عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد گفت: بحث حضرت فاطمه (س) در مبانی کلی یک بحث اجماعی است و نباید مورد اختلاف قرار گیرد و حضرت باید محور وحدت مسلمانان باشد، چنانچه می‌بینیم نمی‌توانیم قرآن بخوانیم و حضرت را در آن نبینیم.
دکتر هادی وکیلی ۲۶ دی‌ماه در مراسم شب اول شهادت حضرت زهرا (س) که با عنوان «تاملی بر میراث علمی_معنوی و سیاسی حضرت زهرا (س)» توسط پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد عنوان کرد: بنای ما بر این است که در محیطی علمی با رویکردی علمی گفت‌وگویی در رابطه با شهادت حضرت زهرا (س) داشته باشیم.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد گفت: شخصیت حضرت زهرا (س) به قدری در صدر اسلام برای مسلمان به دلیل سفارشات پیامبر (ص) و عملکرد خود ایشان مهم بوده که در متون مختلف اعم از شیعه و اهل سنت روایات بسیاری در دست است.
وکیلی با بیان اینکه جدا از متون شیعی که هزاران گزارش مهم در جایگاه حضرت زهرا (س) داریم در متون غیرشیعی نیز منابعی داریم، مطرح کرد: در منابع اهل سنت که صحیح بخاری مهمترین‌‌شان است در چاپ مشهور ایران، جلد۴، صفحه ۲۹۲، در باب مناقب فاطمه (س) مستقیما روایت از پیامبر می‌آورد که قال رسول اللّه صلى الله علیه وآله: «فاطِمَة سِیِّدةُ نِساءِ أَهْلِ الجَنِّة».
وی در ادامه افزود: اگر بانویی در آخرت سرور زنان بهشتی باشد باید در دنیا موقعیت ممتازی داشته باشد که بتواند در آخرت این مقام را کسب کند.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد مطرح کرد: روایت دیگری در صحیح بخاری از پیامبر وجود دارد: «فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ ابغضها فَقَدْ ابغضنی...فاطمه پاره تن من است هر که فاطمه را به خشم آورد مرا به خشم آورده است».
وکیلی تاکید کرد: برخی گمان می‌کنند روایت‌های مربوط به فضایل حضرت فقط در منابع شیعی بوده و ساخته و پرداخته شیعیان است اما می‌بینیم که در مهم‌ترین منابع اهل سنت نیز وجود دارد.
وی تصریح کرد: ما در مورد حضرت زهرا (س) بخش گسترده‌ای از روایات اجماعی در منابع تاریخی تشیع و اهل سنت داریم و این اصل در کلیات مسأله قابل انکار نیست که حضرت منزلت بسیار مهمی در عصر پیامبر داشتند و کسی نمی‌تواند کارکرد و جایگاه حضرت زهرا (س) و آنچه پیامبر (ص) و قرآن و دین برای ایشان تعریف کرده است نادیده بگیرد.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد گفت: قرآن متن مشترک بی اختلاف تمام مسلمین است و کسی از مسلمان در آیات قرآن تردید ندارد. ما در قرآن حداقل پنج سوره داریم که مستقیما مربوط به حضرت زهرا (س) می‌شود و البته ده‌ها آیه داریم که در شأن ایشان است یا تاویل آن مربوط به ایشان است، سوره کوثر و همچنین سوره انسان و دهر در شأن حضرت زهرا (س) نازل شده است.
1- سوره کوثر که توضیحات آن در ادامه خواهد آمد
2- سوره انسان: در سوره انسان خدا از خانواده‌ای یاد می‌کند که طعام مورد نیاز خود را در هنگام افطار به مسکین و یتیم و اسیر دادند و غذای خود را اطعام کردند و اختلافی نیست که این سوره درباره خانواده‌ای نازل شده که حضرت زهرا (س) محور آن خانواده است.
3- آیه مودت: در آیه مودت آمده است که ای پیامبر (ص) به مردم بگو من هیچ اجری از شما نمی‌خواهم مگر دوستی در حق خویشاوندانم که حضرت زهرا (س) نزدیکترین شخص به پیامبر است.
4- آیه مباهله: در آیه مباهله نیز اختلاف نیست که پیامبر در «ابناءنا» حسنین (ع) را بردند و در «نساءنا» حضرت زهرا (س) را بردند، با وجود اینکه «نساءنا» یعنی زنها ولی پیامبر (ص) دخترشان را بردند چرا خواستند نشان دهند که مظهر و الگوی کامل زن در این امت، حضرت فاطمه (س) است و در بلاغت ادبی می‌دانیم که «نساءنا»، «بناتنا» را هم پوشش می‌دهد و در آیه دیگری از قرآن هم «نساءنا» به معنای دختر آمده است.
5- آیه تطهیر: در آیه تطهیر نیز به اجماع اهل سنت و شیعه یکی از کسانی که شامل اهلبیت می‌شود حضرت فاطمه (س) است و در این اختلافی نیست.
6- حضرت فاطمه (س) بخشی از قرآن و میراث نبوی است
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: ما وقتی درباره حضرت زهرا (س) صحبت می‌کنیم با دیگر افراد تاریخ اسلام متفاوت است چرا که ایشان بخشی از قرآن و میراث نبوی است و نمی‌شود که قرآن خوانده شود و حضرت زهرا (س) دیده نشود.
وکیلی با اشاره به اینکه در این نوع آیات بخش‌های اعجاز گونه ای دیده می‌شود، اضافه کرد: آیه تطهیر معصوم بودن اهلبیت را اعلام می‌کند اما خطایی اتفاق می‌افتد که افراد فکر می‌کنند معصوم بودن، یعنی کسی که قدرت بر گناه ندارد در صورتی که آیه معجزه گونه می‌گوید که این افراد قدرت بر گناه و غضب و شهوت داشتند اما کنترل و مهار شده بود چون به لحاظ عینیت بیرونی اگر کسی از ایشان دچار گناه شود تکلیف آیه چه می‌شود؟ کما اینکه پیامبر (ص) درباره شیطانی که قرار بود ایشان را فریب دهد گفتند شیطانِ من به دست من اسلام آورد.
وی گفت: در دعای جامعه کبیره گفته می‌شود شما معصومینی هستید که تقوا می‌ورزید و درست است که خدا اراده کرده تا حضرت فاطمه (س) معصوم باشد ولی خود او حق جهاد با نفس را ادا کرده است که مرتکب هیچ عصیان و گناهی نشود تا شامل مقام عصمت شود و این اعجازی است که قرآن پیش‌بینی می‌کند و می‌بینید که تا امام دوازدهم هیچ خطا و گناهی مرتکب نشدند.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد اذعان کرد: من به عنوان معلم تاریخ در حوزه و دانشگاه ادعا می‌کنم از منظر علمی و تاریخی محض، هیچ کدام از چهارده معصوم گناهی مرتکب نشدند و هیچ سند تاریخی معتبری در این رابطه وجود ندارد.
اعجاز در سوره کوثر
وکیلی افزود: دو معجزه تاریخی در سوره کوثر دیده می‌شود، کوثر به معنای خیر کثیر یعنی خیر خیلی خیلی زیاد است و در شأن نزول آیه شخصی پیامبر (ص) را مورد تمسخر قرار می‌داد که چون فرزند ندارد نسلش منقرض خواهد شد و جبرئیل این آیات را خواند و گفت بر مردم بخوان که ما نه تنها به تو فرزند دادیم بلکه بر تو کوثر دادیم.
وی در تشریح کلمه کوثر عنوان کرد: یک معنای کوثر این است که بعدها دنیا خواهد دید که دین تو و پیروان تو میلیاردها انسان خواهند شد و آن قدر کثیر خواهند شد که دنیا را به تعجب وا خواهند داشت و اکنون بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ نفر از جمعیت دنیا پیرو پیامبر (ص) هستند و این کوثر بودن نبوت است.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: معنای دوم کوثر، در مقام خود حضرت زهرا (س) و فرزند پیامبر (ص) است که حضرت یا تنها دختر پیامبر بودند یا اگر بپذیریم پیامبر دختر دیگری هم داشتند، از وی استمرار نسل تاریخی نداریم و آنچه از پیامبر (ص) در تاریخ به عنوان وارثان نسلی_نصبی پیامبر (ص) داریم فرزندان حضرت زهرا (س) است و ببینید یک دختر چقدر نسلش تکثیر می‌یابد. حدود ۸ درصد از جمعیت ایران سید و سیده هستند
وکیلی شرح داد: رساله دکترای یکی از دانشجویانم در رابطه با سادات است که بنابر یکی از تحقیقات در دهه اخیر، حدود ۸ درصد از جمعیت ایران سید و سیده هستند و حدود ۷ میلیون از جمعیت ایران از نسل حضرت زهرا (س) هستند و این تعداد سیدها از طرف پدر هستند و اگر کسانی که از طرف مادر به حضرت اتصال دارند را حساب کنیم باید صد در صد دیگر به این آمار بیفزاییم.
وی اظهار کرد: قرآن پیش‌بینی کرد و پیامبر (ص) به مردم گفت و ما امروز این معجزه را می‌بینیم که از نسل تک‌دختر پیامبر میلیون‌ها سید و سیده داریم و حتی در اهل سنت هم سید داریم و این معجزه اول است.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: اعجاز دوم در این سوره که به لحاظ تاریخی قابل انکار نیست مربوط به آیه آخر است که می‌دانیم مصداق آن «عاص بن وائل» است که از او هیچ نسلی در تاریخ باقی نماند و کسی خود را از نسل او نمی‌خواند و این اعجاز قرآن است که آینده را پیش‌بینی می‌کند که ابتر واقعی کیست.
وکیلی عنوان کرد: ما نیز امیدواریم خدا ما را جزو مجموعه کوثر قرار دهد و ما خود را چه به لحاظ نسبی و چه به لحاظ معنوی و اعتقادی فرزندان این مکتب و حضرت می‌دانیم و امیدواریم به گونه‌ای زندگی کنیم که حضرت زهرا (س) ما را فرزند خود بداند.
وی تاکید کرد: بحث حضرت فاطمه (س) در مبانی کلی یک بحث اجماعی است و نباید مورد اختلاف قرار گیرد و حضرت باید محور وحدت مسلمانان باشد، چنانچه می‌بینیم نمی‌توانیم قرآن بخوانیم و حضرت را در آن نبینیم.
اختلاف نقلی در تاریخ ولادت حضرت فاطمه (س)
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد اشاره کرد: مرور کوتاهی بر زندگینامه حضرت داریم، ولادت حضرت سال پنجم بعثت بوده است و شهادت ایشان سال یازدهم هجرت و نقل مشهور سوم جمادی الثانی سال یازده هجری است که مبتنی بر این تاریخ، عمر حضرت زهرا (س) هنگام شهادت هجده یا نوزده سال بوده است.
وکیلی افزود: در مورد ولادت حضرت فاطمه (س) اختلاف نقل در منابع داریم و اهل سنت بیشتر ترجیح می‌دهند بگویند ولادت ایشان در سال پنج قبل از بعثت بوده است و ما مطمئنیم روایاتی که بر ولادت حضرت پس از بعثت تاکید دارند، دقیق‌تر است.
وی شرح داد: اینکه می‌گوییم روایات معتبر است از نظر تاریخی به این دلیل است که روایات در متون پژوهشی مورد تائید قرار گرفته است، از جمله سیدجعفر شهیدی در کتاب زندگانی حضرت فاطمه (س) در این رابطه بحثی دارند.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: از استدلال‌هایی که در این مسأله داریم این است که در روایات اهل سنت افرادی از جمله ابوبکر و عمر به خواستگاری حضرت فاطمه (س) آمدند و پیامبر (ص) جواب منفی دادند و برخی منابع دیگر می‌نویسند وقتی پیامبر (ص) با خواستگاری این افراد در سال اول و دوم هجری مواجه شدند، گفتند: «اِنَّها صَغیره» و معلوم است که سن حضرت فاطمه (س اقتضا نمی‌کرده که قبل از بعثت متولد شده باشد چرا که اگر قبل از بعثت متولد شده بود، باید هنگام ازدواج حدود هجده سال داشته باشد و جامعه عرب به دختر ۱۸ ساله صغیره نمی‌گوید و معلوم می‌شود در هنگام ازدواج حدود ۹ سال داشته و ولادت در سال پنج بعثت دقیق تر است.
وکیلی ادامه داد: همچنین در روایت داریم که پیامبر (ص) در معراج سیبی یا غذایی خوردند و وقتی به زمین بازگشتند نطفه حضرت زهرا (س) از آن طعام بهشتی بود و چون معراج بعد از بعثت است ولادت حضرت نیز باید پس از بعثت باشد.
کودکی سخت حضرت زهرا (س) و خطای تربیتی والدین نسل امروز
وی اظهار کرد: حضرت زهرا (س) وقتی متولد می‌شود فشار سختی از سوی مشرکان بر مسلمانان است و پیامبر (ص) حدود دو سال بعد، به شعب ابی طالب سفر می‌کنند و حضرت زهرا (س) از دو سالگی در شعب ابی‌طالب است تا دو سال بعد که تمام می‌شود و کودکی حضرت، کودکی سختی است و وقتی از شعب خارج می‌شود مادرش را در پنج سالگی از دست می‌دهد.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: اصولاً انسانهای بزرگ تاریخ سختی‌های بسیاری می‌بینند و در جامعه ما در چند دهه اخیر خطاهای تربیتی شیوع پیدا کرده که برخی فکر می‌کنند فرزندان هر چه تامین‌تر باشند آینده بهتری دارند و برخی والدین دچار خطاها و اختلاس‌هایی می‌شوند که آینده فرزندان‌شان تامین شود.
وکیلی مطرح کرد: این در حالی است که مشخص نیست لقمه حرامی که سر سفره آنها می‌آید آینده بهتری را رقم بزند و اتفاقا این سختی‌ها در شرایط سخت برای کسانی که ساختار تربیتی درستی برای فرزندان‌شان دارند، باعث رشد آنها می‌شود.
وی ادامه داد: نمونه برتر این نوع تربیت پیامبر (ص) هستند که در کودکی پدر و مادرشان را از دست می‌دهند و اشرف مخلوقات عالم می‌شوند و حضرت فاطمه (ص) نیز سختی‌ها را تحمل می‌کند و موقعیت ممتازی دارد.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: حضرت زهرا (س) پس از پیامبر (ص) به مدینه هجرت کردند و در مدینه حکومت اسلامی تأسیس شد و پیامبر زمامدار جامعه می‌شود و خط بطلان واضحی می‌کشد بر اندیشه آنان که گمان می‌کنند بین دین و سیاست رابطه‌ای نیست و پیامبر (ص) که مظهر معنویت و دینداری است، رهبر سیاسی هم می‌شود.
زندگی زاهدانه پیامبر (ص) و حضرت زهرا (س) پس از تأسیس حکومت در مدینه
وکیلی مطرح کرد: پیامبر (ص) در جایگاه حاکم و زمامدار قرار می‌گیرد ولی زندگی شخصی پیامبر (ص) و دخترش در سختی‌ها و معیشت تغییر نمی‌کند و یک زندگی زاهدانه و سخت است و ثروت در اختیارشان قرار می‌گیرد ولی وابسته آن نمی‌شوند.
وی در ادامه عنوان کرد: سال دوم هجرت حضرت زهرا (س) ازدواج می‌کنند و خواستگاران بسیاری داشتند که پیامبر فرمودند من منتظر امر خدا هستم و امر خدا پس از خواستگاری حضرت علی (ع) نازل شد و یک ازدواج ساده و الهی برگزار شد.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد تشریح کرد: مهریه این ازدواج حدود پانصد درهم بود که مقدار کمی بود و جهیزیه بسیار ساده بود و خانه حضرت چیز زیادی نداشت در حالی که دختر حاکم عربستان بود.
داستانی کوتاه در اثبات پربرکت ترین خانه تاریخ
وکیلی ادامه داد: در ظاهر حضرت زهرا (س) عمر کوتاهی دارد و خانه او ساده و کوچک است اما چون تمام عمر و خانه و زندگی او برای خدا هزینه شد، پربرکت‌ترین خانه‌ها در تاریخ شد.
وی نسبت به تشریح برکت در زندگی حضرت زهرا (س) گفت: شب اول ازدواج، زن نیازمندی آمد و لباس خواست که حضرت زهرا (س) دو لباس داشتند یکی لباس عروسی و یک لباس قدیمی که وقتی خواستند یکی از این دو را ببخشند به یاد آیه شریفه «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ...» افتادند که آموزش می‌دهد به مقام نیکی مطلق نخواهید رسید مگر اینکه وقتی می‌خواهید انفاق کنید از آنچه دوست دارید انفاق کنید و حضرت لباس نو عروسی خود را به فقیر بخشیدند.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: روزی پیامبر در مسجد نشسته بودند که پیرمردی نزدش آمد و گفت گرسنه و فقیرم که پیامبر (ص) گفت من هم چیزی ندارم ولی تو را به خانه‌ای راهنمایی می‌کنم که حاجت کسی را رد نمی‌کند و آن مسکین به در خانه حضرت زهرا (س) رفت و در روایت است حضرت نیز در خانه چیزی نداشت.
وکیلی مطرح کرد: حضرت فاطمه (س) پوستینی داشت که بچه‌ها شب روی آن می‌خوابیدند که آن را به مسکین دادند تا بفروشد ولی مسکین قبول نکرد، حضرت به خانه برگشتند و گردنبندی که دختر حمزه سیدالشهدا به ایشان داده بود را به مسکین دادند تا بفروشد و مسکین آن را نزد پیامبر (ص) آورد و تشکر کرد و عمار گردنبند را به ازای یک غلام و ۲۰ دینار و مرکب و غذا خرید.
وی گفت: حضرت زهرا (س) بر مزار حمزه سیدالشهدا می‌رفتند و برای ایشان عزاداری می‌کردند و مقام شهید را گرامی می‌داشتند و جا دارد از برگزارکنندگان مراسم بابت یادآوری شهدای عزیز، شهید سردار سلیمانی و شهید فخری‌زاده تقدیر کنم چرا که بود و نبود ما مدیون خون این شهدا است.
وی افزود: عمار گردنبند را به غلامش داد و گفت این هدیه را به پیامبر (ص) بده و پیامبر آن غلام را به خانه حضرت زهرا (س) فرستاد و غلام به در خانه حضرت آمد و گفت من غلام شما هستم و این گردنبند متعلق به شما است که حضرت گردنبند را گرفت و غلام را آزاد کرد.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: غلام گفت این گردنبند چه پربرکت بود که شخصی را سیر کرد و بی‌لباسی را پوشاند و فقیری را غنی کرد و غلامی را آزاد کرد و دوباره به نزد صاحب خود بازگشت.
وکیلی در خاتمه اذعان کرد: اگر ما برکت دنیا و آخرت را می‌خواهیم باید به در خانه حضرت زهرا (س) برویم و از این الگو اقتباس کنیم.
Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA
1