی شدن مانعِ احتمالی کشف میشود که انتقالگیرنده از آغاز مالک مال بوده است و با اثرگذاری مانع، معلوم میگردد که هیچگاه منتقلالیهِ ظاهری، مالک مال مورد انتقال نشده است؛ چنانکه ماده 878 قانون مدنی ایران مالکیت مراعی را در همین معنا بهکار برده است. بدین ترتیب، تفاوت مالکیت مراعی با مفاهیم مشابه، بهویژه مالکیت متزلزل آشکار میشود. مهمترین مصادیق قانونی یا شرعی مالکیت مراعی عبارت است از: مالکیت ورثه نسبت به ترکه پیش از ادای دیون مورّث، مالکیت ورثه نسبت به ترکه غیرمنقول معادل سهم زوجه متوفی، مالکیت حمل نسبت به ترکه یا موصیبه، مالکیت زن نسبت به نفقه، مالکیت خریداران بعدی در بیع متضمن احدی از خیارهای قراردادی، مالکیت خریداران بعدی حصه مشاع پیش از اخذ به شفعه توسط شفیع، مالکیت عامل و مالک در عقد مضاربه و النهایه مالکیت مغصوبعنه در بدل حیلوله. همچنین نمونههای بارز مالکیت مراعی با منشأ ارادی و قراردادی، شامل بیع معلق، خیار شرط و شرط فاسخ است، اگر طبق توافق اثر قهقرایی برای آنها مقرر شده باشد. لذا پیشنهاد میشود ضمن پرهیز از اختلاط مفاهیم، دکترین حقوقی و رویه قضایی، بر اساس ضابطه پیشگفته، مالکیت مراعی را بر مصادیق مشابه دیگر، با احکام و آثار یادشده، تطبیق داده و اعمال نمایند.
- کلمات کلیدی:مالکیت مراعی مالکیت متزلزل مالکیت موقت وضعیت مراعی مصادیق مالکیت
- محل انتشار:پژوهشنامه حقوق اسلامی, سال (2023-9)
- پیوند مقاله
ارش
- عنوان:ارش
- نویسندگان:علی ساعت چی
- چکیده:ارش حقوقی را که بعضا ارش عیب نیز نامیده اند،(جعفری لنگرودی/29) کسری است که صورت آن تفاوت قیمت صحیبح و معیب روز تقویم مال مورد معامله است و مخرج آن کسر، قیمت صحیح روز تقویم می باشد. این کسر هرگاه ضرب در قیمت ثمن روز عقد شود ارش به دست می آ ید یعنی حاصل ضرب مزبور را اصطلاحا ارش گویند.(جعفری لنگرودی/29) همچنین در تعریف دیگری از ارش بیان شده است: ارش جزیی از ثمن است که نسبت آن به ثمن مانند نسبت میان دو قیمت می باشد.(شهید ثانی/109) با توجه به اینکه ارش حقوقی در مبحث خیار عیب مورد بررسی قرار می گیرد، در تعریفی دیگری دیگر از ارش بیان شده است؛ به تفاوت قیمت شیء معیوب و صحیح را نسبت به ثمن المسمی ارش گویند. (تبریزی/4/352) برخی نیز ارش به گونه ای تعریف نموده اند که مشتمل بر ارش جزایی و حقوقی (ارش عیب) می گردد. در این تعریف بیان شده است :«مالی که به عوض نقص حاصل در بدن یا مال اخذ می گردد.»(عبده بروجردی/118) بنابراین در صورت معیوب بودن مبیع، مشتری می تواند قرارداد را فسخ کند یا آن را نگه داشته و تقاضای ارش نماید. بر این اساس قلمرو قاعده ارش محدود به عیب کالا و به تعبیری محدود به مواردی است که عدم مطابقت مبیع از نوع کیفی باشد.
- کلمات کلیدی: ارش, ارش حقوقی, ارش کیفری
- محل انتشار:دانشنامه حقوق, دوره (1), شماره (1), سال (2023-9) , صفحات (296-299)
- پیوند مقاله
مانع الکفر فی الزواح دراسه فی ضوء المستجدات الفقهیه المعاصره
- عنوان:مانع الکفر فی الزواح دراسه فی ضوء المستجدات الفقهیه المعاصره
- نویسندگان:ظلال ناجح نعمانی , محمدحسن حائری , محمدتقی فخلعی
- چکیده:المقال یتصدى لبیان حکم تزویج المسلمین من الکفار على ضوء المستجدات الفقهیة، باعتبار الکفر، واحد من أهم أسباب موانع الزواج المؤقتة، و تعتبر مسألة ازدواج المسلمین مع الکفار من أهم المسائل التی یکثر الابتلاء بها فی عصر الحالی، و الکافر الذی تصدى له الفقهاء لإعطاء الحکم فی حقه، هو ما یقابل المسلم، فکل من أنکر الأرکان العقائدیة الثلاثة: التوحید و النبوة و المعاد عُد کافراً بحسب الاصطلاح الفقهی، و على اساس ذلک لا یجوز للمسلم ولا المسلمة الزواج من الکفار، بینما اختلف الفقهاء فی حرمة تزویج الرجل المسلم من الکتابیة بین مؤید و معارض، و بعد الفحص و التدقیق والتأمل فی الآیات و الروایات، تبین صحة تزویجه من الکتابیة، أما المرأة المسلمة فحرمة تزویجها من الکتابی محل تأمل وإشکال.
- کلمات کلیدی:کفر, کافر, مسلم, مسلمة, أهل الکتاب, زواج
- محل انتشار:کلیة الاسلامیة الجامعة, دوره (1), شماره (61), سال (2021-6) , صفحات (227-254)
- پیوند مقاله
Types of Shiite jurisprudents' Reference to the Practical Sire of the Holy Prophet (PBUH) and Imams (AS)
- عنوان:Types of Shiite jurisprudents' Reference to the Practical Sire of the Holy Prophet (PBUH) and Imams (AS)
- نویسندگان: Mehran khadem Marzoudi , Hossein Saberi , Mohammad Taghi Fakhlaei
- چکیده:Based on the viewpoint shared by Shiite jurisprudents, the second source of jurisprudence is ‘‘Sire’’. The Holy Prophet (PBUH) and Imams' (AS) words and deeds that are called ‘‘Sire’’ are considered as religious justification used as a reason for inferring from religious orders. In order to infer from religious orders, jurisprudents refer to the Holy Prophet (PBUH) and Imams' (AS) practical Sire which aimed at explaining an issue or removing its ambiguity as an independently supportive reason to prove their claim. The intention of investigating this subject was to gain an understanding of the Shiite jurisprudents' approach to dealing with the Holy Prophet (PBUH) and Imams' (AS) deeds as well as discovering the jurisprudents' position to their deeds, i.e. to find out if they deal with the deeds the same way as they deal with the words or not. In this study, it was tried to investigate types of Shiite jurisprudents' reference to the practical Sire of the Holy Prophet (PBUH) and Imams (AS) and explain the viewpoints shared by the jurisprudents. Authentic sources of Islamic jurisprudence were benefitted from in this study. Types of jurisprudents' reference to obligation, recommendation, etc. were mentioned in this study. Also, the difference between words and deeds of the Holy Prophet (PBUH) and Imams (AS) and the domain of their practical reasonability as well were discussed. Types of jurisprudents' reference to the practical Sire of the Holy Prophet (PBUH) and Imams (AS) were discussed, too.
- کلمات کلیدی:the practical Sire of the Holy Prophet (PBUH) and Imams (AS), reasonability of the practical Sire, reference to the practical Sire
- محل انتشار:Journal of Politics and Law, Volume (10), No (2), Year (2017-2) , Pages (220-229)
- پیوند مقاله
Principles of the Development of Transactions Jurisprudence
- عنوان: Principles of the Development of Transactions Jurisprudence
- نویسندگان: Mohammad Sadegh Elmi Sola , Mohammad Taghi Fakhlaei , mahdi moradi
- چکیده:When considering the jurisprudence despite the apparent integrity in the whole structure and nature, from the perspective of subject-internal divisions, differences can be seen that cannot be denied. Classification of different sectors of jurisprudence on issues involving, apart from a facility that creates for the visit and study is the evidence for the existence of differences in the divider. Attention to these differences is underlying of some today's theories. For example, facing with increasing developments of social phenomena and the need for flexibility and dynamic of jurisprudence, a theory is partly accepted that refers to the existence and attention to constant and variable domains in the jurisprudence provisions. The result of this approach generally introduces the domain of changes as transactions jurisprudence that when necessary has the ability to change, while constants are worshiping jurisprudence that stability is considered a fundamental pillar of their validity. That jurisprudence in the area of variable transactions can be seen transform and synchronize with changes is originating from nature that is the distinction of this part from other areas of juridical. In other words, the other property of transactions jurisprudence that originates from features such as the guidance of the commandments in this passage, arguing the provisions for the detention of worship section, religious orders and, ultimately, the possibility of understanding Sari materials for concealment of worship materials on human intellects causes that jurisprudent not considered its structure far from the availability of human reason and by understanding its materials provides the extended field and at the time of considered non-interest permit to change easily. This article briefly from these special privileges of transactions jurisprudence as the principles of development provides an analytical report.
- کلمات کلیدی:Transactions Jurisprudence
- محل انتشار:Journal of Politics and Law, Volume (10), No (1), Year (2017-1) , Pages (252-261)
- پیوند مقاله
Stability and Change in Worshiping Provisions
- عنوان:Stability and Change in Worshiping Provisions
- نویسندگان:mohammad adnani , Hossein Saberi , Mohammad Taghi Fakhlaei
- چکیده:One of the main topics about way of adaption of the Sharia’s law to change of human life is that change happens in which arena of Islamic jurisprudence. If we know change specified to the transactions part, it means that we have assumed religious worship as the fixed part of the law. While the reality shows otherwise and several cases of change in the field of worship are available to enumerate in legal books. In this study, addition to the legal meaning of worship and assumptions for its stability, will also take a look to the mechanisms of these changes, in order to show that changing statements is also possible in arena of worship. Hence the religious title of an act cannot be as a factor for considering about its stability or variability. But what is important is compatibility or incompatibility of it with Islamic religion goals and interests of the community, which can be an important factor for the separation of variables from constants of law.
- کلمات کلیدی:Worship, Stability, Change, Constant, Devotion.
- محل انتشار:International Journal of Humanities and Cultural Studies, Volume (3), No (1), Year (2016-5) , Pages (1109-1119)
- پیوند مقاله
فقه جهاد مقاصد جهاد فلسفه جهاد گفتمان مقاصدی
- عنوان:فقه جهاد مقاصد جهاد فلسفه جهاد گفتمان مقاصدی
- نویسندگان:محمدتقی فخلعی , بشری عبدخدائی
- چکیده:مطالعات گفتمانی، رویش و شکلگیری یک تفکر در بستر اجتماع و نحوهٔ اثرگذاری آن را تجزیه و تحلیل و از ورای آن به جهتبخشی اندیشه اقدام میکند. فقه بهعنوان دانشی دیرین که در بستر اجتماع همواره برای مکلفان اثرگذار بوده است، با گفتمانهای متعددی در درون و بیرون خود مواجه گردیده است. این امر در دنیای معاصر و ظهور رویکردهای فلسفی و عقلی به احکام فقهی جلوهٔ بیشتری یافته و گفتمانکاوی در فقه را با ضرورت مواجه ساخته است. در تحقیق پیش رو جهاد اسلامی بهعنوان یک نهاد مهم فقهی که در قرن اخیر بیش از هر زمان با خوانشهای متعدد روبرو است، انتخاب شده تا یکایک خوانشها را که بر محور یک یا چند گفتمان معین شکل گرفته تحلیل کند و ریشههای شکلگیری هریک از خوانشها را بازشناسد. این تحلیل بهدلیل نگاه فرافقهی و فلسفی از جزئینگری معاف بوده و در راستای رسیدن به خوانش صحیح از جهاد که مقتضای نیازهای زمان باشد، گام برداشته است. خوانشهای مبتنی بر گفتمانهای نص، دفاع، اختصاص، حقوق، قدرت، و مقاصد شریعت شناسایی و پس از تبیین مستقل باهمخوانی شده و در میان همه، خوانش مبتنی بر گفتمان مقاصدی مورد عنایت بیشتر واقع شده است.
- کلمات کلیدی:فقه جهاد مقاصد جهاد فلسفه جهاد گفتمان مقاصدی
- محل انتشار:کاوشی نو در فقه, دوره (31), شماره (119), سال (2025-3) , صفحات (196-230)
- پیوند مقاله
تحلیل رویکردهای موضوعشناسی فقهی از طریق مطالعه موردی انحلالپذیری موضوعات معاملی
- عنوان:تحلیل رویکردهای موضوعشناسی فقهی از طریق مطالعه موردی انحلالپذیری موضوعات معاملی
- نویسندگان:مرتضی فخارشاکری , محمدتقی فخلعی , سیدمحمدتقی قبولی درافشان
- چکیده:یکی از دامنهدارترین عرصههای اختلاف فقها موضوعشناسی فقهی است که در عرصه معاملات به شیوههای مختلف بروز یافته است و از جمله انحلالپذیری موضوعات معاملی است. این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی ابعاد مختلف این اختلاف را مورد کندوکاو قرار داده است. حاصل این پژوهش اینکه نوع نگاه فقهیان و چگونگی مواجهه آنان با اسناد متنی و تلاش نهچندان ضابطهمند در کشف موضع عرفی در تفسیر موضوعات معاملی به بروز مشکلاتی اجتنابپذیر منجر شده و دراینبین شناسایی زمینههای اختلاف و مناشئ آن و درنگ در ضوابط موضوعشناسی به تقلیل حجم اختلاف و وصول به نتایج مشترک حداکثری کمک خواهد کرد.
- کلمات کلیدی:موضوعشناسی- موضوعات عرفیه, موضوعات معاملی- انحلالپذیری
- محل انتشار:آموزه های فقه مدنی, دوره (16), شماره (29), سال (2024-5) , صفحات (147-168)
- پیوند مقاله
چالشهای استناد به وهن دین در فرآیند استنباط فقهی
- عنوان:چالشهای استناد به وهن دین در فرآیند استنباط فقهی
- نویسندگان:محمدتقی فخلعی , حسن حسینی یار , علیرضا عابدی سرآسیا
- چکیده:وهن دین به معنای حکم یا رفتاری که دین و مذهب را در منظر عرف امری سست و سبک جلوه میدهد، ازجمله عناوینی است که بعد از انقلاب اسلامی ابتدا در فتاوای امام خمینی(ره) به شکلی جدی موردتوجه و استناد قرار گرفت و سپس در بسیاری از مسائل، مبنا و مدرک فتاوای معاصر واقع شده است، بهگونهایکه میتوان از حرمت وهن دین بهعنوان یک قاعده فقهی نام برد. وهن دین بهعنوان ثانوی از ظرفیت طرح در قالب قاعده فقهی برخوردار است اما عدم توجه به آثار چالشبرانگیز استناد به وهن دین در فرآیند استنباط فقهی، سبب شده است که بهکارگیری وهن دین در فرآیند استنباط فقهی با تردیدهایی توأم شود. این نوشتار با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی بر آن است تا چالشهایی نظیر ناسازگاری قاعده وهن دین با اصل ثبات احکام و یا مغایرت لزوم صلابت در اجرای احکام دینی با بهکارگیری قاعده وهن دین و نیز تخصیص اکثر حاصل از اجرای قاعده وهن دین را بهدرستی تبیین کند و بابیان علمی عدم مغایرت وهن دین را با موارد ذکر شده به اثبات رساند.
- کلمات کلیدی:وهن دین قاعده حرمت وهن قاعده اصطیادی عنوان اولی عنوان ثانوی فرآیند استنباط فقهی
- محل انتشار:جستارهای فقهی و اصولی, دوره (10), شماره (1), سال (2024-5) , صفحات (111-138)
- پیوند مقاله
اختلاف الزوجة مع الورثة فی أرث الخیار
- عنوان:اختلاف الزوجة مع الورثة فی أرث الخیار
- نویسندگان:عادل جاسم کاظم , محمدتقی فخلعی , محمدحسن حائری
- چکیده:یتلخص موضوع الرسالة فی بحث مسألة فقهیة ابتلایة، وهی من مسائل الإرث اذ نبحث فیها ارث الحق، مع مقارنة الموضوع بین اراء فقهاء المذاهب الإسلامیة، ثم نعمد الى مقارنة أخرى بین القانون العراقی والإیرانی فیما نصت علیه المواد القانونیة فی کل قانون منهما، وبهذا یتضح ان الرسالة تبحث فی حل هذه المسالة الابتلائیة الفقهیة والتی تقع ظمن دائرة علم الفقه والقانون المدنی, فی منهجیة استدلالیة, لحل المسألة حل یتوافق مع مبادئ الشریعة من جهة, وما یتوافق مع اصل المواد الدستوریة الحاکمة على القانون, کما یشمل البحث بیان ما یمکن ان یسد النقص الحاصل فی المواد القانونیة بما یخص موضوع الرسالة حتى تکون النتائج منتجة ونافعة بما یحقق الهدف فی حل المشکلة. والرسالة بهذا الشکل لم تبحث سابقا، ونتناول فی طیاتها خمسة فصول، یندرج فیها کلیات البحث، ثم البحث فی نظریة ارث الحق، والحقوق التی تورث والحقوق التی لا تورث، من جهتین جهة الحقوق المالیة وجهة الحقوق غیر المالیة، وادلة کل منهما، وکذا الحقوق المستحدثة، مضافاً الى تقسیم اخر فیما یندرج تحت القوانین الوضعیة، من جهة کون الحقوق تقع تحت عنوان الحقوق المدنیة والحقوق الجزائیة، مع بیان نصوص تلک المواد، ثم یقع البحث فی الرای المختار عندنا فی الحقوق التی تورث والتی لا تورث، ثم یعالج البحث مشکلة ابتلائیة تحت عنوان المعادلة الریاضیة العادلة، وتقع فی طریق حل الاشکال الذی یقع بین الورثة فی ارث الخیار من جهة اختلافهم فی فسخ وعدم فسخ العقد بموجب الخیار، وهی بمثابة رفع الضرر والضرار بین المختلفین فی ذلک، علما ان الرسالة تفتح الأبواب امام الباحثین فی مثل هذه الدراسة، مضافا الى امکان الاستفادة من نظریة ارث الحق التی نتبناها لتکون قاعدة عامة فی معرفة الحقوق التی تورث والحقوق التی لا تورث، سواء على مستوى الحقوق التی ورد فیها نص واختلف فی دلالة النص علیها او التی اختلف فی کونها تورث او لا، وتحدد الحقوق التی تورث من التی لا تورث فی الحقوق المستحدثة التی لم یرد بها نص، او التی ستظهر لاحقا، لانه مما لا یخفى یظهر مثل هذه الحقوق کلما تقدم الزمان وتغیرت التعاملات بین الناس، وسیتضح کل ذلک فی طخوم البحث, ویمکن اجمال النتائج من هذا البحث انه أوجد قاعدة کلیة تمیز فیها الحقوق التی یخلفها المیت من کونها تورث او لا تورث حتى الحقوق التی یمکن ان یکون لها مصادیق جدیدة فی المستقبل, مضافا الى حل الخلاف الذی یقع بین وریثین فی ارث حق الخیار,اما التوصیات فانها تتلخص فی امکان الاستفادة من النظریة المطروحة والمعادلة الریاضیة لتوسعة البحث فی هذا المجال.
- کلمات کلیدی:المیراث, میراث الحق , الفقه المقارن, الحقوق المالیة, الحقوق غیر المالیة
- محل انتشار:Journal of Education College Wasit University, دوره (55), شماره (1), سال (2024-5) , صفحات (77-86)
- پیوند مقاله
واکاوی علل اختلاف نگرش فقیهان در موضوعشناسی فقهی با تکید بر موضوع غیبت
- عنوان:واکاوی علل اختلاف نگرش فقیهان در موضوعشناسی فقهی با تکید بر موضوع غیبت
- نویسندگان:مرتضی فخارشاکری , محمدتقی فخلعی , سیدمحمدتقی قبولی درافشان
- چکیده:تفاوت دیدگاه فقیهان در شناخت متعلق حکم شرعی از مهمترین عرصههای اختلاف است. این گوناگونی نظریهها در شناخت موضوعات فقهی در جایگاههای مختلف از جمله موضوع غیبت ظهور و بروز یافته است. اقوال فقیهان بهواسطه برخی تحلیلهای دلالی و اتخاذ مبانی در ناحیه ارزیابی اسناد متنی و تفاوت در شناسایی نقش و داوری عرف و نیز پذیرفتن یا نپذیرفتن جایگاه قول لغوی، گوناگون شده، به نرسیدن به تعریف دقیق از موضوع و در مرحله بعد به اختلاف در استنباط حکم شرعی منجر شده است. این جستار با تکیه بر روش توصیفیتحلیلی و اکتشافی، به واکاوی اسباب اختلاف نگرش فقیهان در موضوع غیبت پرداخته است. نتیجه اینکه عرصه شناخت موضوع یا متعلق حکم دستاورد مطلوبی ندارد و بر عملکرد برخی فقیهان تأملاتی چند وارد است و در این زمینه تشخیص صحیح ضوابط شناخت موضوع در کاستن حجم اختلاف و دستیابی به نتایج یکسان کارساز است.
- کلمات کلیدی: موضوعشناسی فقهی, موضوعشناسی غیبت , ضوابط موضوعشناسی, متعلق حکم , موضوعات فقهی
- محل انتشار:کاوشی نو در فقه, دوره (30), شماره (4), سال (2024-2) , صفحات (88-120)
- پیوند مقاله
تحلیل و مقایسه نظریه انقلاب نسبت با مسئله شاهد جمع
- عنوان:تحلیل و مقایسه نظریه انقلاب نسبت با مسئله شاهد جمع
- نویسندگان:بلال شاکری , محمدتقی فخلعی
- چکیده:پژوهش حاضر به تحلیل و مقایسه دو اصطلاح انقلاب نسبت و شاهد جمع در کلمات دانشوارن اصولی پرداخته است. دو اصطلاحی که برخی ادعای تفاوت بین آنها کردهاند و با انکار نظریه انقلاب نسبت، پذیرش شاهد جمع را در جمع بین ادله متعارض متعدد مطرح کردهاند. اما با تبیین ماهیت این دو اصطلاح و تحلیل ویژگیهای مطرح شده برای آنها شباهتها و تفاوتهایی بین این دو شناسایی شد. اما تحلیل دقیق تفاوتها نشان میدهد، تفاوتهای بیان شده، موجب نمیشود ایندو را به لحاظ ماهیتی متفاوت دانست و قائل در علم اصول دو اصطلاح مغایر داریم. بلکه ماهیت این دو یکسان بوده و عملاً شاهد جمع از مصادیق نظریه انقلاب نسبت است که در صورتهای مطرح ذیل نظریه انقلاب نسبت، صورتهایی که منطبق بر مسأله شاهد جمع است مورد پذیرش اکثریت قرار گرفته است و نامی جدید برای آن نهادهاند.
- کلمات کلیدی:انقلاب نسبت, شاهد جمع, صور انقلاب نسبت
- محل انتشار:مطالعات فقه امامیه, دوره (10), شماره (20), سال (2024-1) , صفحات (53-71)
- پیوند مقاله