خلاصه جلسه اول مورخ ۲۸ فروردین ۱۴۰۰
- تفاوت روش های تفسیری به تفاوت منابع مورد استفاده مفسران برمی‌گردد.
- روش های مختلف تفسیر : ۱- برخی فقط منابع روایات اهل بیت و پیامبر را برای تفسیم معتبر می دانند ۲- برخی معتقدند در تفسیر قرآن باید علاوه بر روایات به خود آیات قرآن هم توجه کرد۳- گروهی که علاوه بر این موارد عقل را نیز دارای نقش مستقل می دانند۴- گروهی نیز تفسیر قرآن را از طریق علوم تجربی امکان پذیر می دانند ۵- و عده ای نیز قرآن را سراسر از رمز و راز دانسته و تنها راه گشودن رمز مفاهیم آن را کشف و شهود می دانند.
- پس منابع شناختی که مفصل می تواند بر پایه آن ها روش تفسیری ویژه‌ای را انتخاب کند عبارتند از: وحی، عقل ، علوم تجربی و شهود قلبی.
- تفسیر مبتنی بر وحی دو شاخه دارد: تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به سنت.
- تفسیر جامع روش دیگری است که از ترکیب ۵ روش دیگر برای تفسیر استفاده می کند.
- مفسر در یک رابطه سه گانه با خواننده از یک سو و خداوند از سوی دیگر است.
- روشی که مفسر برای تفسیر برمی‌گزیند رابطه او با خداوند یا پدید آورنده متن را می سازد.
- رابطه مفسر با مخاطب و خواننده خود از طریق رویکردی که برای تفسیر انتخاب می کند ایجاد می شود.
- تفسیر ها را بر اساس شکل تفسیر نیز می توان تقسیم کرد مانند تفسیر ترتیبی یا تفسیر موضوعی.
- تفسیر موضوعی یا درونی و موضوع محور است و یا بیرونی و مسئله محور.
- در رویکرد ها و گرایش هایی که مفسر برمی‌گزیند دو مسئله موثر است:۱- تخصص مفسر، ۲- نیازهای مخاطب.
- بر اساس رویکرد و گرایش انتخابی مفسر هشت نوع تفسیر داریم : تفسیر ادبی- تفسیر کلامی- تفسیر فقهی- تفسیر علمی تجربی- تفسیر علمی تربیتی -تفسیر فلسفی- تفسیر عرفانی- تفسیر رمزی یا اشاری و باطنی.
- در تفاسیر سنتی و قدیمی، مفسر خود را در جایگاه مترجم و سخنگوی کلام خدا فرض می کرد و مردم هم برای مفسر چنین جایگاهی قائل بودند.
- بر این اساس در دوران قدیم ، مخاطبین تفسیر انتظار داشتند مفسر نتیجه تحقیق و پژوهش خود را به آنها ارائه کند و انتظار همراهی با مفسر برای دریافت استدلالات مربوط به ادعاهای مفسر را نداشتند و مفسر نیز برای بیانات و ادعاهای خود هیچ استدلال و دلیلی ارائه نمی کرد.
- اما مفسر امروزی باید روش تحقیق و استدلالات خود را به مخاطب ارائه کند تا مخاطب قانع شود.
- در تفاسیر معاصر قرآن پاسخگویی به شبهات و نیازهای جدید، توجه به بعد هدایتی و اجتماعی، عقل گرایی و جامعیت دیده می‌شود.
متن جلسه اول -لینک آفلاین جلسه: https://vroom.um.ac.ir/p9i06ejpnvmf/
متن جلسه دوم -لینک آفلاین جلسه: https://vroom.um.ac.ir/p2qztwnfdqyp/
متن جلسه سوم -لینک آفلاین جلسه: https://vroom.um.ac.ir/pvk4w76ovzna/
متن جلسه چهارم -لینک آفلاین جلسه: https://vroom.um.ac.ir/p4h0jodky8r5/